Przyczyn upadku Polski nie należy szukać w samym XVIII wieku. Kryzys państwa polskiego trwał już od bardzo dawna. Sięgał XVI wieku, ale według mnie to wiek XVII był przełomowym okresem, który zadecydował o rozpadzie potężnego i silnego kraju. Sytuacja Polski w XVII wieku nie była najlepsza. Rzeczpospolita w wojnach ze Szwecją, Turcją i Rosją potrafiła odnosić zwycięstwa, ale nie umiała ich wykorzystać. Długotrwałe walki, słaba władza monarsza oraz pustki w skarbcu wskazywały na potrzebę reform. Niestety, wobec oporu szlachty a głównie magnatów, nie udało się ich przeprowadzić. Wiek XVII zaczął się od realizacji dynastycznych ambicji Zygmunta III Wazy do podboju dalekich Inflant, co skończyło się przewlekłymi wojami ze Szwecją i Rosją, trwającymi z przerwami ponad 30 lat. Na Ukrainie wybuchło powstanie Bohdana Chmielnickiego. „Potop szwedzki” oraz wojny z Rosją i Turcją spustoszyły gospodarkę kraju. Potem przez osiem lat Polska nie wojowała, ale rosła opozycja przeciwko królowi. W XVIII wieku było podobnie. Polska stopniowo chyliła się ku upadkowi. Jedną z przyczyn osłabienia państwa było niesprawne funkcjonowanie sejmu. Dzięki liberum veto, w latach 1652 – 1764 zerwano 42 obrady , czyli 60 % w całości. Najczęściej magnaci przekupywali posłów, przez co nie można było podjąć nowych reform. Chociaż władcy Polski próbowali ratować kraj przez zlikwidowanie liberum veto, wprowadzenie stałych podatków, nie udało im się to przez znaczny sprzeciw szlachty, a nawet liczne rokosze. Liczba wojska odpowiadała możliwościom skarbu. Za panowania Jana III Sobieskiego wynosiła 18 tysięcy. Brakowało jednak dochodów na regularne wypłacanie żołdu. Pieniędzy nie wystarczały też na utrzymywanie i budowę fortyfikacji. Brak nowoczesnych twierdz znacznie utrudniał obronę państwa podczas ataku wroga. Osłabiona została również pozycja Polski na arenie międzynarodowej. Wojny przyniosły zniszczenia, kryzys gospodarczy, obniżenie poziomu życia kulturalnego. Najazdy sąsiadów przyczyniały się do wzrostu nietolerancji religijnej i nienawiści do cudzoziemców. Obniżenie poziomu umysłowego spowodowało rozpowszechnianie się zabobonów. Urządzane były polowania na czarownice. Nie należy pominąć panowania Sasów w Polsce. August II dał początek unii personalnej między Rzeczpospolitą i Saksonią. Unia, na którą tak bardzo liczono okazała się porażką. Związano nią dwa kraje, zasadniczo różne pod względem politycznym i gospodarczym. Ponadto, August II chciał uczynić z Polski kraj, o charakterze absolutycznym. Polityka ta nie przypadła jednak do gustu szlachcie. Dalsze problemy państwa nastąpiły za panowania Augusta III. Panowanie Augusta III to okres całkowitej klęski Rzeczpospolitej na arenie międzynarodowej oraz bezwładu zrywanych nieustannie sejmów. Z sejmów zwołanych za panowania tego króla tylko jeden doszedł do skutku. Trzynaście pozostałych zerwano. Nie podjęto żadnych uchwał mogących wzmocnić państwo. Jak widać, władcy Polski także przyczynili się do upadku Polski. Nie potrafili zarządzać państwem i go odbudować. Czasami działali na własną odpowiedzialność. „Familia” oraz stronnictwo hetmańskie (republikanci) walczyli o władze w państwie. To też jedna z przyczyn upadku Polski. W kraju polskim panował chaos, narastała wojna domowa. „Familia” opracowała projekty reform ustrojowych, których nie chcieli republikanci. Było to m.in. głosowanie w sejmie większością głosów oraz ograniczenie lub pozbawienie głosu w sejmie szlachty gołoty. Jednak zmiany te uchwalił dopiero Sejm Wielki, ale było już za późno na jakiekolwiek reformy. Kolejną przyczyną osłabienia Polski było funkcjonowanie gospodarki folwarczno – pańszczyźnianej, wzrost obciążeń chłopa, ciągle konflikty i protesty. W Polsce malała produkcja rzemieślnicza, upadało górnictwo. W kryzys popadł handel. Próbowano ograniczyć wyzysk chłopów przez zminimalizowanie wymiaru pańszczyzny, wprowadzenie oczynszowania. Równie ważną rolę odegrali nasi sąsiedzi. Korzystając ze słabości Polski pod pretekstem obrony praw innowierców i przywilejów szlacheckich doprowadzili do upadku państwa polskiego. Prusy, Rosja i Austria przeszły w XVIII wieku gruntowne reformy gospodarcze, polityczne i społeczne. Polska natomiast chyliła się ku upadkowi. Sąsiedzi ingerowali w sprawy wewnętrzne Polski. Doprowadzili do zawiązania konfederacji dla obrony praw poszczególnym wyznań. Przyczyniali się nawet do uchwalenia przez polski sejm tzw. Praw kardynalnych (m.in. wolnej elekcji, liberum veto) jak podstawę ustroju państwa polskiego. Mimo zawiązania konfederacji barskiej, państwa ościenne w 1772 roku dokonały I rozbioru Polski. Pomimo próby reform, w postaci uchwalenia prawa o miastach i Konstytucji 3 Maja, wysiłki patriotów zakończyły się klęską. Targowiczanie zwrócili się o pomoc do Katarzyny II. Jej wojska wtargnęły na ziemie polskie. Wojna polsko – rosyjska zakończyła się bezpośrednią interwencją Prus i Rosji doprowadzając do kolejnego, II rozbioru Polski. Nawet powstanie kościuszkowskie, będące przejawem patriotyzmu całego społeczeństwa, ofiarność Polaków i wielki wysiłek nie zdołały uratować Polski przed upadkiem. A jaka była rola szlachty w upadku Polski? Już od XVI wieku, szlachta i magnateria polska prowadziły nieustające konflikty i wojny domowe przeciwko królowi. Walczyli oni głównie o przywileje dla siebie i utrzymywanie stosunków społecznych, traktując przy tym państwo jak wyłącznie swoją własność i stawiając swoją „wolność” ponad ogólny interes i potrzeby państwa. Te wojny domowe zdominowały zwłaszcza znaczną część XVIII wieku. Przyczyniły się w decydującym stopniu do upadku i trzech rozbiorów Rzeczypospolitej, których głównym architektem wydaje się być szlachta polska.
