Rola kuratora sądowego w resocjalizacji nieletnich - czyności kuratora.

1. Kuratela sądowa:
To metoda indywidualnych i społecznych oddziaływań wychowawczych w naturalnym środowisku pedagogicznym w celu doprowadzenia do jego poprawy i ukształtowania u podopiecznego prawidłowych cech charakteru.

2. Kuratorów sądowych dzielimy na:
a) zawodowych(etatowi pracownicy sądu):
- dla dorosłych
- rodzinny(nazwa potoczna: dla nieletnich)
b) społecznych(osoby, które funkcje tę pełnią dodatkowo):
- dla dorosłych
- rodzinny

Kuratorzy rodzinni pełnią nadzory a kuratorzy dla dorosłych pełnią dozory.
3. Kuratorzy pracują w dwóch systemach:
1. system kontroli- kontrola kuratora ogranicza się do kontroli zachowania podopiecznego, główne postępowanie to zmiana jego zachowania
2. case work – stosowane są środki pomocy o charakterze terapeutycznym, które mają pomóc podopiecznemu i jego rodzinie w poprawie sytuacji życiowej, pracują nimi wszyscy kuratorzy sądowi
3. system kontrolny(kontrolno- represyjny- wg Pytki)- pracują kuratorzy dla dorosłych
4. Zadania kuratora sądowego:
- zadania wychowawczo-resocjalizacyjne
- zadania diagnostyczne
- zadania profilaktyczne
- zadania kontrolne

Do zadań kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą (te ośrodki i kurator sądowy to także in¬stytucje resocjalizacyjne o charakterze otwartym) należy wdrażanie do przestrzegania zasad współżycia społecznego i porządku publicznego oraz kształtowanie właściwego stosunku do nauki i pracy, a także pobudzanie zainteresowań i rozwijanie uzdolnień przez udzielanie po¬mocy w usuwaniu zaniedbań wychowawczych, podnoszenie poziomu kultury osobistej, wy¬rabianie i utrwalanie nawyków pracy społecznie użytecznej, udzielanie pomocy w nauce przy zdobywaniu przygotowanie zawodowego, organizowanie czasu wolnego, udzielanie pomocy w rozwiązywaniu trudności życiowych, udzielanie pomocy materialnej.

Kuratorskie ośrodki pracy z młodzieżą mają za zadanie zapewnienie nieletnim ze spraw karnych ciągłej opieki wychowawczej w okresie, gdy pozostają poza oddziaływaniami szkoły, a ze względu na warunki rodzinne pozbawieni są właściwej opieki i nadzoru. Ważne jest także to, by przedmiotem oddziaływań zespołu kuratorskiego był nie tylko nieletni, ale także jego środowisko rodzinne i rówieśnicze [Czapów „wychowanie resocjalizacyjne”].

5. Czynności kuratora sądowego wg Pytki:
a) wspomagające prace sądu- wywiady środowiskowe jednorazowe, wszystkie czynności zlecane przez sąd
b) organizacyjne- organizacja pracy kuratorów sądowych, szkoleń dla kuratorów sądowych
c) resocjalizacyjne- dozory i nadzory
d) profilaktyczne- współpraca z instytucjami i organizacjami, które zajmują się szeroko rozumianą profilaktyką i resocjalizacją.

6. Trzy grupy czynności kuratora:
 związane z postępowaniem wyjaśniającym(diagnoza) – wspomaganie pracy sądu, w tym także organizacja pracy kuratorów sądowych
 czynności związane z wykonywaniem nadzoru – czynności resocjalizacyjne
 profilaktyczne.

7. Etapy pracy kuratora:
1/ postępowanie diagnostyczne, którego celem jest postawienie diagnozy jednostki i środowiska
2/ opracowanie projektu resocjalizacji
Elementy projektu resocjalizacji:
 zadania dla kuratora
 zadania dla podopiecznego
 rezultaty planowanych działań
3/ wdrażanie projektu resocjalizacji

8. Działalność kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą:
Działalność kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą obejmuje takie funkcje jak:
 wychowanie,
 opieka
 psychoterapia,
 opiekuńczo-wychowawcza,
 dydaktyczna,
 profilaktyczno-kompensacyjna,
 resocjalizacyjna
 integracyjno-społeczna [Pytka „Pedagogika resocjalizacyjna”].

9. Rodzaje nadzorów prowadzonych przez kuratora rodzinnego:
 nadzory nad nieletnimi
 nadzory opiekuńcze
 nadzory nad osobami ubezwłasnowolnionymi
 nadzory nad osobami uzależnionymi od alkoholu
 inne nadzory: nadzory nad nadzorami, nadzór nad wykonywaniem czynności

10. Środki wychowawcze:
1. upomnienia- stosowane jest w stosunku do osób o niskim stopniu zdemoralizowania w stosunku do których istnieje podejrzenie, że sam fakt pobytu na rozprawie stanowi wystarczającą przestrogę
2. zobowiązanie do określonego postępowania np. przeproszenie poszkodowanego, naprawa szkody, zobowiązanie do podjęcia nauki
3. nadzór odpowiedzialny rodziców- rodzice zobowiązani są do wzmożonej kontroli zachowań nieletniego, muszą składać sądowi sprawozdania z nadzoru a nadzór nad wykonaniem tego nadzoru sprawuje kurator (nadzór jest realizowany w przypadku, gdy rodzina ma nieposzlakowaną opinię w środowisku; stanowi dla dziecka autorytet {nie realne w przypadku rodzin patologicznych})
4. nadzór organizacji młodzieżowej typu ZHP
5. nadzór kuratora- nadzory nad nieletnimi ustanawiane są w 3 przypadkach:
 w stosunku do osób, które dopuściły się do popełnienia czynu karalnego pomiędzy 13 a 17 r.ż.
 orzekany, gdy wobec nieletniego orzeczono zakład poprawczy i warunkowo go zawieszono na czas próby
 gdy nieletniego zwolniono przedterminowo z zakładu poprawczego
6. skierowanie do kuratorskiego ośrodka- odbywa się na podstawie orzeczenia sądu, główne funkcje ośrodków kuratorskich:
 wyrównywanie braków dydaktyczno-moralnych
 organizacja czasu wolnego
7. przepadek mienia pochodzącego z przestępstwa
8. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych
9. umieszczenie w rodzinie zastępczej, Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii lub Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym (nowelizacja z 2003 r)
10. zastosować inne środki przewidziane ustawą o postępowaniu w prawach nieletnich lub Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym

11. Środki poprawcze:
 Umieszczenie w Zakładzie Poprawczym.