Paul Gaugin - życie i twórczość

BIOGRAFIA

Eugene Henri Paul Gauguin urodził się 7 czerwca 1848 roku w Paryżu. Mały Paul, mając zaledwie rok, wyjeżdża w sierpniu 1849 roku wraz z rodzicami do Peru. Gdy w październiku 1849 roku zmarł ojciec Gauguina, Paul wraz z jego starszą siostrą Marie i matką Aline Gauguin zamieszkuje u krewnych w Limie. W 1854 roku powracają z rodziną do Francji i osiedlają się w Orleanie, gdzie w późniejszym czasie Paul uczęszczał do szkoły. 6 grudnia 1865r. Paul Gauguin zaciąga się na pokład żaglowca Luzitano i wyrusza w rejs do Rio de Janeiro jako oficer stażysta, a w październiku 1866, już jako porucznik, wypływa w 13-to miesięczny rejs dookoła świata na pokładzie Chili. W czasie tego rejsu, w lipcu 1867 umiera matka Gauguina. Od marca 1868 roku do kwietnia 1871 roku na pokładzie statku Jerome-Napoleon Paul odbywa służbę wojskową. Po jej ukończeniu, opiekę nad Gauguinem obejmuje finansista Gustave Arosa, miłośnik sztuki i kolekcjoner obrazów impresjonistów. Dzięki Arosie Gauguin podejmuje pracę w biurze maklera giełdowego Paula Bertina. Tam poznaje malarza Emila Schuffeneckera, dzięki któremu podejmuje pierwsze próby malarskie. W grudniu 1872 Paul spotyka młodą Dunkę, Mette Sophie Gad, córkę wysokiego urzędnika sądowego. W listopadzie 1873 roku biorą ślub. W ciągu 10 lat urodzi im się pięcioro dzieci: Emile, Aline, Clovis, Jean-Rene i Paul. Rok 1874 okazuje się rokiem przełomowym dla Gauguina. W tym to bowiem roku zapisuje się do pracowni Colarossi gdzie poznaje tajniki malowania. Mniej więcej w tym samym czasie odbywa się pierwsza wystawa impresjonistów. Gauguin, pełen zachwytu dla nowego malarstwa, kupuje wiele obrazów impresjonistów (dzięki sukcesom na giełdzie jest wtedy wystarczająco bogaty, aby sobie na to pozwolić). W 1876 roku Gauguin wystawia w ramach dorocznego Salonu swój pierwszy obraz: „Poszycie leśne w Viroflay”. W dziele tym widać wpływ impresjonistów, szczególnie Pissarra, którego uczniem zostaje w rok później. W ciągu kilku lat Gauguin regularnie spotyka się z impresjonistami w kawiarni Nouvelle-Athenes przy placu Pigalle. W latach 1880,1881,1882 i 1886 wystawia swoje obrazy na piątej, szóstej, siódmej i ósmej wystawie impresjonistów. Od 1879 do 1881 roku Gauguin regularnie spędza wakacje w Pontoise u Pissarra, gdzie rozwija swe zdolności malarskie. W 1881 roku poznaje tam Cezanne`a, z którym doskonale się rozumieją i z którym łączy go wiele podobieństw. W 1883 Gauguin porzuca pracę w sektorze finansów wierząc, że uda mu się utrzymać rodzinę ze sprzedaży obrazów. Rzeczywistośc sprawia jednak, że szybko pozbywa się złudzeń. Podążając za Pissarrem, przeprowadza się wraz z żoną i dziećmi do Rouen w Normandii, licząc że na prowincji dzięki mniejszym kosztom łatwiej będzie utrzymać rodzinę. Jednak Gauguin coraz bardziej podupada finansowo co sprawia, że podejmuje decyzję o wyjeździe do Kopenhagi. Tam próbuje podjąć pracę w handlu, jednak spotyka go niepowodzenie. Jego wystawa także kończy się niepowodzeniem - zostaje na polecenie Akademii zamknięta zaraz po otwarciu. Potępiony przez teściów zostawia żonę z czworgiem dzieci w Danii, a sam z synem Clovisem wraca do Francji. W Paryżu, mimo sprzedaży obrazów ze swojej kolekcji, wciąż boryka się z problemami finansowymi. Aby utrzymać się przy życiu pracuje rozlepiając afisze, później jako urzędnik w administacji. W 1886 roku wyjeżdża do Pont-Aven w Bretanii i zamieszkuje w kolonii malarskiej. Tam wreszcie może oderwać się od problemów codziennego życia i czuć się niezależny. W 1887 roku zaciąga się na statek do Panamy. Tam pracuje przy budowie Kanału Panamskiego. Potem wyjeżdża na Martynikę, gdzie pozostaje przez kilka miesięcy. Mimo chorób (czerwonka i malaria) ta podróż okaże się być decydująca dla dalszych losów artystycznej kariery Gauguina. Co prawda malarz wraca do Paryża na 4 lata, ale fascynacja egzotyką i dzikością zamorskich krajów sprawi, że w 1891 postanowi osiedlić się na Tahiti. Wcześniej jednak, w roku 1888 odbywa się pierwsza indywidualna wystawa Gauguina, która odnosi pewien sukces. W październiku tego roku Gauguin przyjeżdża do Arles by malować razem z van Goghiem. Dobre początkowo stosunki między malarzami szybko się pogarszają. W grudniu po jednej z kłótni van Gogh obcina sobie ucho. Gauguin wraca do Paryża. Wiosną 1889 artysta przybywa ponownie do Bretanii. Pozostaje tam przez rok, do kwietnia 1890. Jego sztuka znajduje się wtedy w stanie pełnego rozkwitu. W 1891 roku Gauguin podejmuje decyzje o wyjeździe z Europy i 4 kwietnia wyrusza na Tahiti. W czerwcu osiedla się z Anglo-Tahitanką w tubylczej wiosce Mataiea. W listopadzie spotyka Teha Marę która zostaje jego modelką. Rok 1892 jest jednym z najbardziej płodnych w karierze malarza, ale w rok później Gauguin, bez środków do życia, zmuszony jest wrócić do Paryża. We wrześniu 1893 przybywa do Paryża z kochanką Annah, przywiezioną z Jamajki. Dzięki otrzymanemu spadkowi wynajmuje pracownię, w której odbywać się będą słynne Czwartki Gauguina, spotkania malarzy podczas których Gauguin prezentuje im fragmenty swej ksiązki Noa-Noa. W listopadzie wystawia w Galerii Durand-Ruel swe płótna przywiezione z Tahiti. W czerwcu 1895 roku, po nieudanej aukcji swych obrazów, Gauguin ponownie wyjeżdża na Tahiti. Do Francji już nie wrócił. Bierze jako vahine, młodą czternastoletnią dziewczynę- Pahurę. Problemy finansowe i zdrowotne tym razem mocno doskwierają malarzowi. Poprawa następuje dopiero pod koniec 1896 roku, co pozwala mu na wzmożoną pracę. Powstaje wiele jego arcydzieł, w tym obraz „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?, który w 1898 staje się wydarzeniem sezonu w Paryżu. Pod koniec roku Gauguin próbuje popełnić samobójstwo, jednak zostaje uratowany. Wraz z Pahurą osiedla się w Papeete. We wrześniu 1901 Gauguin przenosi się na Markizy, do Atuanu, na wyspie Hiva-Oa. Tutaj buduje słynny Dom Rozkoszy, w którym mieszka z nową vahine. Gauguin umiera 8 maja 1903 roku, w chwili kiedy galeria Vollard organizuje wystawę jego pięćdziesięciu obrazów i dwudziestu siedmiu rysunków, a Salon Jesienny poświęca mu całą salę.



TWÓRCZOŚĆ

Paul Gauguin zaczął malować bardzo późno (w wieku 25 lat). Malarstwo stało się jednak jego życiem. Dla niego porzucił spokojny żywot urzędnika, zostawił żonę i dzieci. Przyjaźnił się z van Goghiem, jednak ich przyjaźń zakończyła się po jednej z gwałtownych kłótni. Incydent ten doprowadził chorego psychicznie van Gogha do stanu niepoczytalności. Wyjechał z Paryża w poszukiwaniu miejsca, w którym mógłby być bliżej natury. Najpierw zamieszkał w Bretanii, gdzie namalował m.in. "Wizję po kazaniu" (1888), a następnie przez krótki czas przebywał z Vincentem van Goghiem w Arles. W 1891 osiedlił się na Tahiti.Podróżom tam zawdzięczał większą intensywność i blask koloru oraz monumentalną prostotę kompozycji. Powstały tam arcydzieła: Never more, Skąd przybywamy? Kim jesteśmy? (1887), Biały koń (1898), Złoto ich ciał. W 1901 znalazł się na Markizach (wyspa La Dominique), gdzie za wystąpienie w obronie krajowców został skazany przez władze kolonialne na więzienie i wkrótce zmarł. Pozostałe prace to, m.in.: Żółty Chrystus (1888), Walka Jakuba z aniołem (1888), Piękna Angele (1889).. Namalował tam równięz takie zagadkowe kompozycje, jak "Faa Theihe" (1898). Był postimpresjonistą(Postimpresjonizm jest dziwnym nurtem, choć słuszniej byłoby powiedzieć - dziwnymi i zagadkowymi są jego obrazy: pozornie nie dzieje się w nich nic. Nic, co by mogło przyciągnąć widza w naszych goniących za sensacją czasach. Ot, jakiś stół, a na nim bukiet kwiatów, nieodzowna butelka i patera, jasna lub ciemna, pusta lub wypełniona czymś tam, a wszystko na tle wzorzystej draperii. Bądź pejzaż zwyczajny, jak wszystko w tym malarstwie, daleki od oszałamiająco pięknych krajobrazów, do których pielgrzymuje się poprzez setki kilometrów. Albo równie banalny akt lub portret, odległy nie tylko od wzniosłej heroizacji, lecz nawet psychologicznej analizy modela. A jednak właśnie postimpresjonizm stał się stylem w dawnym znaczeniu tego słowa. Tylko on bowiem okazał się wystarczająco nośnym, atrakcyjnym i bogatym w możliwości rozwoju, by móc wypełnić swą problematyką życie kilku już pokoleń artystów. Wciąż ten sam, lecz jednocześnie inny. A nade wszystko wciąż pociągający, , fascynujący nawet, bo kolor jest magią; w przeciwieństwie do konkretnego rysunku. Zaś magii używa się przecież dla zaczarowania i oczarowania. Innych i siebie w rzędzie pierwszym.W łonie każdego ze stylów dochodzi jednak, wcześniej lub później, do starcia dwu postaw: co mianowicie jest ważniejsze i cenniejsze tym samym - kwalitet, czyli obiektywna jakość dzieła, czy odbijająca się w nim indywidualność artysty? A nie jest to, wbrew pozorom, pytanie błahe, bo dotyczy najgłębszej istoty sztuki.). ale wywarła na niego wpływ sztuka prymitywna, dzięki czemu uwolnił kolor od funkcji przedstawiającej i operował jego płaskimi kontrastowymi zestawieniami, by osiągnąć zamierzony efekt dekoracyjny lub emocjonalny. Jego twórczość oddziaływała zarówno na nabistów, jak i na symbolistów. Rozpoczął poszukiwanie własnego stylu na który miały wpływ drzeworyty japońskie, surowe pejzaże bretońskie oraz obserwacja życia ludzi będących w stałym kontakcie z naturą i nie skażonych współczesną cywilizacją.Osiadł w Bretanii formułując teorię syntetyzmu tj. uprawiania form zamkniętych wyraźnym konturem, odrzucenia perspektywy, operowania jednolitą plamą barwną, jednocześnie stworzył podstawy malarskiego symbolizmu.Skupił wokół siebie artystów tworzących grupę zwaną Szkołą Pont-Aven, miał też główny wpływ na powstanie ugrupowania nabistów. Twórczość Gauguina stanowi najważniejszy przejaw symbolizmu w malarstwie przełomu XIX i XX w., wywarła duży wpływ na nurt kolorystyczny malarstwa współczesnego, oddziaływając przede wszystkim na fowistów.