Opisz zjawiska przyrodnicze w Australii 

Australia jest najbardziej odosobnionym kontynentem świata. Od Afryki dzieli ją ok. 7000 km, od Am. Płd. 12000 km. Najbliżej, bo w odległości zaledwie 2800 km, znjaduje się azjatycki Półwysep Malajski. Australia jest zwartym kontynentem, o słabo rozwiniętej linii brzegowej. Od zachodu oblewa ją Ocean Indyjski, od północy szelfowe Morze Timor i Morze Arafura, a od wchodu Morze Koralowe i Morze Tasmana. Wzdłuż wybrzeża wschodniego, na Morzu Koralowym, znajduje się najdłuższa na świecie, licząca ok. 2000 km długości i od 2 do 150 km szerokości Wielka Rafa Koralowa. Składa się ona z licznych mniejszych raf i wysepek koralowych, porozdzielanych płytkimi ciesninami. Między stałym lądem a rafą wytworzyła sie laguna o szerokości od 16 do 160 km i głębokości do 50 m. Rafa koralowa i laguna, wraz z żyjącymi tu różnymi roślinami i zwierzętami morskimi, stanowi wielką atrakcję turystyczną. Rozwinęła się tutaj rónież żegluga kabotażowa. Australia pod względem geologicznym została ukształtowana gł. w prekambrze. Trzon kontynentu towrzą tarcze i platformy prekambryjskie. Zbudowane są one z łukpów i granitów, pokrytych na znacznych obszarach skałami paleozoicznymi i mezozoicznymi. W utworach prekambryjskich występują w dużych ilościach złoża surowców metalicznych, m. in. rudy żelaza, cynku, złota i diamentów. W masywie gór Pilbara znajduje się największy rudonośny górotwór świata. Na wschodzie kontynentu rozciągają się południkowo Wielkie Góry Wododziałowe, zwane również Kordylierami Australijskimi, które zostały wypiętrzone głównie w fałdowaniu hercynskim. W południowej części gór znajdują się najbogatsze w Australii złoża węgla kamiennego. Między Wielkimi Górami Wododziałowymi a Wyżyną Zachodnioaustralijską znajdzują się rozległe zagłębienia, zwane nieckami geologicznymi, które są wypełnione skałami osadowymi. Obszar ten nosi nazwę Wielkiego Basenu Artezyjskiego i charakteryzuje się występowaniem wód artezyjskich. Wsród skał osadowych tego obszaru występują złoża ropy naftowej, soli kuchennej i innych surowców. Na Półwyspie York znajdują się największe złoża boksytów. Australia ze swoją średnią wyskością 292 m n.p.m. należy, obok Europy, do najniższych kontynentów świata - 56% jej powierzchni zjamują niziny. Klimat Australi jest zróżnicowany. Wpływ na to mają: położenie geograficzne - po obu stronach Zwrotnika Koziorożca - oddziaływanie ciepłych i zimnych prądów morskich oraz ukształtowanie powierzchni. Położenie Australii na półkuli południowej powoduje odwrócenie klimatycznych pór roku w stosunku do półkuli północnej, styczeń jest tu najcieplejszym, a lipiec najchłodniejszym miesiącem w roku. We wnętrzu kontynentu panuje klimat kontynentalny, gorący i suchy. Temperatury w lecie przekraczają tu 30stopni C, w zimie spadają do 20 stopni C. Północne krańce pozostają w zasięgu klimatu zwrotnikowego, południowe mają klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski. Rozkład opadów atmosferycznych w Australii jest koncentryczny, nie spotykany na żadnym innym kontynencie. Ilość rocznych opadów atmosferycznych maleje od wybrzeży, gdzie dochodzi miejscami do 1500 mm/rok, ku środkowi kontynentu, gdzie spada do 250, a nawet - jak to ma miejsce w rejonie Jeziora Eyre - do 100 mm/rok. Na tych obszarach znajdują się rozległe pustynie, obejmujące ok. 60% powierzchni kraju, np. Wielka Pustynia Piaszczysta, Pustynia Wiktorii i suche tereny niecki Jeziora Eyre. Przebieg opadów charakteryzuje się gwałtownością i nieregularnością. Jedynie w Wielkich Górach Wododziałowych, płyną stałe górskie rzeki. Ze względu na duże spadki są one wykorzystywane dla celów energetycznych. Na obszarach o zróżnicowanych opadach atmosferycznych w ciągu roku płyną rzeki okresowe. Wnętrze kontynentu jest całkowicie pozbawione rzek, brak tu nawet wyschniętych dolin. Największy system rzeczny tworzy rzeka Murray-Darling. Australia ma najgorsze gleby ze wszystkich kontynentów. Największe obszary zajmują gleby pustynne i półpustynne, często zasolone. Żyzne gleby występują jedynie w kotlinach śródgórskich. Świat organiczny Australii kształtował się w warunkach izolacji od innych kontynentów. Ok. 80% wszystkich gatunków roślin stanowią endemity. Tylko rośliny północnych i północno-wschodnich wybrzeży są spokrewnione z roślinnością azjatycką. Prośnie tu wilgotny las równikowy. Wybrzeża porasta roślinność namorzynowa. W południowej części, położonej w strefie klimatu podzwrtonkowego, rosną palmy i olbrzymiepaprocie. W górach rosną olbrzymie drzewa eukaliptusowe. Obszary o mniejszej ilości opadów porasta sawanna, z lasami parkowymi i galeriowymi. Rosną tu akacje, drzewa butelkowe, eukaliptusy. Przejście od sawann do pustyń stanowi formacja kolczastych krzewów, zwana scrubem. Podłożem, z którego wyrasta scrub, jest "jeżowata" ostra i twardolistna trawa, trudna do przebycia dla roślin i zwierząt. Podobnie jak rośliny, również większość zwierząt to endemity. W lasach północnej Australii żyją kangury drzewiaste, kazuary, rajskie ptaki, papugi kakadu, rudawki, czyli tzw. "latające psy". W lasach wschodniego wybrzeża do endemicznych zwierząt należą: . Na terenach porośniętych scrubem żyją gł. myszy i szczury workowate. Do zwierząt zagrażających życiu człowiek należą duże ilości krokodyli. Ze znanych zwierząt Australii jedynie pies dingo nie jest zwierzęciem endemicznym, lecz sprowadzonym przez człowieka, a następnie zdziczałym.

Pytania i odpowiedzi na maturę ustną z geografii

1. Podaj klasyfikację wód podziemnych.
Rodzaje wód podziemnych:
- woda zaskórna – zalega bardzo blisko powierzchni ziemi, podlega dobowym wahaniom temp., ich obfitość i głębokość zalegania zmienia się w ciągu roku, łatwo ule...

Ustna geografia

1. Podaj klasyfikację wód podziemnych.
Rodzaje wód podziemnych:
- woda zaskórna – zalega bardzo blisko powierzchni ziemi, podlega dobowym wahaniom temp., ich obfitość i głębokość zalegania zmienia się w ciągu roku, łatwo ule...