Sprawy ludzkie małe i duże w pieśniach i fraszkach Jana Kochanowskiego.

Kochanowski był najwybitniejszym renesansowym twórcą w Polsce. Jego dzieła, stanowią ogromny zabytek dla polskiej kultury. Najsłynniejszymi utworami Kochanowskiego były fraszki, treny i pieśni. W fraszkach i pieśniach przedstawiał nasz mistrz uroki dworskiego i wiejskiego życia, W trenach opisywał swoje uczucia po śmierci ukochanej córki, Orszulki. Kochanowski wywodził się z bardzo utalentowanej rodziny najpierw kształcił się w Akademii krakowskiej, a później w Królewcu - tam zaczyna pisać pierwsze swoje utwory, z początku po łacinie, dopiero po dłuższym okresie czasu zaczyna tworzyć po Polsku. Pierwsze utwory tworzone po łacinie to były Foricoenia (dworzanki), które można uznać za zapowiedź i początek tak ważnych w twórczości Kochanowskiego fraszek.

W fraszkach Kochanowski ukazuje całe swoje nastawienie do świata, z tych utworów możemy dowiedzieć się co było ważne dla poety odrodzenia, a co nie. Jego kunszt poetycki możemy podziwiać w fraszce „Raki”. Jest to utwór tak ułożony przez Kochanowskiego, że można czytać go również wspak i uzyskuje się wtedy poemat o zupełnie przeciwnym znaczeniu. Fraszki traktowane są przez Kochanowskiego jako pamiętnik, przekonuje nas o tym utwór „Do fraszek” w którym autor pisze, że wszystkie swoje tajemnice powierza fraszką. W tym epigramacie Autor przestrzegał przed próbą zrozumienia fraszek. W tym otworze Kochanowski przedstawia się w postaci minotaura, więźnia fraszek. „Błahostki” możemy podzielić na dworskie i Czarnoleskie. W dworskich Kochanowski przedstawia zalety i wady dworskiego życia. Do najsłynniejszych należy fraszka „O doktorze Hiszpanie”, w której Kochanowski opisuje o skłonności szlachty do zabawy, i braku umiaru. W fraszkach Kochanowski opowiadał tylko o jasnej stronie życia, i starał się ostrzec czytelników przed ciemną stroną. „Na dom Czarnoleski” jest to utwór w którym mistrz pokazuje swoją hierarchię wartości, dla niego najważniejsze jest zdrowie, czyste sumienie, uczciwość, spokojna starość. Nie ważne są wartości materialne, ale lubi korzystać z przyjemności życia. Fraszki Kochanowskiego dotyczyły niemal wszystkiego, wśród 300 „błahostek” znalazł się nawet utwór patriotyczny – „Na sokalskie mogiły”. W nim Kochanowski chce pokazać renesansowemu człowiekowi, że śmierć za ojczyznę jest powodem do dumy, a nie narzekania. Wszystkie fraszki wytykały złe i dobre cechy ludzi tamtego okresu. Ich ciekawa formą i zawsze zaskakująca puenta powoduje, że fraszki do dziś bawią czytelników swoją treścią i wydaje mi się, że stały się one ponad czasowe.

Kochanowski pisał również wiele pieśni. Opisywał w nich nurtujące i interesujące go sprawy. Pierwszym utworem Kochanowskiego napisanym po Polsku był hymn „Czego chcesz od nas Panie ?” W nim autor pisze o Bogu jako o hojnym, wszechobecnym stwórcą świata. W pieśni tej dowiadujemy się, że Kochanowski traktuje Boga jak gwarancje na porządek i ład. Bóg jest dobry i wszechmogący. MIstrz w imieniu wszystkich ludzi pyta się o to, czego Bóg oczekuje w zamian za tą dobroć dla ludzi. Innym ciekawym utworem jest pieśń „ O spustoszeniu Podola”. W tym poemacie Kochanowski narzeka na sytuację polityczną w Polsce.. Kochanowski nie może zrozumieć jak tak silne państwo jakim była wówczas Polska może zostać pokonana przez Turków – barbarzyńców. Kochanowski poniżą, obrażą Turków, by sprowokować Polaków do intensywniejszych działań. Mistrz zauważa, że Polska jest słaba militarnie, że przy ewentualnej wojnie z silniejszym państwem nie jest w stanie wygrać, dlatego Kochanowski apeluje o założenie stałej armii :

„(..)Skujmy talerze na talery, skujmy
A żołnierzowi pieniądze gotujmy(...)”

Pieśń ta ma charakter przemówienia i namawia bogatą szlachtę, o pomoc finansową dla armii. Mimo, że w XVI wieku Poslka była w okresie swojej największej potęgi autor dostrzega, że bardzo łatwo można zachwiać stabilność ojczyzny. W tym utworze Kochanowski zajął się wyjątkowo ważną sprawą dla narodu Polskiego – chodziło bowiem o bezpieczeństwo ojczyzny. Natomiast pieśń „O cnocie” nie opisywała już tak ważnych spraw dla całości. W tym utworze Kochanowski definiuje cnotę, która jest dla niego wartością w sobie samej. Ta pieśń porusza sprawy mniej ważne dla całości narodu, ale za to bardzo ważne dla pojedynczych osób. W „Pieśni o dobrej sławie” Kochanowski przekonuje czytelników do tego, żeby zostawili na świecie jakiś ślad po sobie i namawia do sławy, ale nie do złej sławy. Pisząc ten utwór Kochanowski zdawał sobie sprawę z krótkości życia. Pieśnią która nie miała dużego znaczenia jest pieśń III z ksiąg pierwszych „Dzbanie mój pisany”. W tym utworze autor nie porusza żadnych ważnych tematów, jedynie chwali dzban.

Kochanowski w swoich utworach poruszał sprawy mniej i bardziej ważne dla ludzi. Pieśni często poruszały tematy poważne i wielkiej wagi. Fraszki natomiast częściej opisywały sprawy małego znaczenia. Zdarzało się niekiedy, że mimo swej nazwie (błahostki, drobnostki) poruszały tematy bardzo ważne dla renesansowego Polaka.