Zanieczyszczenie wód

ZANIECZYSZCZENIE WÓD jest spowodowane głównie substancjami chemicznymi, bakteriami i innymi mikroorganizmami, obecnymi w wodach naturalnych w zwiększonej ilości. Substancje chemiczne ? organiczne i nieorganiczne (mineralne) ? występują w postaci roztworów, roztworów koloidalnych i zawiesin. Skład chemiczny zanieczyszczeń jest kształtowany czynnikami naturalnymi, np. rozkładaniem substancji z gleb i skał, rozwojem i obumieraniem organizmów wodnych oraz czynnikami antropogenicznymi . Do najczęściej występujących antropogenicznych zanieczyszczeń wód powierzchniowych należą pestycydy, substancje powierzchniowo czynne, węglowodory ropopochodne, fenole, chlorowe pochodne bifenylu oraz metale ciężkie, głównie ołów, miedĄ, chrom, kadm, rtęć i cynk, a także wody podgrzane (zanieczyszczenie termiczne), które są szczególnie niebezpieczne dla wód powierzchniowych o małym przepływie lub wód stojących. Większość antropogenicznych zanieczyszczeń wód działa toksycznie na organizmy wodne.Zanieczyszczenia bardzo trwałe w środowisku wodnym i bardzo trudno ulegające chemicznymi biochemicznym procesom nazywa się substancjami refakcyjnymi. Najwięcej zanieczyszczeń trafia do wód razem ze ściekami. Innymi Ąródłami zanieczyszczeń wód są transport wodny i lądowy , stosowanie pestycydów i nawozów sztucznych oraz odpady komunalne i przemysłowe. Rozróżnia się zanieczyszczenia punktowe ? dostające się do wód w jednym punkcie ( głównie ścieki ) , i zanieczyszczenia obszarowe , dostające się do wód powierzchniowych i podziemnych na terenie dużego obszaru, np. środki stosowane w rolnictwie. Wody ulegają zanieczyszczeniu także w wyniku eutrofizacji.

Stopień zanieczyszczenia wód określa się za pomocą tzw. wskaĄników zanieczyszczenia. Są to stężenia zanieczyszczeń (wyrażone w miligramach substancji w 1 dm3 wody) oraz inne parametry, których wartość jest miarą stężenia określonych rodzajów zanieczyszczeń. Jednym z najważniejszych wskaĄników zanieczyszczenia wód powierzchniowych jest stężenie rozpuszczonego tlenu, które może przyjmować maksymalną wartość 8?9 mg/dm3 ? mniejsze stężenie tlenu świadczy o zanieczyszczeniu wód związkami organicznymi, rozkładalnymi biochemicznie; spadek stężenia tlenu poniżej 4 mg/dm3 powoduje obumieranie wielu organizmów wodnych. Innymi wskaĄnikami zanieczyszczenia wód naturalnych są: biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, będące miarą zawartości rozkładalnych biochemicznie związków organicznych; ponadto chemiczne zapotrzebowanie tlenu ? miara zawartości wszystkich związków organicznych; obecność zawiesin mineralnych i organicznych, a także nieorganicznych i organicznych związków azotu, fosforu. Wartości wskaĄników zanieczyszczenia rzek zależą w dużym stopniu od przepływu wody.
Prócz sposobów oceny zanieczyszczenia wód opartych na wskaĄnikach fizycznych i chemicznych (otrzymywanych w wyniku analizy fizycznej i chemicznej wód) stosuje się metody badania stanu biologicznego wody. Najczęściej jest stosowany tzw. system saprobowy, wykorzystujący wyniki analizy hydrobiologicznych wód. W zależności od składu organizmów wodnych, wody dzieli się na: oligosaprobowe ? czyste, mezosaprobowe ? średnio zanieczyszczone i polisaprobowe ? silnie zanieczyszczone. Analiza bakteriologiczna dostarcza informacji o ilości i rodzaju bakterii obecnych w wodzie. Proces usuwania zanieczyszczeń z wody do poziomu umożliwiającego stosowanie jej do określonych celów nosi nazwę uzdatniania wody.

Zasady klasyfikacji wód w Polsce w zależności od stopnia ich zanieczyszczenia określa tzw. prawo wodne, według którego rozróżnia się 3 klasy czystości . Warunkiem zakwalifikowania wody do jednej z nich jest zachowanie fizykochemicznych i biologicznych wskaĄników w dopuszczalnych granicach. W 1993 r. z objętych kontrolą odcinków rzek - 6,2 tys. km - jedynie 2,7% spełniało wymogi stawiane wodom o największej czystości, tj. wodom I klasy czystości (według kryterium fizykochemicznym), 15,2% należało do wód II klasy, 28,1% - III klasy czystości, 54% stanowiły wody pozaklasowe; według kryterium biologicznego brak było wód I klasy, 1,8% należało do II, 9,7% do III klasy czystości, 88,5% to wody pozaklasowe.

ZANIECZYSZCZENIE MÓRZ I OCEANÓW:
Obumarłe szczątki zwierząt i roślin opadają na dno. Tam w procesie ich rozkładu wykorzystywany jest tlen rozpuszczony w wodzie. Jeżeli ich ilość nie jest duża, zapasy tlenu nie zostają całkowicie wyczerpane. Substancje odżywcze zawarte w ściekach powodują wzrost liczebności wielu, głównie jednorocznych organizmów, które ulegając rozkładowi, zużywają zasoby rozpuszczonego w wodzie tlenu. Efektem tego jest wydzielanie się trującego siarkowodoru. Życie na dnie morza zanika.
ŚCIEKI są to wody odpadowe, zawierające zanieczyszczenia wprowadzone w wyniku działalności życiowej i produkcyjnej człowieka, oraz wody opadowe (deszczowe, z topniejącego śniegu) i in. spływy do kanalizacji z terenów zagospodarowanych. W zależności od pochodzenia ścieki dzieli się na: ścieki bytowo-gospodarcze, ścieki przemysłowe, ścieki opadowe (burzowe), wody dołowe (kopalniane, powstające w wyniku odwadniania kopalń); ścieki przemysłowe są na ogół odprowadzane razem ze ściekami bytowo-gospodarczymi jako ścieki miejskie.
Zanieczyszczeniami ścieków są substancje nieorganiczne (mineralne) i organiczne , rozpuszczone oraz w formie koloidów, zawiesin i emulsji. Do związków organicznych obecnych w ściekach bytowo-gospodarczych należą głównie: białka, aminokwasy, fosfolipidy, sacharydy, tłuszcze i oleje; do związków mineralnych zaś: sole amonowe, fosforany i chlorki; obecne są w nich także wirusy i bakterie chorobotwórcze. Skład ścieków przemysłowych jest różny, zależny od rodzaju produkcji zakładu. Wody dołowe zawierają duże ilości rozpuszczonych soli (chlorki i siarczany sodu, wapnia i magnezu). Szczególnie niebezpieczne składniki ścieków to m.in.: pestycydy, związki powierzchniowo czynne, węglowodory ropopochodne, fenole, chlorowe pochodne bifenylu, sole metali ciężkich.
Skład chemiczny i stężenie zanieczyszczeń wyraża się za pomocą tzw. wskaĄników zanieczyszczenia, do których należą: odczyn (pH), biochemiczne zapotrzebowanie tlenu ? ilości tlenu (O2) zużyta na biochemiczne ( zachodzące przy współudziale bakterii ) utlenienie zanieczyszczeń w ciągu 5 dni w temp. 20C, wyrażane w mg O2/dm3 ścieku, oraz stężenie: zawiesin ogólnych, amoniaku, azotanów, organicznych związków azotu, związków fosforu i substancji powierzchniowo czynnych. W praktyce wygodniej jest posługiwać się tzw. ładunkiem zanieczyszczenia, wyrażającym masę zanieczyszczeń w dobowej ilości ścieków, równym iloczynowi wartości wskaĄnika zanieczyszczenia i dobowego przepływu ścieków. W celu zminimalizowania szkodliwego oddziaływania zanieczyszczeń zawartych w ściekach na odbiornik poddaje się je oczyszczaniu.

OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW jest to usuwanie ze ścieków zawartych w nich zanieczyszczeń w celu zminimalizowania ich szkodliwego oddziaływania na odbiornik, tj. wody powierzchniowe lub grunty. Osiągnięcie maksymalnego stopnia oczyszczania ścieków jest możliwe przez zastosowanie następujących po sobie ( lub przebiegających jednocześnie ) procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych. Zespół urządzeń i obiektów służących oczyszczanie ścieków nosi nazwę oczyszczalni ścieków .
W pierwszym stopniu (etapie) oczyszczania ścieków, zwanych też oczyszczaniem mechanicznym, usuwa się zanieczyszczenia nierozpuszczone: większe ciała pływające ? za pomocą krat i sit, ciężkie zawiesiny ziarniste ? w piaskownikach, tłuszcze i oleje ? w odtłuszczaczach, drobne zawiesiny ? w osadnikach. Zespół urządzeń tego etapu nosi nazwę oczyszczalni mechanicznej.
W drugim stopniu oczyszczania ścieków miejskich oraz ścieków przemysłowych, które jako główne zanieczyszczenie zawierają związki organiczne, zachodzi biochemiczny rozkład tych związków ? oczyszczanie biologiczne. Proces przebiega pod wpływem działania mikroorganizmów osadu czynnego w komorach napowietrzania lub rowach cyrkulacyjnych. Osad czynny stanowi zespół mikroorganizmów (biocenoza), złożony z bakterii, grzybów mikroskopowych i pierwotniaków. Mikroflora osadu (bakterie i grzyby) rozkłada związki organiczne występujące w ściekach na substancje proste, m.in.: dwutlenek węgla, wodę i amoniak, który zostaje utleniony do azotanów ; mikrofauna zaś, odżywiając się bakteriami i grzybami, reguluje ich ilość w biocenozie.

Trzeci stopień oczyszczania ścieków polega na usuwaniu z nich substancji nieorganicznych (mineralnych), głównie fosforanów i azotanów, wytworzonych w drugim stopniu oczyszczania ścieków (w przypadku gdy w drugim stopniu nie zachodzi pełne utlenienie amoniaku do azotanów, prowadzi się także nitryfikację). Azotany są usuwane ze ścieków w beztlenowych reaktorach ze sflokulowaną (osad czynny) lub nieruchomą (błona biologiczna) biocenozą. Głównym składnikiem tych biocenoz są bakterie denitryfikacyjne, które przetwarzają azotany w azot cząsteczkowy. Do usuwania ze ścieków azotanów i fosforanów stosuje się też stawy glonowe, są to płytkie zbiorniki wodne, w których eliminacja biogenów ze ścieków zachodzi w wyniku asymilacji przez glony i rośliny naczyniowe, a także w procesie denitryfikacji przez bakterie mułu dennego; jony fosforanowe są usuwane także metodami chemicznymi przez działanie solami metali, które tworzą trudno rozpuszczalny osady fosforanów.

Końcowym etapem oczyszczania ścieków bywa czasami dezynfekcja (np. oczyszczanie ścieków ze szpitali, zrzutów przed ujęciami wody), przeprowadzana w analogiczny sposób jak dezynfekcja wody. Niekiedy oczyszczanie ścieków prowadzi się dalej, aż do stanu umożliwiającego ich wtórne wykorzystanie jako wody przemysłowe ? jest to tzw. czwarty stopień oczyszczania lub odnowa wody. Wykorzystuje się w nim procesy fizykochemiczne, m.in.: koagulację, filtrację, adsorpcję, odwróconą osmozę.
Osady powstające w procesach oczyszczania ścieków poddaje się dalszej przeróbce w celu ich odwodnienia, eliminacji organizmów chorobotwórczych oraz stabilizacji (zapobieganie gniciu). Pierwszym etapem przeróbki osadów jest ich zagęszczanie (odwadnianie) przez sedymentację lub flotację; następnym stabilizacja w warunkach tlenowych ? napowietrzanie lub beztlenowych ? fermentacja metanowa. Fermentacje metanową prowadzi się w wydzielon- ych komorach fermen- tacyjnych (proces trwa 20?28 dni, optymalnie przebiega w temperatu-rze 35,5C); ubocznym i wykorzystywanym produktem jest biogaz. Po stabilizacji osad poddaje się mechanicznemu odwadnianiu na prasach lub wirówkach albo suszy się na poletkach osadowych i wykorzystuje jako nawóz.
Ścieki przemysłowe zawierające głównie zanieczyszczenia nieorganiczne są poddawane innym procesom oczyszczania; stosuje się najczęściej: sedymentację, koagulację, strącanie metodą chemiczną, filtrację, neutralizację i in. procesy fizykochemiczne. Odsalanie wód kopalnianych przeprowadza się głównie metodą odwróconej osmozy.
Ze względu na rodzaj i ilość oczyszczanych ścieków rozróżnia się oczyszczalnie: miejskie, grupowe, osiedlowe, domowe oraz przemysłowe

OCHRONA MÓRZ I OCEANÓW :
Ochrona ta zapewnienia utrzymania równowagi biologicznej ekosystemów morskich oraz racjonalne wykorzystanie ich żywych zasobów. Środowisko morskie o powierzchni 3-krotnie większej od lądowych ekosystemów jest zagrożone zanieczyszczeniami niesionymi przez rzeki, opadającymi z atmosfery, dostającymi się bezpośrednio z lądu oraz w wyniku katastrof środków transportu morskiego, urządzeń wiertniczych ( ok. 5 mln ton ropy naftowej w ciągu roku ). Niektóre substancje toksyczne, przenoszone m.in. przez żywe organizmy, są wykrywane w wielkich odległościach od Ąródeł zanieczyszczeń .Ochrona mórz i oceanów ma więc znaczenie ogólnoświatowe.
W celu ochrony mórz i oceanów są podpisywane konwencje i układy (np. układ podpisany w 1972 r. przez USA, ZSRR, W. Brytanię, Francję, Japonię i inne kraje; konwencje z Oslo, Paryża). Światowe konferencje dotyczące ochrony środowiska człowieka ( w 1972r. w Sztokholmie, w 1992r. w Rio de Janeiro) uwzględniały problemy związane z ochroną mórz i oceanów, w celu utrzymania równowagi ilościowej ryb i ich świat zasobów, są zawierane międzynarodowe porozumienia dotyczące ochrony eksploatowanych gatunków ryb i limitowania połowów przez określanie dozwolonych tzw. kwot połowowych. Proces ich ustalania dla akwenu Morza Bałtyckiego obejmuje: 1) szacowanie wielkości zasobów na podstawie badań koordynowanych przez Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES). 2) formułowanie zaleceń, określających wielkości całkowitego dopuszczalnego połowu najważniejszych gatunków ryb, jak: dorsz, śledĄ, szprot i łosoś, na podstawie znajomości stanu zasobów, biomasy stada rozrodczego, efektywności tarła, struktury wiekowej i wielkościowej całej populacji i stada eksploatowanego, poziomu śmiertelności naturalnej i w wyniku połowów. 3) podejmowanie decyzji dotyczących wielkości połowu w formie zaleceń, następnie dokonywanie podziału dla danego gatunku na kwoty narodowe. Międzynarodową ochroną są objęte, oprócz gatunku ryb eksploatowanych gospodarczo, także gatunek ryb i ssaków morskich zagrożone wyginięciem, np. wydra morska, wieloryby. Do najbardziej zanieczyszczonych akwenów należą Morze Śródziemne i Morze Bałtyckie. Morze Bałtyckie i jego wody przybrzeżne są zanieczyszczone substancjami biogennymi (związki fosforu, azotu), toksycznymi (np. metale ciężkie) oraz związkami organicznymi (pestycydy, substancje powierzchniowo czynne, składniki ropy naftowej oraz ? bardzo szkodliwe dla ekosystemów ? fluorowcopochodne o trwałych cząsteczkach, pochodzące z zakładów papierniczych, głównie z państw skandynawskich). Zorganizowane działanie państw nadbałtyckich zapoczątkowała w 1974r. tzw. Konwencja Helsińska, o ochronie środowiska Morza Bałtyckiego, podpisana przez Danię, Finlandię, Niemcy, Polskę i ZSRR (jej organem kierującym została specjalna komisja ? w skrócie HELCOM). Dotyczyła ona zanieczyszczeń z lądu, ze statków i składowisk odpadów. W 1992r. podpisano zaostrzoną wersję konwencji, obejmującą również wody wewnętrzne; tekst jej zawiera listę szczególnie szkodliwych i niedozwolonych do stosowania substancji. Ważną działalnością komisji HELCOM jest zbieranie informacji i opracowywanie raportów o stanie środowiska całego obszaru zlewni Morza Bałtyckiego.
W 1990r. w Ronneby ( Szwecja ) przedstawiciele państw basenu Morza Bałtyckiego, Norwegii, Czechosłowacji oraz Komisji Państw Wspólnoty Europejskiej podpisali Deklarację Bałtycką, której celem jest zapewnienie ekologicznej ochrony Morza Bałtyckiego i przywrócenie jego ekologicznej równowagi przez ograniczanie zanieczyszczeń, stosowanie najnowszych technologii, współpracę w dziedzinie usprawniania systemu prawnego i egzekucyjnego. Każde z państw nadbrzeżnych może prowadzić swoją politykę ochrony zasobów morskich żywych i mineralnych w obrębie tzw. Wyłącznych stref ekonomicznych (obszarów wód morskich o szerokości do 200 Mm, licząc od tzw. linii podstawowej państwa nadbrzeżnego).

OCHRONA WÓD , to działania techniczne i organizacyjno-prawne, których celem jest zachowanie lub przywrócenie wodom naturalnym pełnej przydatności jakościowej oraz utrzymanie równowagi bilansu wodno-gospodarczego kraju. Podstawę prawną ochrony wód przed zanieczyszczeniem stanowi prawo wodne, którym jest zbiór przepisów określających m.in.: zasady klasyfikacji wód w zależności od stopnia ich zanieczyszczenia, warunki odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych i kanalizacji miejskiej, kary nakładane na zakłady odprowadzające do wód nadmierne ilości zanieczyszczeń, zasady ustanawiania stref ochronnych ujęć i Ąródeł wody.
Wody naturalne w Polsce dzieli się na 3 klasy czystości; podział ten stanowi podstawę ochrony wód warunkiem zakwalifikowania wody do danej klasy jest nieprzekroczenie ustalonych dla niej wartości wszystkich wskaĄników zanieczyszczenia. Do I klasy czystości zalicza się wody, które mogą być używane do hodowli ryb łososiowatych, a po uzdatnieniu do picia; w II klasie znajdują się wody nadające się do hodowli ryb, zwierząt gospodarskich, rekreacji; III klasa czystości obejmuje wody przeznaczone do niektórych celów przemysłowych i rolniczych. Wody, które nie spełniają wymagań III klasy czystości mogą być użytkowane tylko do żeglugi.

Najskuteczniejszą formą ochrony wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem jest oczyszczanie ścieków. Prawo wodne ustala maksymalną wartości wskaĄników zanieczyszczenia ścieków o- czyszczonych, odprowadzanych do wód lub do ziemi. Spełnienie tego warunku nie wystarcza do uzyskania pozwolenia na odprowadzanie ścieków wtedy, gdy ich ilość jest duża i w związku z tym duży jest ładunek odprowadzanych zanieczyszczeń lub istnieją warunki techniczne do lepszego oczyszczania ścieków. Stopień oczyszczenia ścieków oraz ich jakość ustala się tak, by woda odbiornika po przyjęciu zanieczyszczeń zachowała założoną klasę czystości. Na zakłady przemysłowe odprowadzające nadmierne ilości zanieczyszczeń nakładane są kary pieniężne. Organem uprawnionym do kontroli w tym zakresie jest Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska.
Zanieczyszczenia organicznie nietoksyczne stanowią dla wód mniejsze zagrożenie, gdyż ulegają biochemicznemu rozkładowi. Proces ten, zwany samooczyszczaniem wód, powoduje spadek stężenia tlenu w wodzie; jest on stopniowo kompensowany naturalnym procesem reaeracji. Ilość zanieczyszczeń doprowadzana ze ściekami do wody nie może spowodować deficytu tlenowego, tj. spadku stężenia tlenu poniżej 4 mg/dm3, gdyż w tych warunkach następuje obumieranie i rozkład (gnicie) organizmów wodnych, prowadzące do dalszego zanieczyszczenia wody. Ustalenie dopuszczalnego obciążenia odbiornika ściekami lub określenie zdolności samooczyszczania się wody odbywa się na podstawie bilansu tlenowego sporządzanego dla odbiornika po ustaleniu zależności między zawartością tlenu a czasem trwania samooczyszczania na danym odcinku rzeki. Proces samooczyszczania można wspomagać sztucznym napowietrzaniem w tzw. oczyszczalni rzecznej.

Stan czystości wód można poprawić przez wprowadzanie nowych, ?czystych? technologii, zmniejszających ładunek zanieczyszczeń w ściekach (technologie małoodpadowe i bezodpadowe), przez racjonalne stosowanie pestycydów oraz zastępowanie pestycydów toksycznych i trwałych mniej toksycznymi i łatwiej rozkładalnymi, przez produkcję substancji powierzchniowo czynnych ulegających biodegradacji, nieodprowadzanie wód podgrzanych bezpośrednio do zbiorników wodnych.

Zanieczyszczeniu szczególnie chronionych wód ? wód podziemnych ? zapobiega się przez właściwą lokalizację i eksploatację wysypisk odpadów. Prawo wodne zabrania odprowadzania ścieków, nawet oczyszczonych, do wód podziemnych.
Podstawą realizacji zadań w dziedzinie ochrony wód jest opracowywanie perspektywicznych planów obejmujących całokształt zagadnień oczyszczania ścieków ( z nawiązaniem do wymagań poszczególnych użytkowników wód, łącznie z wyborem najwłaściwszych sposobów i urządzeń do oczyszczania ) oraz kompleksowe i długoterminowe przewidywania korzystania z naturalnych zasobów wodnych kraju przy uwzględnieniu potrzeb całej gospodarki.

SAMOOCZYSZCZANIE WÓD: Jest to biologicznie naturalny proces fizyczny ( sedymentacja ) oraz chemiczny i biochemiczny rozkładu nadmiaru substancji organicznych ( szczątki roślin i zwierząt, odchody zwierzęce, ścieki ) w zbiornikach i ciekach wodnych, dokonywane w znacznym stopniu przez drobnoustroje saprofityczne, głównie bakterie; w biocenozach wodnych samooczyszczanie wodne jest jednym z czynników przeciwdziałających zachwianiu ich równowagi biocenotycznej (stabilność; ekologiczna); nadmierne nagromadzenie materii organicznych, zwłaszcza zanieczyszczenie ściekami, prowadzi do nieodwracalnych zmian destrukcyjnych.

KWAŚNE OPADY: Są to opady, głównie deszczowe, o kwaśnym odczynie (pH do ok. 4? 4,5), powstające w wyniku pochłaniania przez kropelki wody gazowych zanieczyszczeń powietrza tworzących z nią kwasy (tzw. bezwodników kwasowych), głównie dwutlenku siarki (SO 2; szacuje się, że w Europie jest on w 60% sprawcą kwaśnych opadów), tlenków azotu (NOx ), siarkowodoru (H2S), dwutlenku węgla (CO2; jego naturalna obecność w powietrzu powoduje zakwaszenie wody deszczowej do pH ok. 5,6 ), chlorowodoru ( HCl ); ? kwaśne ? zanieczyszczenia powietrza pochodzą ze Ąródeł naturalnych (głównie wybuchy wulkanów, pożary lasów) i antropogenicznych (powstają m.in. w wyniku spalania paliw, procesów technologicznych, transportu ); zanieczyszczenia mogą być przenoszone na duże odległości (nawet do 500 km) i w postaci kwaśnych opadów powodują obumieranie lasów, zakwaszanie wód powierzchniowych (ustalono, że przy pH = 5,4 ustaje reprodukcja wszystkich gatunków ryb) i gleb (uwalnianie toksycznego glinu; wymywanie substancji odżywczych ), niszczenie materiałów konstrukcyjnych.

ZANIECZYSZCZENIA WÓD W POLSCE:
Wody na Ziemii jest zarazem dużo i mało. Z łącznej ilości1388.106 km3 jej ziemskich zasobów, zaledwie około 4327000 km3 (jeziora słodkowodne, strumienie i rzeki oraz około połowy wód podziemnych) nadaje się do bezpośredniego wykorzystania komunalnego i rolniczego.
Polska nie należy do krajów zasobnych w wodę. Szczególnie nie- korzystna sytuacja jest w środkowej części naszego kraju.
Wody wielu rzek i jezior zostały zamienione w ścieki i groĄne dla zdrowia zbiorniki. Produkują one rocznie około 5 mld m3 ścieków z czego:
__ około 44% nie jest w ogóle oczyszczanych,
__ około 33% podlega częściowemu oczyszczaniu mechanicznemu
__ zaledwie około 23% jest oczyszczanych we właściwy sposób

W większości dużych zakładów przemysłowych i wielkich skupisk ludności miejskiej nie ma oczyszczalni lub istnieją oczyszczalnie o ograniczonej skuteczności.
Do zanieczyszczenia wód w coraz większym stopniu przyczynia się wieś. W 1985r. 8838 wsi w kraju miało swoje wodociągi, ale tylko 1970było skanalizowanych, a w zaledwie 36 wsiach funkcjonowały oczyszczalnie ścieków.
Stosowanie w rolnictwie i leśnictwie środków chemicznych także przyczynia się do szybkiego wzrostu zanieczyszczenia wód. Powszechne do niedawna przenawożenie pól powoduje, że znaczną część nawozów rośliny nie są w stanie pobrać. Wypłukiwane z gleby nawozy zwiększają koncentrację związków chemicznych w wodach rzek i jezior. Z tego względu jeziora w znacznie szybszym tempie zarastają.
W wyniku intensywnej hodowli, zwłaszcza na wielkich farmach hodowlanych, wytwarza się ogromne ilości gnojowicy zawierającej bardzo dużo azotu i fosforu. Punktowa koncentracja wylewanej gnojowicy prowadzi do zanieczyszczenia wód powierzchniowych, wód podziemnych i gleb. Zdarza się nawet, że gnojowicę odprowadza się bezpośrednio do rzek, stawów, jezior i rowów melioracyjnych. Stanowi to zagrożenie epidemiologiczne.
Stan wód rzek w Polsce jest tragiczny. Świadczą o tym dane dotyczące czystości wód, wyrażone wartościami procentowymi w stosunku do całkowitej długości rzek.
__ zaledwie 2% stanowią wody w I klasie czystości __ zdatne do picia przez ludzi, przydatne dla przemysłu farmaceutycznego i spożywczego oraz nadające się do hodowli ryb łososiowatych;
__ 12,2% to wody w II klasie __przydatne do hodowli ryb i zwierząt gospodarskich oraz nadające się na kąpieliska, do rekreacji i uprawiania sportów wodnych;
__ 24,0% to wody w III klasie __ nadające się do celów produkcyjnych i nawodnień;
__ 61,8%to wody pozaklasowe __ całkowicie nieprzydatne, nawet do celów produkcyjnych.
Wisła na całej swej długości prowadzi wodę bardzo zanieczyszczona, przy czym w 44, 2% biegu woda mieści się w III klasie czystości, a aż w 55,8% jest pozaklasowa.

Odra na 7,6% swej długości prowadzi wody II klasy, na29,0% długości __ III klasy, a na 63,4% długości __wody pozaklasowe
Warta wykazuje pozaklasowe wody na około 51,0% swego biegu, a w pozostałych 49,0% prowadzi wódę III klasy.
Stan wód dużych jezior w Polsce przedstawia się również dramatycznie. Na 130 zbadanych jezior tylko jedno mieściło się w I klasie czystości wód, 60 __ w II i III klasie, a wody pozaklasowe stwierdzono w 70 zbiornikach ( ok. 53,0%). Ogólnie ponad 2/3 zbadanych jezior było silnie zanieczyszczonych ściekami.

90% światowych zasobów wody pitnej stanowią dziś wody podziemne__ występujące w porach i próżniach skalnych. Wynika to z faktu, że większość tych wód to wody czyste, nie zanieczyszczone i nie zmineralizowane, a jeśli już, to jedynie wskutek naturalnych procesów.
Na obszarze Polski część wód podziemnych zostało już poważnie zanieczyszczonych bądĄ skażono bakteriologicznie. W ostatnich dziesięcioleciach szybko postępuje zanieczyszczenia tych wód wskutek przenikania do gruntu obciążonych chemicznie opadów atmosferycznych, substancji ropopochodnych, nawozów gnojowicy, a także ścieków z licznych wadliwie wykonanych szamb.

PROBLEM W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM :
Najbardziej uprzemysłowione, brudne i zaludnione województwo śląskie % potrzebuje wody najwięcej. Ma jej najmniej. Statystyczny mieszkaniec woj. śląskiego zużywa z konieczności 3-krotnie mniej wody niż przeciętny Polak i aż 9-krotnie mniej niż pozostali mieszkańcy Europy. Powinno być odwrotnie. Myć się i prać w tym województwie, gdzie na co dzień w powietrzu unoszą się tony pyłów i gazów, trzeba częściej niż gdzie indziej. Dla ochrony zdrowia żyjących tu ludzi - winno się w bezdeszczowe dni zmywać ulice, by zapobiegać wtórnemu pyleniu.
Woj. śląskie położone jest w górnych dorzeczach Wisły i Odry - zasoby wód powierzchniowych są zatem niewielkie. Na dodatek przepływają one przez centralną część tego województwa, stając się głównym odbiornikiem ścieków, spośród których tylko połowa przepływa przez oczyszczalnie, a zaledwie kilka ich procent jest oczyszczanych w wystarczającym stopniu. Śląski deficyt wody w godzinach szczytowego poboru sięga 200-300 tys. m3 na dobę.

ZANIECZYSZCZENIA WÓD W INNYCH KRAJACH:
Przez ludzi, woda jest używana na co dzień do spożycia, do celów higieny i w gospodarstwie domowym. Postępujący rozwój przemysłu, jak też rolnictwa - konieczny do zaspokajania potrzeb ciągle zwiększającej się ludności świata - pociąga za sobą zużywanie ogromnych ilości wody. Używa się jej też w najnowocześniejszej technice, jako nośniki ciepła w chłodnictwie jak i w grzejnictwie. Ogromny wzrost aglomeracji miejskich jest Ąródłem nie tylko zanieczyszczeń komunalnych, ale istotnym Ąródłem zanieczyszczeń wody, z którymi dotychczas nie nauczono się walczyć.
Francja, usuwająca tylko 1/3 zanieczyszczeń pochodzących z gospodarstw domowych, pozostaje w tej dziedzinie znacznie spóĄniona w porównaniu z Wielką Brytanią, Szwecją, Niemcami czy Stanami Zjednoczonymi.
W krajach ubogich na problem zanieczyszczenia wody nakładają się trudności dostępu do niej: jedynie 1/4 ludności planety korzysta z wody bieżącej. Jeżeli półtora miliarda osób nie ma dziś wody pitnej, to aż 1.8 mld ludzi, w tym 330 mln w krajach OECD, nie ma nawet instalacji sanitarnych. Aby zapewnić wodę pitną ludności miejskiej w trzecim świecie w roku 2000, potrzeba środków finansowych przekraczających absolutnie możliwości tych krajów. Trudno się zatem dziwić że choroby związane ze złą jakością wody znajdują się tam na czołowych miejscach listy przyczyn śmiertelności