Odra jest jedną z większych rzek w zlewisku Morza Bałtyckiego, a po Wiśle jest drugą co do wielkości rzeką w Polsce. Długość rzeki wynosi ogółem 854 km, z tego na terenie Polski 742 km, a w województwie dolnośląskim 204 km (od Oławy km 216+500 do Głogowa km 392+900). Źródła Odry znajdują się na terytorium Czech w Oderkich Vrchach, na wysokości 634 m n.p.m. Obszar źródłowy położony jest w strefie śląsko-morawskiej Sudetów, wyniesionej do wysokości 400-700 m n.p.m. Potoki źródłowe Odry zbiegają się w rowie tektonicznym Bramy Morawskiej i w obniżeniu Kotliny Raciborskiej. Na całej długości biegu rzeki można wyróżnić dwie części: górską, obejmującą pierwsze 50 km biegu, oraz nizinną – na pozostałym odcinku. Ujście rzeki Opawy do Odry stanowi umowny początek kilometrażu rzeki (km 0,0 Odry) i od tego miejsca Odra uznawana jest za żeglowną. Długość Odry od źródeł do ujścia Opawy wynosi 92,4 km. Od Kędzierzyna-Koźla do Brzegu Dolnego Odra jest skanalizowana na długości 186 km, tj. zabudowana 24 stopniami piętrzącymi wodę, w tym 23 stale wykorzystywanymi żeglugowo w sezonie nawigacyjnym (zwykle od 15 marca do 15 grudnia). Różnica poziomów zwierciadła wody między początkiem a końcem odcinka skanalizowanego wynosi ok. 64 m. Na dalszym odcinku Odra płynie swobodnie, a jej nurt jest uregulowany przy pomocy ostróg. Dorzecze Odry jest interesującym przypadkiem wśród rzek europejskich ze względu na wpływy poszczególnych kultur cywilizacyjnych na stan gospodarczego rozwoju w kolejnych okresach historycznych. Aktualny reżim hydrologiczny tej rzeki jest wynikiem naturalnych warunków geograficznych i klimatycznych oraz wielowiekowej działalności człowieka, szczególnie intensywnej w XIX i XX wieku. Uwidacznia się to wyraźnie poprzez regulacyjną i zbiornikową zabudowę sieci rzecznej w dorzeczu górnej i środkowej Odry. Bieg Odry był niegdyś bardzo kręty i został na przestrzeni ostatnich 200 lat na wielu odcinkach skrócony przez wykonanie przekopów wielu zakoli (potwierdzają to zachowane dane o wykonanych przekopach). Na podstawie zrekonstruowanej mapy, na której udało się odtworzyć bieg rzeki (Hartman,1935; Monografia dróg wodnych śródlądowych w Polsce, 1985) w XVIII wieku, można ocenić ogólne skrócenie Odry o ok. 160 km. Obecny krajobraz jej doliny jest bogaty w starorzecza.
