Rozprawka na temat grup etnicznych w Polsce.

Naród to duża grupa społeczna, którą łączy tradycja, kultura, historia i taka grupa, która samą siebie postrzega jako wspólnotę o jednej tożsamości. A czym jest mniejszość narodowa? Mniejszość narodowa to grupa etniczna żyjąca w państwie w którym dominuje inna narodowość.
Termin „etniczny” oznacza wg słowika języka polskiego „związany z przynależnością do jakiegoś narodu” . Wyznacznikiem etniczności jest poczucie tożsamości oparte na wspólnej historii i tradycji. Świadomość narodową może dodatkowo wzmacniać, wyznawana religia czy też status nadany przez określoną społeczność czy grupę.
W Polsce pojawia się wiele grup etnicznych, dosyć uparcie obstających przy swoich racjach.
Oto kilka z nich:

Ślązacy:
Każdy naród musi mieć swój język, na Śląsku w użyciu jest gwara czasami nazywana mową śląską lub językiem śląskim Wskutek II wojny światowej Ślązacy stracili ciągłość własnej historii, m.in. z powodu masowych przesiedleń i migracji w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Najpierw wysiedlono 3,5 ml Ślązaków do Niemiec, a później ponad 1 ml wyemigrowało za zachodnią granice. W sensie historycznym Ślązacy posiadają terytorium podzielone między Czechy a Polskę. Trudno jednak wyznaczyć precyzyjnie granice tego obszaru. Ślązacy przywiązują ogromną wagę do tradycji, rodziny i pracy. Ludzie uznawani za „zabawowych” wykazują się ogromną odpowiedzialnością i pracowitością. Aż 173 tys. Polaków deklaruje się jako Ślązacy. Niektórzy komentują:

Każdy ma prawo wybrać taką ojczyznę, jaka mu odpowiada. My, Ślązacy, też. Mamy odrębny język, kulturę i czujemy się wspólnotą. Jesteśmy więc narodem.

Lasowiacy:
Lasowiacy to społeczność związana i wyrosła na terenie Puszczy Sandomierskiej odznaczająca się charakterystycznym strojem, obyczajami, gwarą i wierzeniami. Początkowo nieliczni mieszkańcy byli niemal odcięci od świata i utrzymywali się wyłącznie z bogactw naturalnych lasów i miejscowych wód. Oprócz łowiectwa, myślistwa i bartnictwa (pierwotna forma pszczelarstwa) zajmowali się wytapianiem rudy darniowej oraz otrzymanymi z surowca drzewnego smoły, mazi i węgla drzewnego. Z czasem rabunkowa gospodarka leśna wydatnie zmniejszyła zasoby puszczy doprowadzając do powstania do osadnictwa rolnego co z czasem stało się główną formą utrzymania Lasowiaków. Odmienne warunki Lasowiaków, izolacja i peryferyczność tych terenów wykształciły odrębną gwarę, kulturę wyróżniającą się strojem, budownictwem, zdobnictwem obrzędami i folklorem. Niestety, obecnie odrębności te całkowicie zanikły.

Łużyczanie
Prawdopodobnie są najmniej znanym narodem zamieszkującym Europę. Ich państwa nie można nigdzie znaleźć, gdyż ono najzwyczajniej nie istnieje. Są najmniejszym narodem Słowiańskim - Serbowie Łużyccy. Przypatrzywszy się bliżej mapie Niemiec, w części południowo-wschodniej, tam, gdzie spotykają się granice trzech państw: Niemiec, Polski i Czech, można dostrzec nazwę regionu: die Lausitz. Tam właśnie mieszkają.
Nikt dokładnie nie wie, ilu tak naprawdę jest Łużyczan. Liczby wahają się od 20 tys. do 150 tys. Wszystko zależy od tego, kogo uważa się za Serbołużyczanina. Ze względu na możliwość codziennego posługiwania się ojczystym językiem: dolnołużyckim (na północy regionu) i górnołużyckim (bardziej rozpowszechnionym, na południu regionu), można by doliczyć się zapewne nie więcej niż kilka tysięcy.
Serbowie Łużyccy są zanikającą mniejszością. A w zasadzie narodem - bo przecież, jako się rzekło, nie mają własnego państwa, gdzie większość by stanowili.
Są oni potomkami licznych Słowiańskich plemion, które niegdyś zamieszkiwały ziemie między Łabą i Saalą a Odrą. Wszystkie one zostały podbite przez Niemców, przymusowo ochrzczone, i rezultacie - zgermanizowane. Coraz mniej młodych ludzi chce się uczyć i używać swojego języka ojczystego. Języka, który w gruncie rzeczy jest bodaj najważniejszym czynnikiem łużyckiej świadomości narodowej (wraz z folklorem). Dziś nawet w zaciszu domowym łużyckiego nie używa się zbyt często.

Cyganie (Romowie) :
Wrogość wobec Cyganów istnieje nieomal od czasów, kiedy po raz pierwszy pojawili się w Europie w XIV wieku. Wskazówki pochodzące z różnych dialektów ich języka, romani, świadczył, że tysiąc lat temu przybyli oni z północnych Indii na Bliski Wschód. Zarabiali jako muzycy, śpiewacy, najemnicy, kowale i słudzy. Europejczycy błędnie nazywali ich Egipcjanami. System klanowy, związany ściśle z tradycyjnymi zawodami i rozprzestrzenieniem terytorialnym Cyganów, sprawił, że są oni bardzo podzielonym, zwaśnionym ludem, jednoczącym się naprawdę tylko w obliczu wrogości nie-Cyganów, których określają mianem "gadziów". W różnych okresach zakazywano im noszenia charakterystycznych, jaskrawych strojów, używania własnego języka, podróżowania, małżeństw wewnątrz grupy. Państwo uznawało ich koczowniczy tryb życia za zachowanie aspołeczne, a Kościół uważał za herezję przepowiadanie przyszłości. W niektórych krajach uczyniono z nich niewolników. W bliższych nam czasach objęła Cyganów faszystowska histeria etniczna i przypuszczalnie do pół miliona z nich straciło życie w czasie Holocaustu. Szacuje się, że w Europie rozrzuconych jest 8-12 milionów Cyganów. I nadal spotykają się z wrogością. Ale ich koczowniczy tryb życia, przemieszczanie się z miejsca na miejsce - to już przeszłość.

Słowacy:
Spis ludności 1931 nie wyodrębnił Słowaków; orientacyjny szacunek pozwala przypuszczać, że w II RP było ich ok. 800. Na pograniczu pol.-słowac. żyły także grupy ludności o niesprecyzowanej polsko-słowackiej świadomości nar. Słowacy mieszkali i nadal mieszkają w przygranicznych wioskach. Obecnie jest ich ok. 20–25 tys. (1994). Dzieci słowackiej mniejszości narodowej uczą się w 2 szkołach podstawowych ze słowackim językiem wykładowym, 13 szkołach podstawowych i 1 liceum ogólnokształcącym ze słowackim jako językiem dodatkowym. Słowacy wspólnie z Czechami tworzą Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Czechów i Słowaków w Polsce.

Czesi:
W II RP mieszkało 38 tysięcy Czechów (spis z 1931). Czesi to głównie rzemieślnicy i robotnicy. Ludność czeska nie brała udziału w życiu politycznym Polski, natomiast przywiązywała wielką wagę do zachowania tradycji oraz odrębności narodowej. Na Wołyniu istniały szkoły czeskie, działała Czeska Macierz Szkolna i inne lokalne organizacje (m.in. Tow. Roln., Stowarzyszenie Sport. „Sokół”). Obecnie Polskę zamieszkuje ok. 4 tys. Czechów, gł. w Zelowie i okolicy.

Kaszubi
Lud, mieszkający w Polsce, na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Długi czas kwestionowano - czy to jest mniejszość narodowa, czy tylko grupa etnograficzna narodu polskiego. Dziś również nikt nie postawił ostatecznej kropki nad i. Jedni twierdzą, że nie ma żadnego narodu kaszubskiego, że Kaszubi są częścią składową narodu polskiego, taką samą jak Polanie, Wiślanie, Mazowszanie i inne plemiona, z których sformował się naród polski. Także Słowacy są bliscy kulturowo i językowo Polakom i tylko długowiekowa okupacja węgierska przeszkodziła temu, by Słowacy stali się częścią narodu polskiego. Z drugiej strony - kto słyszał żywą mowę kaszubską i słowacką, zauważył chyba, że język słowacki jest bardziej podobny do polskiego, zaś kaszubski jest całkiem inny. Co mówią Słowacy zrozumiemy prawie wszystko, z mowy kaszubskiej mało co można zrozumieć. Jednak Słowacy mają status oddzielnego narodu, mają swoje państwo, Kaszubi zaś państwo swoje mieli bardzo dawno, będąc jeszcze poganami, w zamierzchłe czasy, a dziś nie mają nawet określonego statusu. Część samych Kaszubów, szczególnie tych pasywnych, uważa siebie za Polaków; inni, aktywni, zaliczają siebie do oddzielnego narodu kaszubskiego, mającego, jak sami twierdzą, wszystkie dane przysługujące innym, uznanym narodom, tj. swój język, kulturę, terytorium zamieszkania, poczucie przynależności do swojej grupy etnicznej. Państwo Polskie, uznając zasady demokracji, dążąc do wejścia do Unii Europejskiej, dziś uznaje Kaszubów za mniejszość narodową, wydziela środki finansowe na utrzymanie organizacji kulturowych, naukę języka kaszubskiego w szkołach i in.


Tam gdzie naród nie jest jednolity, tam gdzie występują mniejszości narodowe, występują również konflikty. Przynależność do pewnej grupy daje poczucie bezpieczeństwa, a z drugiej strony każdy kto znajduje się poza obrębem danej grupy postrzegany jest jako obcy. Antagonizmy pomiędzy różnymi ugrupowaniami ujawniają się i narastają w okresie kryzysu. Mogą one doprowadzić do wybuchów konfliktów na tle narodowościowym, religijnym i klasowym. Podobnie jak w przypadku wojen religijnych, konflikty etniczne są przeważnie niezwykle zaciekłe. Niebezpieczeństwo jest niezwykle realne gdy obok siebie żyje tak wiele narodowości mających odrębną kulturę i religie. Mniejszości nar. mogą się spotkać z odtrąceniem społeczności jak i wrogością Państwa. Takiej wrogości doświadczyli Łemkowie podczas Akcji „Wisła” w 1947r. Akcja ta polegała na wysiedleniu ludności Ukraińskiej z południowo – wschodnich obszarów Polski.


„Było piękne lato 1947 roku. Na polach stało dojrzałe już prawie zboże. Do łemkowskich wsi docierały informacje o przesiedleniach. Wszyscy jednak liczyli na to, że i tym razem unikną wywózki. Ale pewnego dnia do wsi wkroczyło wojsko i obstawiło wszystkie zagrody.
- Za dwie godziny trzeba było opuścić dom. Koniec. Co było robić? - mówi Michał Jacenyk. W młodości, jak wielu łemkowskich chłopców, spędzał lato w górach, pasąc owce. Dziś tylko niewielkie stado owiec i kóz przypomina, że jest góralem. Łemków nie ominął los mniejszości ukraińskiej wysiedlonej w ramach akcji "Wisła" na Ziemie Zachodnie, choć na Łemkowszczyźnie, zwłaszcza zachodniej, UPA praktycznie nie istniała. Po wielu dniach podróży pociągiem, z tobołkami, które udało im się zabrać, trafili na Dolny Śląsk. Do dziś nigdzie nie zapuścili korzeni”

Aby bronić swoich praw, a także dla poczucia pewnej wspólnoty, grupy etniczne tworzą stowarzyszenia i wspólnoty jednoczące członków poszczególnych grup. Oto przykład jednej z nich:

Niemiecka Wspólnota "Pojednanie i Przyszłość" jest członkiem zwyczajnym Federalistycznej Unii Mniejszości Europejskich ( FUEV ) zrzeszającej ponad 150 organizacji w Europie.
Jest jedyną organizacją Mniejszości Niemieckiej w Polsce , która nie jest finansowana przez rząd niemiecki. Organizacji liczy 11.112 członków płacących składki. Członkami są osoby niemieckiego pochodzenia zamieszkujące na terenie województwa śląskiego i województw ościennych . 4,2% członków stanowią osoby nie mające pochodzenia niemieckiego . Przeciętna wieku członków Niemieckiej Wspólnoty to 37 lat.


Dla wzmocnienia więzi odrębności oraz poczucia bezpieczeństwa w kraju, raz w roku odbywa się Festiwal Mniejszości Narodowych.

Historia Festiwalu Mniejszości Narodowych w Gdańsku
Na początku 1993 r. z inicjatywy przedstawicieli mniejszości narodowych Trójmiasta zostało powołane Forum Mniejszości Narodowych w Gdańsku, skupiające organizacje mniejszości narodowych, działających na terenie Pomorza Gdańskiego. Celem powołania Forum jest współdziałanie mniejszości na rzecz budowy społeczeństwa tolerancyjnego i wielokulturowego. Wśród wielu działań podejmowanych przez Forum Mniejszości Narodowych pojawiła się idea zorganizowania Festiwalu Mniejszości Narodowych w Gdańsku. Aby festiwal był możliwie najszerszą prezentacją dorobku kulturowego mniejszości narodowych zamieszkujących obszar Polski w skład Komitetu Organizacyjnego Festiwalu weszły organizacje reprezentujące mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Od 1993 r. Festiwal Mniejszości Narodowych stał się imprezą cykliczną, organizowaną co dwa lub trzy lata.
Festiwal Mniejszości Narodowych w Gdańsku stał się jednym z niewielu w Europie Środkowo-Wschodniej cyklicznym wydarzeniem kulturalnym mniejszości, organizowanym wspólnie przez organizacje mniejszości narodowych i grup etnicznych.

Ten festiwal nie jest jednak wyjątkiem. Często tego typu przedsięwzięcia organizują Cyganie. Dzięki nim nie zanika kultura, obyczaje i tradycje kultywowane przez Romów. Takie imprezy jednoczą Cyganów z całej Polski, a także amatorów Cygańskiej kultury i muzyki.


Człowiek jest istotą społeczną, musi żyć w grupie, z którą może się utożsamiać i wobec której pozostaje lojalny. Naszym obowiązkiem jest nie pozwolić by „inni” czuli się gorszymi czy odpychanymi przez Polskie społeczeństwo. Pamiętajmy, że to co nieznane jest bardzo fascynujące.