Tutaj masz kopie podręczniku mojej siostry : ) Polityka fiskalna państwa polega na gospodarowaniu przez rząd dochodami i wydatkami w celu osiągnięcia określonych celów, a zwłaszcza stabilizacji gospodarki przez przeciwdziałanie wahaniom cyklicznym oraz ograniczenie bezrobocia i wzrostu cen. Jest realizowana przez budżet państwa, który jest podstawowym planem finansowym państwa opracowywanym na jeden rok, obejmującym z jednej strony dochody, a z drugiej wydatki. Na dochody składają się dochody podatkowe i niepodatkowe (m.in. wpłaty z zysku NBP, cła, dochody jednostek budżetowych). Najważniejszym źródłem dochodu budżetu są podatki. Jest to przymusowe, bezzwrotne świadczenie pieniężne, pobierane przez państwo od jednostek gospodarczych. Rozróżniamy podatki bezpośrednie i pośrednie. Podatki bezpośrednie to podatek od dochodów osób fizycznych i prawnych oraz podatek od majątku. Do podatków pośrednich zalicza się m.in.: podatek od wartości dodanej (VAT) i akcyzowy. Uzyskane głównie za pośrednictwem podatków dochody rząd przeznacza na pokrycie wydatków związanych z finansowaniem działalności nieprodukcyjnej (szkolnictwa, służby zdrowia), działań interwencyjnych państwa (np. subwencji dla inwestycji rządowych) oraz z dofinansowaniem świadczeń socjalnych (rent, emerytur). Wydatki budżetowe dzielą się na realne i transfery. Wydatki realne dotyczą zakupu produktów i usług przez administrację państwową (np. zakup lekarstw dla szpitali). Należą do nich również płatności za usługi dla urzędników administracji, nauczycieli i lekarzy. Transfery są to płatności rządu na rzecz różnych jednostek gospodarczych bez wzajemnego świadczenia usług z ich strony. Zaliczamy do nich dopłaty do emerytur i rent, zapomogi dla biednych itp. Transfery rządowe dotyczą również subwencji udzielanych budżetom lokalnym, przedsiębiorstwom państwowym lub komunalnym oraz prywatnym firmom. Celem subwencji jest dofinansowanie niektórych rodzajów produkcji, zwiększanie zdolności eksportowych, ochrona miejsc pracy, stabilizacja koniunktury. Polityka monetarna (pieniężna) polega na zmianach w podaży pieniądza w celu osiągnięcia zamierzonych celów gospodarczych. Istota polityki pieniężnej tkwi w oddziaływaniu banku centralnego na ilość pieniądza krążącego w gospodarce. Bank centralny określa warunki funkcjonowania rynków finansowych, czyli wpływa na podaż funduszy kredytowych i popyt na nie. Bank centralny dąży do takiego ustawiania gospodarki, aby osiągnęła produkcję przy pełnym zatrudnieniu czynników wytwórczych i bez inflacji. Istnieją trzy najważniejsze narzędzia polityki monetarnej: 1. Operacje otwartego rynku, które polegają na zakupie i sprzedaży papierów wartościowych bankom i szerokiej publiczności. Kupując na otwartym rynku papiery wartościowe Bank Centralny przyczynia się do zwiększania rezerw w bankach i ilości pieniądza w obiegu, gdyż za kupowane papiery wartościowe bank płaci pieniądzem. Prowadzi to do wzrostu udzielanych kredytów przez banki, czyli do wzrostu podaży pieniądza, obniżając jednocześnie stopę procentową. Sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych prowadzi do przeciwnych rezultatów. Banki i ludzie płacą pieniędzmi za papiery wartościowe, czyli możliwości udzielania kredytów przez banki ulegają ograniczeniu, co prowadzi do zmniejszenia podaży pieniądza i podwyższenia stopy procentowej. 2. Wyznaczanie stopy rezerw obowiązkowych, która determinuje wielkość kredytów udzielanych przez banki. Jeżeli stopa rezerw obowiązkowych rośnie, to większa część depozytów musi pozostawać w skarbcu jako rezerwa obowiązkowa. Pozostaje, więc mniej środków do udzielania kredytów, co prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza. Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych zwiększa ilość kredytów udzielanych przez banki, co sprawia, że podaż pieniądza w gospodarce rośnie. 3. Określanie stopy redyskontowej, która jest ceną za kredyty zaciągane w banku centralnym. Określanie tej stopy wpływa na wielkość kredytów udzielanych przez banki. Niższa stopa umożliwia łatwiejsze zaciąganie kredytów przez banki, czyli prowadzi do wzrostu ich rezerw, a przez to zwiększa wielkość udzielanych przez nie kredytów. Prowadzi to oczywiście do wzrostu podaży pieniądza. Podwyższeniu stopy redyskontowej towarzyszy zmniejszenie podaży pieniądza.
