Rzeczpospolita poniosła druzgocące straty w wyniku wojen toczonych z Rosją, Szwecją i Turcją. Po pierwsze, w znaczącym stopniu ucierpiała armia Rzeczypospolitej, która od tamtej pory bardzo ustępowała liczebnie państwom sąsiednim. W wyniku potopu szwedzkiego zrujnowana została cała infrastruktura Rzeczypospolitej. Morale Polaków upadało, a szlachta miała coraz więcej tendencji do rokoszy, czyli powstań przeciwko królowi, którego pozycja również osłabła. Wszystko to związało się ze zwiększoną religijnością Polaków. Rzeczpospolita ucierpiała również stratami terytorialnymi: utraciliśmy Inflanty na rzecz Szwecji (pokój w Oliwie, 1660 r.), Podole i Ukrainę na rzecz Turcji (pokój w Buczaczu 1672, w Karłowicach 1699), Smoleńsk, ziemię Siewierską i Czernichowską oraz Ukrainę lewobrzeżną (pokój w Andruszowie, 1667 r.).
