Usa - wojna secesyjna 1861-1865. Przyczyny to brak sprecyzowanego w konstytucji stosunku do niewilnictwa, spory ekonomiczne, spor o przyjecie do Unii dwoch nowych terytoriow alabamy i missouri, spory miedzy olitykami poludnia i polnocy, kampania abolicjonistow, przypadek abolicjinistycJohna Browna, zwyciestwo Lincolna. Przebieg 1 stycznia 1863 dekret o zniesieniu niewolnictwa, 9 kwietnia 1865 akt kapitulacji wojsk Konfederacji, piec dni pozniej zamordowanie Lincolna, xii 185 kongres przyjal poprawke do konstytucji znoszac niewolnictwo. 1870 kongres przyjal poprawke do konstytucji i teoretycznie zapewnil czarnoskornym prawo wyborcze. Xix wiek to rowniez okres rozowoju terytorialnego usa m.in aneksja Teksasu w 1845 Ekspansja kolonialna to skutek odkryc geograficznych. Fraancja w 1830 podbily algierie, w 1862 indochiny. Wielka brytania indie, gambia, zlote wybrzeze i sierra leone. Rozbudowa kolonii w autralii. Polityka ekspansywna usa. Wynalazki w xix wieku - pierwszy parowiec 1803 R. Fulton, rewolwer 1835 S. Colt, telefraf elektryczny 1838 S. Morse,pasteryzacja 1863 Pasteur, dynamitb1866 A. Nobel, aparat telefoniczy 1875 A. Graham Bell, fonograf 1877 T. Edison(zarowka w 1879), silnik wysokoprezny1897 R. Diesel
