Świat roślinny. Terytorium S.Z. należy do 3 prowincji roślinnych: subarktycznych (Alaska i tereny pograniczne z Kanadą, od Wielkich Jezior po północno-wschodnie krańce kraju), atlantyckiej (obszary położone między G. Skalistymi a wybrzeżem O. Atlantyckiego) i pacyficznej (Kordyliery Środkowe, Hawaje). Naturalne zbiorowiska roślinne występujące w S.Z. to: lasy, stepy, sawanny, zespoły roślinności półpustynnej i pustynnej oraz tundrowej i bagiennej. Lasy zajmują ponad 28% pow. kraju; w części zachodniej i północno-zachodniej są to gł. lasy iglaste, na wschodzie — liściaste. Najmniej zmienione kompleksy leśne zachowały się w Kordylierach: świerkowe z choiną (Tsuga heterophylla), żywotnikiem i daglezją w G. Nadbrzeżnych, sekwojowe i świerkowo-jodłowo-modrzewiowe w Sierra Nevada oraz sosnowe ze świerkiem srebrnym (Picea pungens) i jodłą jednobarwną (j. kalifornijską) w G. Skalistych. Alaskę pokrywa tajga świerkowa ze znacznym udziałem brzozy, przechodząca ku północy w lasotundrę i tundrę (turzycowa podmokła, wełniankowa); na wybrzeżu południowym — nadmor. lasy choinowo-świerkowe. W Appalachach przeważają lasy klonowo-bukowe (na północy) i dębowo-kasztanowe (na południu); w wyższym piętrze północnych Appalachów — świerkowe. W pozostałej części kraju lasy zajmują niewielkie obszary; w krainie Wielkich Jezior są to lasy sosnowe oraz mieszane z klonem cukrowym i bukiem amer., na nizinach południowych — sosnowe i dębowo-orzesznikowe, na Florydzie — wiecznie zielone z dębem, magnolią i palmą sabal (Sabal minor) oraz namorzynowe na wybrzeżu. Lasy Hawajów składają się w większości z gat. sprowadzonych z innych regionów świata; w niższym piętrze lasy mieszane z tungowcem, ketmią, mango i pistacją lentyszek (mastyksowym drzewem), wyżej — parkowe z akacją oraz formacja krzewiasta. Stepy wysoko- i niskotrawiaste, zw. prerią, przed kolonizacją eur. pokrywały środkową część kraju, zwłaszcza Wielkie Równiny i zachodnią część Nizin Wewn.; ich miejsce zajmują obecnie gł. użytki rolne. W kotlinach śródgórskich Kordylierów Środkowych panują zbiorowiska stepowo-pustynne i pustynne: stepy trawiasto-bylicowe (na północy), trawiasto-piołunowe i piołunowe, przechodzące na południu Wyż. Kolorado w zbiorowiska subtropik. (liczne gat. kaktusów, agaw, jukk); w południowym Teksasie sawanna z krzewami jałowca i akacji; w południowej Kalifornii twardolistne lasy, złożone z niskich, kolczastych dębów oraz zarośla makii, zw. chaparral. Największe zespoły roślinności bagiennej występują na wybrzeżu Niz. Zatokowej (zwł. w delcie Missisipi) i południu Florydy. Świat zwierzęcy. Fauna Stanów Zjenoczonych pod względem zoogeogr. należy do Nearktyki. Na Alasce przedstawiciele fauny arktycznej, m.in. niedźwiedź polarny, lis polarny, karibu, sowa śnieżna; w strefie lasów iglastych — ryś, wilk, rosomak, łoś, norka amer., gronostaj, alaskański niedźwiedź brunatny, kuny, norka amer., bóbr kanadyjski. W południowej części strefy lasów iglastych — niedźwiedzie grizzli i baribal, szop pracz, ryś rudy, puma, skunks, dydelf północny, jelenie wapiti i wirginijski, urson. Dla prerii charakterystyczne są: bizon, widłoróg, piesek preriowy, kojot, borsuk amer., cietrzew preriowy. Na południowo-zachodnich pustyniach występują pekari, goffery i szczuroskoczki, kondor kalifornijski, kukułka ziemna, a ponadto m.in. jaszczurki — frynozomy i helodermy, oraz węże — grzechotniki i koralówki. Fauna ryb jest również bardzo bogata, oprócz powszechnie występujących ryb okoniowatych i karpiowatych obficie występują, zwłaszcza na północy, szczupaki i łososiowate, a ponadto endemiczne bassowate i reliktowe amia i niszczuka. W pokrywie glebowej Stanów Zjednoczonych, na obszarach położonych między Kanadą a Meksykiem, zaznacza się wyraźny podział kraju na część wschodnią (na wschód od 90°W), gdzie występuje równoleżnikowy układ stref glebowych, oraz zachodnią — o południkowym rozmieszczeniu gleb. Wschodnie, wilgotne obszary kraju pokrywają na północy (kraina Wielkich Jezior, północno-wschodnie regiony) mało żyzne gleby bielicowe, wykształcone na osadach polodowcowych, obszary środkowe (pas od Nizin Wewn. po północną część Niz. Atlantyckiej) — znacznie żyźniejsze gleby brunatne w większości zbielicowane oraz szarobrunatne słabo zakwaszone, wytworzone pod lasami liściastymi, południowe — czerwonoziemy i żółtoziemy powstałe w wilgotnym i ciepłym klimacie na starych zwietrzelinach różnorodnych skał podłoża. Dolinę Missisipi zajmują żyzne gleby aluwialne, przeważnie piaszczysto-pyłowe, a w dolnym biegu rzeki — cięższe, pyłowo-ilaste. Pod roślinnością stepową zachodnich części Nizin Wewn. i Wielkich Równin powstały gleby o dużej zawartości próchnicy; w części wschodniej (stany Iowa, Illinois, Missouri, Oklahoma i wschodni Teksas) jest to pas lekko zakwaszonych gleb preriowych (zw. mollisole), w części środkowej — strefa najżyźniejszych gleb czarnoziemów, zajmujących największe powierzchnie w Dakocie Północnej i Południowej, Nebrasce i Kansas; na zachodzie Wielkich Równin mniej zasobne w próchnicę czarnoziemy oraz gleby kasztanowe związane z suchszym klimatem; pas tych gleb występuje u podnóża G. Skalistych, od stanu Montana na północy po środkowy Teksas na południu, gdzie przechodzą one w gleby czerwonokasztanowe. W warunkach suchego i ciepłego klimatu zachodniej części Stanów Zjednoczonych (zwł. w kotlinach śródgórskich), pod skąpą roślinnością półpustynną i pustynną wykształciły się szaroziemy, gleby zasolone i powszechne na południowym zachodzie — czerwone gleby pustynne. Słabo wykształcone, kamieniste gleby górskie: brunatne, bielicowe, miejscami rędziny występują w górach Kordylierów Środkowych i Appalachach. Z tundrami Alaski są związane zmarzlinowe gleby glejowe i torfowo-glejowe, z obszarami leśnymi — gleby o różnym stopniu zbielicowania. Na archipelagu Hawajów przeważają andosole wytworzone z law i popiołów wulkanicznych. Około połowy powierzchni gleb uprawnych w Stanach Zjednoczonych (12% całego terytorium) jest zagrożonych erozją, gł. wietrzną i wodną. Szczególnie silna erozja wietrzna występuje w stanach prerii: na zachodzie Kansas, w Oklahomie, Teksasie oraz w Nebrasce, Dakocie Północnej i Południowej; intensywna erozja wodna gleb zachodzi w regionach południowo-wschodnich, zwłaszcza w Appalachach, bezleśnych obszarach południowej Kalifornii oraz kotlinach śródgórskich Kordylierów. Wody lądowe. Terytorium Stanów Zjednoczonych należy do zlewiska O. Atlantyckiego (środkowa i wschodnia część kraju) i Oceanu Spokojnego (obszary zachodnie i większość Alaski); kontynent. dział wód stanowią G. Skaliste. Główną rzeką Stanów Zjednocznych jest Missisipi, wraz z Missouri tworzy największy system rzeczny Ameryki Północnej o dł. 5969 km i pow. dorzecza 3,2 mln km2. Missisipi wypływa z polodowcowego jez. Itasca w stanie Minnesota, płynie przez Niziny Wewn., gdzie przyjmuje największe dopływy: Missouri (z Yellowstone i Kansas), Arkansas i Red, wypływające w G. Skalistych oraz Ohio — najzasobniejsza w wodę rzeka w całym dorzeczu i Illinois, mające źródła w Appalachach; przy ujściu do Zat. Meksykańskiej tworzy szybko narastającą deltę o pow. ok. 36 tys. km2; w środkowym i dolnym biegu Missisipi częste, katastrofalne powodzie związane z wiosennym topnieniem śniegu w górach oraz dużymi opadami letnimi we wschodniej części jej dorzecza. Do Zat. Meksykańskiej uchodzą liczne, na ogół mało zasobne w wodę, rzeki wypływające w południowej części G. Skalistych (najdłuższe Rio Grande, Brazos) i południu Appalachów (Alabama). Wschodnie Appalachy odwadniają krótkie, zasobne w wodę rzeki, uchodzące do O. Atlantyckiego szerokimi estuariami: na północnym wybrzeżu Hudson i Connecticut, na południowym — Susquehanna, Potomac i Savannah. Rzeki należące do zlewiska Oceanu Spokojnego charakteryzują się małymi przepływami i wysokimi wiosenno-letnimi stanami wód, związanymi z topnieniem pokrywy śnieżnej w górach; największe rzeki tej części Stanów Zjednoczonych to: Kolumbia (wraz z dopływem Snake ma największy potencjał hydroenerg. w kraju), Kolorado (uchodzi do Zat. Kalifornijskiej na terenie Meksyku) i Sacramento. Na obszarze bezodpływowej Wielkiej Kotliny występują gł. rzeki okresowe. Największą rzeką Alaski jest płynący z terytorium Kanady Jukon (zamarza na ok. 8 mies.); przy ujściu do M. Beringa tworzy rozległą deltę. Z kilkudziesięciu tysięcy jezior znajdujących się w Stanach Zjednoczonych największą grupę stanowią jeziora polodowcowe: wytopiskowe, rynnowe i zastoiskowe, najliczniej występujące w stanach Minnesota, Wisconsin, Nowy Jork i Alaska (zwł. jeziora wytopiskowe). Na pograniczu z Kanadą są położone tektoniczno-polodowcowe Wielkie Jeziora: Górne (największe i najgłębsze, głęb. do 406 m — kryptodepresja), Michigan, Huron, Erie i Ontario, ich łączna pow. w granicach Stanów Zjednoczonych wynosi 102,6 tys. km2; na rz. Niagara, łączącej jez. Erie i Ontario, znany wodospad Niagara. Wielkie Jeziora, rozciągnięte z zachodu na wschód na dł. ok. 1600 km, wiąże w jeden system wodny Rz. Św. Wawrzyńca, uchodząca szerokim estuarium do O. Atlantyckiego na terytorium Kanady. W Kordylierach występuje wiele małych jezior cyrkowych, zastoiskowych (jez.: Jackson, Yellowstone), wulk. (m.in. Jez. Kraterowe w G. Kaskadowych), reliktowych jezior okresowych, często bezodpływowych, w tym Wielkie Jez. Słone (pow. zmienna — do ok. 5,9 tys. km2, zasolenie do 270‰) na obszarze Wielkiej Kotliny. Na wybrzeżu Zat. Meksykańskiej — jeziora przybrzeżne powstałe w wyniku odcięcia lagun od morza (największe Pontchartrain), na Florydzie — jeziora krasowe i reliktowe (Okeechobee, pow. ok. 1,8 tys. km2), w dolinach rzek nizinnych — powszechne starorzecza. Niewielkie lodowce górskie znajdują się w Kordylierach (linia wiecznego śniegu na wys. ok. 3000–4000 m), duże — na Alasce (łączna pow. ok. 55 tys. km2), gdzie linia wiecznego śniegu w niektórych rejonach przebiega na wys. 700–800 KLIMAT: Klimat. Stany Zjednoczone są położone we wszystkich strefach klim. półkuli północnej, od okołobiegunowej (północna część Alaski z klimatem subpolarnym), poprzez umiarkowaną chłodną (południe Alaski), umiarkowaną ciepłą (obszary pograniczne z Kanadą: Wyż. Kolumbii, kraina Wielkich Jezior, północna część Appalachów), podzwrotnikową (od G. Nadbrzeżnych po Niz. Atlantycką), zwrotnikową (południowa część Niz. Zatokowej i Floryda) do równikowej (Hawaje). Na klimat większej części terytorium Stanów Zjednoczonych, położonego między Kanadą i Meksykiem, mają wpływ układ łańcuchów górskich (Kordyliery i Appalachy stanowią bariery klim. dla wilgotnych mas powietrza oceanicznego) oraz prądy mor. opływające wybrzeża: ciepły Prąd Zatokowy i zimny Prąd Labradorski na O. Atlantyckim oraz zimny Prąd Kalifornijski na O. Spokojnym. Wybrzeża mają klimat mor. (południowa Kalifornia — śródziemnomor.), obszary wewn. — kontynent., kotliny śródgórskie Kordylierów — wybitnie kontynent. i skrajnie suchy; w górach piętra klimatyczne. Południkowy układ łańcuchów górskich umożliwia swobodne przemieszczanie się chłodnych polarnych mas powietrza daleko na południe w zimie i wilgotnych zwrotnikowych — na obszary północne latem; strefa kontaktu tych mas powietrza przebiega w okresie letnim na południe od Wielkich Jezior, w zimie — w pobliżu wybrzeża Zat. Meksykańskiej; częste zmiany pogody związane z wędrówką frontów atmosferycznych; u wybrzeży południowo-wschodnich (zwł. na Florydzie) pojawiają się latem cyklony tropik., którym towarzyszą wiatry o prędkościach ponad 50 m/s i gwałtowne ulewy, w środkowej części, od Teksasu po stan Illinois — trąby powietrzne,
