Rzeczpospolita Polska w drugiej połowie XVII w., była bez przerwy atakowana przez wrogie narody. Byli to między innymi: Tatarzy, Szwedzi, Kozacy, Rosjanie i inni. Najazdy i wojny z tymi narodowościami bardzo osłabiły Polskę. Zarówno gospodarczo, jak i społecznie. Jednak to nie było jedyną przyczyną kryzysu Polski. Bardzo ważną przyczyną były osłabienie pozycji chłopa i mieszczanina w kraju. Osłabienie to było spowodowane zbyt wygórowanymi przywilejami dla szlachty. Kryzys Polski poprzedza wspaniałe panowanie tego kraju i niemal jego nietykalność. Państwo polskie od połączenia z Wielkim Księstwem Litewskim stało się jednym z mocarstw europejskich, pierwszym na północnym wschodzie. Bitwa grunwaldzka zmusiła niechętnych na Zachodzie do uznania tego faktu, chrzest Litwy i wystąpienie Polaków na soborze konstanckim (Paweł Włodkowic), rozproszyły uprzedzenia, które tam jeszcze panowały. Szybko i stanowczo, działając potęgą miecza i potęgą kultury, znalazło mocarstwo polskie uznanie i sympatię Zachodu. Późniejsze usiłowania, by wstrząsnąć tym stanowiskiem Polski, kończyły się niepowodzeniami przeciwników, a najzawziętszi z nich, Krzyżacy, kończyli jako jej lennicy. Na wschodzie groziła mocarstwu Jagiellonów potęga Tatarska pod Tamerlanem, Której jednak stawił czoła nieustraszony Witold i mimo klęski pod Worsklą stanowisko to utrzymał.
1. O kryzysie stanowiły rokosze szlacheckie, zły poziom życia chłopstwa oraz nieustanne wojny z ościennymi państwami. Rzeczpospolitą dodatkowo dobiło powstanie Chmielnickiego oraz potop szwedzki, które osłabiły mocno potencjał gospodarczy, polityczny i militarny kraju. Przyczyną były nieumiejętne rządy niektórych władców, zbyt duża swoboda szlachty (częste dezercje z wojska) oraz słabość armii Rzeczypospolitej. 2. Poprzez kolejne przywileje podpisywane przez królów elekcyjnych szlachta zyskiwała coraz więcej możliwości a także miała coraz mniej obowiązków. Jej władza nie uwzględniająca interesów państwa i narodu, lecz ich samych, doprowadziła do oligarchii i niemal całą władzę dzierżyła szlachta, której nikt nie mógł, a przynajmniej nie próbował, powstrzymać od pochopnych i samolubnych działań.
