Łacińska terminologia medyczna
Łacińska terminologia medyczna
Określenia ogólne stosowane w rozpoznaniach chorób
n acutus, -a, -um – ostry
n bronchitis acuta – ostre zapalenie oskrzeli
n acquisitus, -a, -um – nabyty
n vitium cordis acquisitum – nabyta wada serca
n activus, -a, -um – czynny
n hydrocephalus activus – wodogłowie czynne
n bilateralis, -e – obustronny (bil.)
n pneumonia bilateralis – obustronne zapalenie płuc
n chronicus, -a, -um – przewlekły (chron.)
n gastritis chronica – przewlekłe zapalenie żołądka
n circumscriptus, -a, -um – ograniczony
n peritonitis circumscripta – ograniczone zapalenie otrzewnej
n congenitus, -a, -um – wrodzony (cong.)
n infectio congenita – zakażenie wrodzone
n dexter, -a, -um – prawy (dx., dex.)
n fractura femoris dextri – złamanie prawej kości udowej
n dolor, -oris – ból
n dolor regionis lumbosacralis – ból okolicy lędźwiowo-krzyżowej
n essentialis – samoistny
n hypertonia essentialis – nadciśnienie tętnicze samoistne
n exacerbatio, -onis – zaostrzenie
n morbus ulcerosus duodeni in stadio exacerbationis – choroba wrzodowa dwunastnicy w okresie zaostrzenia
n czasem: exacerbatus, -a, -um – „zaostrzony” (raczej jako skrót exacerb.)
n forma, -ae – postać; sub forma (Abl.) – pod postacią
n endocarditis sub forma vitii cordis – zapalenie wsierdzia pod postacią wady serca
n generalisatus, -a, -um – uogólniony
n urticaria generalisata – pokrzywka uogólniona
n gravis, -e – ciężki, groźny
n pneumonia gravis – ciężkie zapalenie płuc
n imminens, -entis – zagrażający
n abortus imminens – poronienie zagrażające
n incipiens, -entis – rozpoczynający się
n partus incipiens – rozpoczynający się poród
n peractus, -a, -um – przebyty
n oedema cerebri peracta – przebyty obrzęk płuc
n post – po (Acc.)
n synechiae pleurae post pleuritidem exsudativam – zrosty opłucnej po wysiękowym zapaleniu płuc
n praecipue – szczególnie, zwłaszcza (praec.)
n emphysema pulmonis dextri praecipue lobi superioris – rozedma płuca prawego, zwłaszcza płata górnego
n recens, -entis – wczesny, świeży
n infarctus myocardii recens – świeży zawał mięśnia sercowego
n remissio, -onis – zwolnienie, ustąpienie (objawów)
n leukaemia in stadio remissionis – białaczka w okresie remisji
n sanatus, -a, -um – wyleczony
n fractura ossis sanata – wyleczone złamanie kości
n sinister - -a, -um – lewy
n trauma pedis sinistri – uraz lewej stopy
n stadium, -i – okres, faza
n carcinoma in stadio exacerbationis – rak w fazie zaostrzenia
n status, -us – stan
n status post haemorrhagiam intracranialem – stan po krwotoku śródczaszkowym
n subacutus, -a, -um – podostry
n appendicitis subacuta – podostre zapalenie wyrostka robaczkowego
n suspectus, -a, -um – podejrzany o, wzbudzający podejrzenie (susp.)
n suspitio, -onis - podejrzenie
n pneumonia suspecta = suspitio quoad pneumoniam – podejrzenie zapalenia płuc
n utriusque – dopełniacz zaimka liczebnego uterque, utraque, utrumque – obydwa, każdy z dwóch (utr.)
n osteoarthrosis genus utriusque – zmiany zwyrodnieniowe obu stawów kolanowych
Inne określenia medyczne
n activus, -a, -um – czynny
n passivus, -a, -um – bierny
n exercitatio, -onis – ćwiczenie
n exercitationis – ćwiczenia
n activae – czynne
n activae cum resistentia – czynne z oporem
n passivae – bierne
n habilis, -e – zręczny, zdatny, ruchliwy
n habilitas, -atis - zręczność, zdatność, ruchliwość
n validus, -a, -um – zdrowy, silny
n invalidus, -a, -um – niepełnosprawny
n therapia, -ae - leczenie
n kinesitherapia, -ae – leczenie ruchem
n prognosis, -is – rokowanie
n rehabilitatio, -onis – usprawnianie
n sanatio, -onis – wyleczenie
n sanitas, -atis – zdrowie
n sanus, -a, -um – zdrowy
Przedrostki i przyrostki najczęściej stosowane w łacińskiej terminologii medycznej
Przedrostki i przyrostki
n a-, an-; zaprzeczenie, brak;
n atonia – brak napięcia
n atomus - niepodzielny
n anti-; przeciw-;
n antidotum – odtrutka
n antisepticus - przeciwbakteryjny
n dia-; przez, roz-;
n diagnosis – rozpoznanie
n diastole - rozkurcz
n dys-; nie-, zaburzenie;
n dystrophia – nieprawidłowy rozwój, niedorozwój
n dyspepsia – niestrawność
n dysfunctio – nieprawidłowa funkcja
n di-, dicho-; dwu-, dwakroć
n digastricus – dwubrzuścowy
n dichotomia – rozdwojenie
n exo-, ecto-; zewnątrz
n exogenes – zewnątrzpochodny
n ectoderma – zewnętrzny listek zarodkowy
n endo-; wewnątrz, śród-
n endogenes – wewnątrzpochodny
n endocrinalis – wewnątrzwydzielniczy
n endothelium - śródbłonek
n epi-; na, nad-
n epidermis – naskórek
n epiglottis - nagłośnia
n hyper-; nad-, ponad
n hypertonia – nadciśnienie
n hyperfunctio – nadczynność
n hyperglicaemia – podwyższony poziom cukru we krwi
n hypo-; pod-, poniżej
n hypothalamus – podwzgórze
n hypotonia - podciśnienie
n meta-; przez, poza
n metastasis – przerzut
n metamorphosis - przemiana
n para-; przy, podobny, rzekomy
n paratyphus – dur rzekomy
n parasitus – pasożyt
n parasymphaticus - przywspółczulny
n peri-; wokoło, o-
n pericardium – osierdzie
n peritoneum - otrzewna
n pro-; przed
n prognosis – prognoza, przepowiednia
n progressivus - postępujący
n syn(m)-; z, razem
n syndesmosis – więzozrost
n synergicus – współdziałający
n sympathicus - współczulny
n -algia – ból określony
n cephalgia – ból głowy
n ostalgia – ból kości
n neuralgia - nerwoból
n -graphia – zapis, opis
n electrocardiographia – zapis czynności elektrycznej serca
n -logia – nauka
n neurologia – nauka o układzie nerwowym
n anaestesiologia – nauka o leczeniu bez bólu
n -tomia – cięcie
n laparotomia – cięcie brzuszne, przecięcie powłok brzucha
n tracheotomia – nacięcie tchawicy
n -stomia – przetoka
n enterostomia – przetoka jelitowa
n tracheostomia – przetoka tchawicy
n -pathia – stan chorobowy, zwyrodnienie
n osteopathia – zwyrodnienie kości
n enteropathia – schorzenie jelit
n -o(u)lus, -a, -um – zdrobnienie
n alveolus – pęcherzyk
n venula – żyłka
n tuberculum - guzek
n -itis – zapalenie
n pancreatitis – zapalenie trzustki
n stomatitis – zapalenie jamy ustnej
n -osis - stan chorobowy
n neurosis – nerwica
n sclerosis – stwardnienie
n necrosis – nerwica
n -ismus – zatrucie, choroba
n rheumatismus – gościec, choroba reumatyczna
n botulismus – zatrucie jadem kiełbasianym
Zasady formułowania rozpoznań medycznych
n W stanach ostrych podajemy na pierwszym miejscu chorobę lub skutki urazu, następnie (w dopełniaczu) dotknięty nią narząd:
n commotio cerebri – wstrząśnienie mózgu
n fractura colli femoris – złamanie szyjki kości udowej
n Podobnie w chorobach wspólnych dla wielu narządów
n carcinoma mammae – rak piersi
n Następnie należy określić przebieg choroby (ostra, przewlekła, zagrażająca, rozpoczynająca się)
n Przebieg chorobowy może być rozlany lub ograniczony (możliwa jest dokładna lokalizacja)
n Choroba przewlekła może być w stadium zaostrzenia lub remisji
n Obecny stan może być skutkiem przebytych schorzeń