Tatry cechują się złożoną budową geologiczną, będącą efektem długiego okresu rozwoju. Ostatecznie zostały sfałdowane i wypiętrzone na przełomie ery mezozoicznej i kenozoicznej w okresie ruchów alpejskich.Obszar cechuje się erozyjną rzeźbą polodowcową. Liczne są kary, cyrki, żłoby lodowcowe i doliny wiszące. W przegłębieniach powstały jeziora (największe: Morskie Oko, Wielki Staw, Czarny Staw pod Rysami, Hińczowy Staw), a na progach wysokie wodospady (największy Siklawa). Na północ od trzonu krystalicznego leżą mezozoiczne skały osadowe tzw. serii wierchowych (wapienie, dolomity, margle, kwarcyty i in.). Ta część Tatr jest niższa (Krzesanica, 2122 m n.p.m.) i cechuje się rzeźbą krasową (jaskinie, doliny krasowe), podziemny spływ wody dominuje tu nad powierzchniowym.W Tatrach znajduje się wiele znanych szczytów. Najbardziej rozpoznawalne to m.in. szczyty graniczne: Rysy, Mięguszowiecki Szczyt Wielki, Kasprowy Wierch, Świnica, Czerwone Wierchy, Wołowiec po stronie polskiej: Mnich, Kościelec, Giewont, Kominiarski Wierch po stronie słowackiej: Gerlach, Łomnica, Krywań, Lodowy Szczyt, Sławkowski Szczyt, Hawrań Najwyższym szczytem Tatr jest znajdujący się całkowicie po słowackiej stronie Gerlach (2654 m n.p.m.
Tatry sa jedynym w Polsce obszarem o krajobrazie wysokogórskim. W Tatrach Wysokich pozostałością po lodowcach są np wyryte w granitowym podłożu kotliny, cyrki lodowe gdzie obecnie znajduja się jedziora, w większości zwane stawami np Morskie Oko, Czarny Staw. W wyniku wietrzenia i erozji wyższe partie Tatr Wysokich wyrzeźbione zostały w ostre granie, poszarpane strome stoki, turnie. Lodowce górskie pozostawiły po sobie moreny boczne oraz moreny czołowe, na takiej morenie zbudowane jeat schronisko nad Morskim Okiem. W Tatrach Zachodnich znajdują się formy krasowe, wiele jaskiń, podziemnych korytarzy wyrzeźbionych przez wode.
