Obiekty chronione znakiem rozpoznawczym dóbr kultury
Kościół św. Jana Chrzciciela w Bruśku
Kościół w miejscowości Brusiek, powiat lubliniecki, diecezja gliwicka, kościół rzymsko-katolicki. Wieś Brusiek, położona na trasie Koszęcin – Tworóg. Obecny kościół zbudowano przed 1670 r. z fundacji Andrzeja Kochcickiego. Świątynia orientowana konstrukcji zrębowej, z wieżą konstrukcji słupowej. Wieża słupowa, szalowana deskami. Prezbiterium zamknięte prostą ścianą, przylega do niego zakrystia. Nawa szersza i wyższa połączona z przedsionkiem od północy. Wieża szalowana deskami, nakryta dachem namiotowym. Dach siodłowy kryty gontem, powyżej nawy sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę z latarnią i baniastym hełmem. Wewnątrz polichromia szablonowa z 1693 r. – dzieło Wawrzyńca Grochowskiego. Nawa na planie zbliżonym do kwadratu, przy niej prostokątny przedsionek konstrukcji słupowej. Mały chór muzyczny, z niewielkimi organami, wsparty na dwóch drewnianych słupach. Wszystkie okna półkuliste, odrzwia od północy do przedsionka i nawy zamknięte łukiem półkulistym. Znajduje się ołtarz z obrazem św. Jana Chrzciciela z połowy XVIII wieku, drewniana chrzcielnica z datami 1400 i 1882. W kościółku znalazły schronienie po II wojnie światowej dwie rzeźby z XVI wieku przedstawiające św. Annę i Matkę Boską (prawdopodobnie wyrzucone z rosyjskiego transportu wracającego na wschód w 1945 roku). W 1819 roku napisano w prokole, że “… w bruśkowskim kościele dzwonią dwa dzwony(...). Powstałem z ofiar parafian i sympatyków kościoła zabytkowego.” Właściciele kuźnic dóbr koszęcińskich byli zawsze patronami kościoła, na których ciążył obowiązek utrzymania w należytym porządku obiektów sakralnych. Kościół jest elementem szlaku architektury drewnianej woj. śląskiego.
Sprawa remontów ma wiele aspektów. Kościół wymaga remontów: wymiana gnijących elementów konstrukcji nośnej, zbudowanie odprowadzenia wody deszczowej i pośniegowej, renowacja zabytkowej polichromii, zabezpieczenie przeciwpożarowe i antywłamaniowe, Zniszczony jest też przez liczne szkodniki, grzyby, pleśnie. Budowniczymi i fundatorami burśkowskich kościółków byli właściciele kuźnic, Andrzeja Kochcicki panującego w Koszęcinie w XVII wieku, rodzina Sobków i 3 pokolenia rodziny Hohenlohe - Ingelifngen.
Kościół św. Trójcy w Koszęcinie
Kościół odpustowy pw. Świętej Trójcy w Koszęcinie w diecezji gliwickiej – zbudowany w 1724 r., na miejscu poprzedniej świątyni z XVI w. Leży na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego.
Kościół z 1724 roku rozbudowano w kierunku zachodnim. Aktualny wystrój kościoła pochodzi z I połowy XVIII wieku, kiedy to postawiono – zachowane do dnia dzisiejszego ołtarze, przyozdabiając je starymi, pochodzącymi z wcześniejszego ołtarza tryptykowego figurami i obrazami. Świątynię remontowano wiele razy, poprawiając zarówno dachy jak i wnętrze. Kościół zbudowany jest z drewna, orientowany, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu z kamienia i cegły. Prezbiterium trójboczne, zakrystia o stropie belkowym, nad nią loża kolatorska otwarta do prezbiterium ze schodami na ze¬wnątrz. Szersza nawa na rzucie wydłużonego prostokąta, przy niej od północy niewielka kwadratowa kruchta. Chór wsparty na czterech ozdobnych słupach, na nim organy z 1886 roku. Wszystkie dachy i zada¬szenia również o pokryciu gontowym – nad nawą i prezbiterium dach sio¬dłowy, nad przybudówką mieszczącą zakrystię znajduje się loża kolatorska. Nad przybudówką dach trójspadowy. Dwie wieże: wyższa od zachodu – słupowa, o ścianach lekko pochyłych, szalowana deskami, niższa nad prezbiterium ośmioboczna przeznaczona na sygnaturkę. Drzwi wejściowe od zachodu w obramowaniu prostokątnym, drzwi boczne i drzwi do zakrystii zamknięte łukiem, klepkowe, zbite kutymi gwoździami. Ołtarz główny – barokowy z I połowy XVIII wieku, z bramkami, obok których obrazy ze scenami alegorycznymi. Znajdowało się kiedyś około 30 rzeźb z początku XVI wieku, któ¬re częściowo skradziono, a resztę zdeponowano w Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach. Ołtarz boczny – lewy poświęcony św. Annie Samotrzeciej z dwiema kręconymi kolumnami, dekoracją snycerską i rzeźbami świętej Barbary. W górnej części ołtarza „Oko Opatrzności". Ołtarz boczny – prawy z figurą św. Jana Ne¬pomucena cechuje snycerka z motywów roślinnych. Po lewej stronie ołtarza głównego n płaskorzeźba Trójcy Świętej w bogatym obramowaniu snycerskim z motywem bujnego akantu. Ambona drewniana z XVIII wieku, nad nią kompozycja Trójcy Świętej, składająca się z rzeźb Boga Ojca z posążkami dwóch aniołków, drewnianej Gołębicy i obrazu z wizerunkiem Dobrego Pasterza. Znajduje się tu liczne rzeźby, obrazy i malowidła.
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
w Koszęcinie
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Koszęcinie w diecezji gliwickiej zbudowany został w latach 1907 - 1908.Koszty budowy pokrył książę Hohenlohe, przeznaczył 60 tys. marek, całość drewna na kościół, 400 tys. sztuk cegły. Wszystkie prace wykonano ręcznie bez mechanizacji. Do dnia dzisiejszego w kościele nie dokonano żadnych przeróbek architektonicznych. Zmieniło się tylko pokrycie wieży i dachu kościoła, szary łupek i glinianą dachówkę zastąpiono w latach 70. blachą cynkową, a kilka lat temu całość pokryła blacha miedziana. W późniejszych latach wybudowano boczny ołtarz Matki Boskiej. Na krótko przed zakończeniem I wojny światowej mistrz Hugo Krebs zbudował 18 głosowe organy. W maju 1998 roku kościół NSPJ w Koszęcinie wraz z stojącym obok probostwem zostały zaliczone do obiektów zabytkowych.
Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca świętego
w Boronowie
Kościół NMP Królowej Różańca świętego w Boronowie (w skróconej nazwie Kościół Matki Boskiej Różańcowej) to drewniany kościół z 1611 r. położony na terenie miejscowości Boronów w dekanacie Woźniki, w diecezji gliwickiej, siedziba parafii NMP Królowej Różańca Świętego. Kościół jest zabytkiem klasy "0", leży na szlaku architektury drewnianej. Jest orientowany, zbudowany na planie krzyża greckiego. Jest to najstarszy drewniany kościół na Śląski na takim planie.
Fundatorem kościoła był hrabia Andrzej Dzierżanowski herbu Gozdawa, właściciel Boronowa. Większość obiektów sakralnych znajdujących się obecnie w kościele pochodzi z XVII i XVIII wieku. Poza ołtarzem głównym z początku XVII wieku, w kościele znajdują się jeszcze cztery ołtarze boczne, ulokowane w południowej i w północnej nawach bocznych: ołtarz św. Anny z XVII w. ,ołtarz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z 1659 r., ołtarz Czterech św. Janów z XVIII w., ołtarz św. Mikołaja z 1751 r.
W nawie głównej przy ławkach zamocowano przy pomocy uchwytów 15 feretronów, pochodzących z połowy XVIII wieku. Na chórze znajdują się organy z roku 1853 oraz zawieszony pod nimi herb rodu Hohenlohe - Ingelfingen. Przedstawiciele tego rodu byli w XIX wieku i na początku XX wieku właścicielami Boronowa. Do lat 70. XX wieku kościół ozdabiała także bogata polichromia na jego ścianach, jednakże w wyniku renowacji została ona zamalowana. W części wschodniej nad ołtarzem znajdują się dwa witraże z roku 1890 przedstawiające św. Andrzeja i św. Jadwigę Śląską. W części zachodniej znajduje się 20-metrowa dzwonnica. Wokół kościoła rozciąga się cmentarz z drewnianym płotem oraz brama cmentarna z XVII wieku. Większość grobów pochodzi z czasów powojennych, jednakże znajduje się też na nim kilka grobów z lat 20. i 30. XX wieku. W najstarszym grobie z 1855 r., ulokowanym w pobliżu bramy cmentarnej, pochowany został kuratus Emil Schabon.
Pałac w Koszęcinie
Pałac w Koszęcinie - zespół pałacowy w stylu klasycystycznym położony w centrum miejscowości Koszęcin w powiecie lublinieckim. Obecna siedziba Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk".
Pałac zbudowany został w roku 1609, gdy miejscowość należała do rodu Kochcickich. W XVII wieku przebywał na nim prawdopodobnie kilkakrotnie król Jan III Sobieski. W latach 1829 - 1830 rozbudowany został do obecnej formy przez właściciela Koszęcina, księcia Adolfa zu Hohenlohe Ingelfingen. Do zamku dobudowana została wówczas także kaplica. W 1945 roku zamek w znacznym stopniu został zdewastowany przez wojska radzieckie. W pałacu do tej pory organizowane są różnego typu uroczystości, a także konferencje. Pałac otacza park, w którym znajduje się obecnie kilkanaście gatunków chronionych roślin i zwierząt.
Jasna Góra w Częstochowie
Jasna Góra - jest to klasztor oo. Paulinów w Częstochowie. Położony na wzgórzu (293 m .n.p.m.), należy do grupy najświętszych miejsc na świecie. Ufundowany został w 1382 r. przez księcia Władysława Opolczyka, który dwa lata póżniej ofiarował klasztorowi obraz "Czarnej Madonny". Od tego czasu na Jasną Górę przybywają liczne pielgrzymki.
W klasztoru znajdują się: Kaplica Matki Boskiej - składa się z trzech części. Najstarsza jest zbudowana w stylu gotyckim, w której dziś znajduje się prezbiterium z hebanowym ołtarzem (1650 r.) i wiszącym pośrodku niego najświętszym obrazem, trzynawowej powstałej w latach 1641-44 oraz dawnego przesiąka - renesansowego z połowy XVI w. W kaplicy znajdują się różne drobiazgi podarowane przez cudownie uleczonych ludzi, w podzięce za uzdrowienie. Bazylika św. Krzyża - jest to pierwotny kościół murowany z XV w. w stylu gotyckim. Był on po części rozbudowywany o nawy główne i boczne oraz o kaplice. Po pożarze w 1690 r. Całość została przebudowana w XVII i XVIII w formie trzynawowej Bazyliki (styl barokowy). Najwyższa nawa sklepiona kolebkowo osiąga 29 m, a nawy boczne sklepione są krzyżowo. Ołtarz główny, ufundowany w 1728 r. przez hetmana S. Chomentowskiego i przedstawia Wniebowzięcie Matki Boskiej. Całość ołtarza to kompozycja rzeźbiarska Jakuba i Antoniego Buzziniego, wykonana przez Jana Adama Karigera, budowniczego z Wrocławia. Na chórze znajdują się jedne z największych organów w Polsce. Zbudowane zostały z w latach 1913 - 1956.Do zespołu klasztornego należą: Wieża (106 m. n.p.m.), Arsenał (1660-1680 r.), Sala rycerska (1674 r.), Skarbiec (1674 r.). Znajdują się tam jeszcze malownicze wały i bastiony, które dawniej broniły klasztor, a teraz służą jako chodnik i droga krzyżowa.