Nazwa „oświecenie” wywodzi się od prastarej i rozpowszechnionej w różnych kulturach metafory światła, znanej zwłaszcza z języków wierzeń religijnych. W Biblii światłość przeciwstawiona ciemności oznacza przymioty boskie, takie jak: dobro i mądrość, udzielane ludziom w drodze łaski uświęcającej. Świeckie rozumienie antytezy światła i ciemności znała już starożytna szkoła stoików, do której nawiązywała filozofia XVI i XVII wieku (Filip Melanchton i Renē Descartes zwany Kartezjuszem), tworząc teorię światła naturalnego jako wrodzonej właściwości umysłu. Nazwa „oświecenie” powstała w Niemczech (Aufklrung) i już w XVIII wieku rozpowszechniła się na inne obszary językowe. Mniej popularne były jej synonimy: używany w Anglii „wiek rozumu” i we Francji „wiek filozofów” (lub „wiek filozoficzny”). W piśmiennictwie polskim XVIII wieku najczęściej używano nazwy „oświecenie”. Jej etymologię tak starał się określić Franciszek Salezy Jazierski: „Od tego wyrazu zrobiono przenośne znaczenie oświecenia do rozumu ludzkiego, gdzie prawda ma być jak ogień, a poznawanie prawdy – jak światło ognia”. Problem, czym jest oświecenie, żywo interesował ludzi epoki filozofów, odznaczającej się wysokim stopniem samoświadomości teoretycznej. Przede wszystkim zdawano sobie sprawę z przełomowego charakteru epoki kierowanej przez „oświecony” rozum, który miał być niezależnym od objawienia źródłem wiedzy o świecie i surowym sędzią, wszystkiego, co przekazywała tradycja. Pod koniec wieku zabrał w tej sprawie głos najwybitniejszy filozof tych czasów, Immanuel Kant. W słynnej rozprawie Co to jest oświecenie? Niemiecki myśliciel zwracał uwagę na psychologiczny i socjalistyczny aspekt przewrotu umysłowego: „Oświeceniem nazywamy wyjście człowieka z niepełnoletności, w którą popadł z własnej winy”. Oświecając człowieka, natura zwolniła go od „obcego kierownictwa”, ale przez lenistwo i tchórzostwo popadł on w wygodny stan zależności, w którym wysiłek myślenia zastąpiły dogmaty i formułki. „Niepełnoletność to niezdolność człowieka do posługiwania się swym własnym rozumem bez obcego kierownictwa” – pisał Kant. Nie dotyczy to wszystkich ludzi, lecz aby jednostki wybitne mogły zaszczepić innym odwagę samodzielnego myślenia, niezbędna jest wolność „publicznego użytku ze swego rozumu”. RAMY CZASOWE 1. FRANCJA Początek: XVII wiek Koniec: lata 70 XVIII wieku 2. EUROPA Początek: XVII wiek Koniec: lata 70 XVIII wieku 3. POLSKA Początek: XVIII wiek Koniec: 1822 - wydanie przez Mickiewicza "Ballad i romansów" NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA HISTORYCZNE * Wiek XVIII w Polsce Okres oświecenia w Polsce można podzielić na trzy fazy: * wczesną - od lat 40. XVII wieku do roku 1764 * dojrzałą (czasami stanisławowskimi) - lata 1764-1795 * schyłkową (oświeceniem postanisławowskim) - lata 1795–1822
Potrzebuję krótki referat na temat : " Kultura i sztuka oświecenia w Polsce" .
Z góry dziękuję ;)
Odpowiedź
Dodaj swoją odpowiedź