Literatura różnych epok pokazuje zupełnie iine portrety Polaków. Kochanowski ukazuje go jako statecznego ,,sługę ojczyzny,,. Podstawa patriotyczna, obywatelskie zaangażowanie i oddanie w służbie kraiowi-,, ku pożytku dobra spólnego,,-otrzymaly miejsce najwyższe.Kochanowski najwyższy hołd skladał ,,tym co służą ojczyźnie,,. Zupełnie inaczej literatura oświecenia w Polsce przedstawia Polaków. Utwory tego okresu są przeważnie realistyczne a ponieważ literatura postawila przed soba cel, by bawiąc i ucząc poprawiać świat, więc czesto pisarze malują słowami portrety Polaków których pragną osmieszyć oraz bohaterów którzy maja być wzorami do nasladowania. Moim zdaniem jednym z najlepiej ukazujacych w poezji Kochanowskiego utworów przedstawiajacych portret Polaka jest ,,Piesń o spustoszeniu Podola,,Ukazana tu jest szlachta polska w której poeta stara się wskrzesić dawne ideały rycerskie,krytykując przy tym egoizm szlazcty, która nie chce opóscić swoich domów i majątków. Nawołuje też by ofiarowała na rzecz kraju swoje bogactwa i kosztowności. Poeta poucza ze jeśli staropolscy Sarmaci nie chcą ,,wstać od stolu,, i sami walczyć w obronie ojczyzny, niech chociaż zgromadzą pieniądze dla najemnych żolnierzy. Bo obcy będą walczyć tylko dla pieniędzy a nie z miłosci do ojczyzny i poczucia patriotyzmu. Ich siła leży w doskonałej znajomości rzemiosła wojennego a nie w mocy uczucia. Kochanowski jest tego świadom ale wie że jeśli dzieci nie chca bronić swej matki- trzeba wynając płatnych obrońców. Kryttka skierowana do całego społeczeństwa nie jest pozbawiona oskarżeń i bolesnej ironii. Poeta uświadamia nas że nieszczęscie jakie spotkało naród, nie przemówiło do skłóconych Polaków, nie zjednoczyło ich. Walczyli dalej tylko przeciw sobie, o kawałek ziemi o ,,kreskę,,na sejmiku, z powodu kłótni o pozbawione znaczenia sprawy, zamiast gromadzić siły przeciw ościennym wrogom: Tatarom i Turkom. Inaczej jak już wspominałem Polacy przedstawieni są w utworach pisarzy oświecenia.Jednak podobnie jak w utworze Kochanowskiego tak i tu przedmiotem ataku byli przede wszystkim konserwatywni sarmaci i ich portrety spotykamy najczęściej. Szkice do portretu sarmaty umieścił w swoich satyrach A. Naruszewicz i I.Krasicki.W satyrze Chudy Literat bohaterem jest szlachcic, który odwiedził księgarnię by kupić coś dla dzieci ,,i samemu przy piwku co przeczytać czasem,, ale nie spodobały mu się proponowane książki : TACYT- bo pogański, WIERSZE bo błazeństwo, DZIEJE KRÓLESTWA POLSKIEGO odrzucił bo: ,,Powyrzucali z kroniki Wendy i Lechy....,,. Odrzcił też propozycję kupienia ksiązki o gospodarstwie: ,, I bez ksiażek pszenicę rodzi moja rola,, w końcu kupił kalendarz. Widzimy ze sarmaci są konserwatywni, ciemni a przy tym pełni pychy i arogancji. Ciemnotę polskiego szlachty dostrzega tez Krasicki. W satyrze do króla osmiesza ich nastawienie do Stanisława Augusta, który choć mądry dobry i młody nie może ich zadowolic, bo jest Polakiem, nie jest obcym i kazdy z oponentów mysli ,,czemu nie ja?,,Jest tu ukazana zwykła zawisc.Poeta potepia głupotę szlachty, stając po stronie króla. W Żonie modnej uwage przykuwa przede wszystkim tytułowa bohaterka. Krasicki dorzucił tu także portret jej męza chciwca i lowcy posagu. Długą listę cech polskiego sarmaty zawiera satyra Pijaństwo. Jej bohater nie tylko nadużywa alkoholu, ale uważa że nie może nie pić np z okazji imienin żony gdy przyjda goscie, według niego nie można przecież częstować gości a samemu nie pić- takich powodow do picia wynikajacych z obyczaju szlacheckiego jest wiele. W czasie takiej zakrapianej zabawy dochodzi do politycznych dyskusjiktóre przeradzaja sie w kłótnie i kończą bójką.Mamy tu do czynienia z obrazem szlacheckich obyczajów i z portretem szlachcica, który w lońcu przyznaje, że choć pijaństwo jest szkodliwe to i tak z niego nie zrezygnuje. Sarmatą jest też starosta Gadulski z ,,Powrotu posła,,Niemcewicza.Juz nazwisko wskazuje na jedną z jego cech-jest on starszym zanudzającym wszystkich gadułą. Udaje osobe obytą w świecie, wszechwiedzaca i zawsze majaca racje. Tymczasem jest to nieuk zacofany i uparty. Ponad to jest bardzo chciwy, ożenił się dla majątku z kobietą o zupełnie innych niż on gustach, ulega jej kaprysom, bo boi się rozwodu i utraty posagu. Jako ojciec jest zupełnie obojętny na los córki którą chce wydać za mąż bez posagu byle tylko nic nie stracić. Drugą bardzo charakterystyczną postacia jest portret kawalera modnego zwanego fircykiem. Sportretował go Franciszek Zabłocki w komedii FIRCYK W ZALOTACH Jest to postac dośc sympatyczna choc lekkomyślna i próżna. Jest to rokokowy kawaler , łowca posagowy obcesowy, swobodny arogancki cyniczny ale dowcipny. Potrafi ładnie sie ubrać i prawić komplementy., potrafi prowadzic gre miłosna ale nie robi nic pożytecznego. U Niemcewicza taki fircyk posuwa sie do klamstwa, mistyfikacji i oszustwa by zdobyć Teresę a właściwie jej majątek. Sytuacja kraju go nie obchodzi, mówienie o tym wręcz go nudzi, on chce tylko sie bawić, dlatego poeta umieścił go w obozie przeciwników reform. Utwory które przedstawiłem pokazują dokładnie jak widzieli i oceniali Polaków pisarze tamtych czasów.Wtych utworach parenetyczne wzorce uwypuklały śmieszność karykatur i odwrotnie- karykatury potwierdzały wielkość szlachetnych jednostek. Jedne uzupełniały drugie. To współistnienie w literaturze postaci groteskowych i postaci poważnych(nierzadko w jednym utworze) swoista symbioza miała istotny cel- przekonac że czas przestac sie smiać, nawet z karykatur i pomysleć o dojrzałosci moralnej i patriotycznej, która pozwoli uratowac ojczyzne od tragicznego finału utraty wolnosci.
