Znajdź podobieństwa i różnice pomiędzy włoskim faszyzmem i nazizmem w Niemczech

Znajdź podobieństwa i różnice pomiędzy włoskim faszyzmem i nazizmem w Niemczech.

Faszyzm włoski z pozoru podobny jest do nazizmu III Rzeszy. Nazizm jest ideologią powstałą na gruncie faszyzmu. Aż nasuwa się porównanie, że są jak zgodni bracia bliźniacy. Jednak im dłużej wczytywałam się w różne książki historyczne tym bardziej przekonywałam się, że tacy zgodni, to oni mimo wszystko nie są. Teraz zdają mi się bardziej kuzynami niż braćmi bliźniakami. Na początek przytoczę definicje faszyzmu i nazizmu:

FASZYZM ? ruch polityczny, ideologia oraz forma dyktatury. Powstał on we Włoszech po I wojnie światowej i stał się inspiracją dla ruchów politycznych w innych państwach, np. dla nazizmu w Niemczech, czy frankizmu w Hiszpanii. Był przeciwny demokracji, negował liberalizm oraz komunizm. Głosił wyższość swojego narodu, skrajny nacjonalizm oraz często antysemityzm. Od obywateli wymagano bezwzględnej wierności i posłuszeństwa Duce (wodzowi), jak nazywano Mussoliniego. Aparat władzy był całkowicie scentralizowany. Całokształtem życia publicznego i prywatnego kierowała partia, która dążyła do wyeliminowania przeciwników politycznych oraz do militaryzacji życia cywilnego. W polityce zagranicznej państwo faszystowskie zmierzało do rozszerzenia swego panowania.

NAZIZM ? (narodowy socjalizm, hitleryzm) ruch oparty na ideologii Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotniczej (NSDAP), której największym teoretykiem był Adolf Hitler. Fundamentem i jednocześnie wyróżnikiem nazizmu był rasizm. Zgodnie z tą ideologią, Niemcy, jako rasa panów, zostali powołani do rządzenia światem, dlatego przysługiwało im prawo do podboju innych narodów (w celu uzyskania tzw. przestrzeni życiowej). Głównym wrogiem nazistów stali się Żydzi, których uznano za ?źródło dekadentyzmu politycznego i kulturalnego?, co w konsekwencji doprowadziło do odmówienia im prawa do życia. Nazizm stał się podstawą polityki państwowej Niemiec w latach 1933 ? 1945. Obok stalinizmu był najbardziej zbrodniczym systemem totalitarnym w dziejach ludzkości.

?Totalitaryzm niedoskonały? - Włochy
?Państwo faszystowskie, najwyższa i najpotężniejsza forma osobowości, jest siłą, ale siłą duchową.? Benito Mussolini

Sytuacja społeczno-gospodarcza Włoch i Niemiec zaraz po I wojnie światowej była podobna. Obydwa państwa trawił poważny kryzys ekonomiczny i chociaż w czasie wojny walczyły po różnych stronach, to niemal w równym stopniu czuły się rozgoryczone jej wynikiem.
W marcu 1919 r. Benito Mussolini założył organizację Facio di Combattimento (Związek Walki) grupującą początkowo niemal wyłącznie weteranów wielkiej wojny, która w 1921 r. przekształciła się w Narodową Partię Faszystowską ? Mussolini został jej wodzem (duce). Ideologia faszystowska okazała się atrakcyjna dla przeciętnego Włocha, zmęczonego biedą i kryzysem gospodarczym. Wsparcia ruchowi faszystowskiemu udzielili nie tylko gorzej sytuowani Włosi. Faszystów popierali także wielcy obszarnicy i inteligencja, Mussolini obiecywał bowiem zniesienie niektórych przywilejów robotniczych i chłopskich oraz walkę ze strajkami. Bojówki faszystowskie (czarne koszule) prowadziły bójki z socjalistami i komunistami. W X 1922 r. faszyści zorganizowali demonstrację zwaną marszem na Rzym. Wobec niechęci rządu do zbrojnej konfrontacji król Wiktor Emanuel III powierzył Mussoliniemu stanowisko premiera. W 1923 r. jako najwyższy organ partii powstała Wielka Rada Faszystowska, która faktycznie objęła rządy we Włoszech. Mussolini stał się dyktatorem. Początkowo tolerował opozycję, ale w 1926 r. rozwiązał partie polityczne (poza faszystowską), zamknął gazety opozycji i unieważnił mandaty jej posłów. Faszyści wprowadzili w życie system korporacji (zrzeszeń), jednoczących pracodawców i pracowników, które roztaczały nadzór także nad działalnością pozazawodową zrzeszonych w nich osób. Dzięki temu światowy kryzys gospodarczy rozpoczęty w 1929 r. dotknął Włochy w stopniu mniejszym niż Stany Zjednoczone czy Niemcy.

?Ty jesteś niczym ? naród wszystkim? ? Nazistowskie Niemcy
?Jeden lud, jedna Rzesza, jeden wódz"

Początki narodowego socjalizmu w Niemczech datuje się na rok 1919, kiedy to w Monachium powstała Niemiecka Partia Robotnicza, jako jedna z wielu skrajnie radykalnych organizacji. Niebawem, głównie za sprawą obdarzonego szczególnym talentem oratorskim Adolfa Hitlera, stała się znaczącą siłą polityczną w Bawarii. W następnym roku przyjęła nazwę Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza (NSDAP). Program jego partii charakteryzował się szowinizmem, rasizmem, skrajnym antykomunizmem. Podstawą był też postulat zjednoczenia wszystkich Niemców w ramach jednego państwa. Biorąc przykład z Mussoliniego, naziści niemieccy dokonali w 1923 roku w Monachium zamach stanu w celu przechwycenia władzy. Jednak władze Bawarii stłumiły pucz faszystów, a ich przywódców osadziły w więzieniu. Z porażki tej Adolf Hitler wyciągnął bardzo ważną lekcję, a mianowicie, że władzy w Niemczech nie można zdobyć przez zamach stanu, ale tylko na drodze demokratycznych i konstytucyjnych zmian. Hitler został osadzony w więzieniu na półtora roku, gdzie jednak nie zarzucił działalności politycznej. Korzystając z ograniczenia wolności napisał on powieść pod tytułem ?Mein Kampf? (Moja walka), w którym zamieścił cały swój złowieszczy program. Przewidywał on rewizje granic Niemiec, prowadzenie polityki ludobójstwa, i walkę z komunizmem. W 1925 roku Hitler został wypuszczony z więzienia i bardzo szybko zdołał odbudować struktury rozbitej po puczu partii. Zaczął on walczyć o władzę nad krajem w sposób legalny, czyli chciał aby jego ugrupowanie wygrało demokratyczne wybory. Pomocne w tym miały być stworzone w NSDAP bojówki (m.in. SS), które miały ochraniać wiece partyjne i rozbijać spotkania z wyborcami przeciwników politycznych. Prawdziwym przełomem w drodze po władze okazał się dla hitlerowców wielki krach gospodarczy w 1929 roku. Spowodował on w Niemczech masowe bezrobocie (około 4 milionów ludzi), a co za tym idzie wielkie niezadowolenie w społeczeństwie niemieckim. Do ludzi zaczęły docierać rasistowskie i imperialne hasła nazistów zdobywających coraz to większe poparcie. Po wyborach do Reichstagu w 1932 roku NSDAP okazała się najsilniejszą formacją polityczną w parlamencie. W 1933 roku Adolf Hitler został zaprzysiężony na kanclerza przez starego i schorowanego prezydenta Rzeszy von Hindenburga. W tym samym roku naziści podpalili Reichstag i oskarżyli o to komunistów. Zdarzenie to stało się dla nich pretekstem do wprowadzenia stanu wyjątkowego, który ograniczał wolności obywatelskie. Rok później zmarł prezydent Hindenburg co wykorzystał skrzętnie Hitler przejmując jego uprawnienia. Posiadając władzę kanclerską i prezydencką ogłosił się on wodzem narodu niemieckiego (fuhrerem). Również 1934 roku Hitler rozkazał zlikwidować opozycję wewnątrz partyjną, która dokonała się 30 czerwca poprzez rozstrzelanie przywódców SA. Postawę niemieckiego społeczeństwa wobec nazistowskiego reżimu najlepiej charakteryzują słowa pastora Martina Niemollera:
?Kiedy naziści dopadli komunistów, milczałem; nie byłem przecież komunistą. Kiedy zamykali socjaldemokratów, milczałem; nie byłem przecież socjaldemokratą. Kiedy zabrali się za katolików, nie protestowałem; nie byłem katolikiem. Kiedy wzięli mnie, nie było już nikogo, kto mógłby zaprotestować.?

Po zwycięstwie aliantów nad państwami totalitarnymi w II wojnie światowej rozpoczął się wielki proces, który doprowadził do całkowitego zniszczenia faszyzmu w Europie. USA, Wielka Brytania, ZSRR i Francja doprowadziły do osądzenia zbrodniarzy w Norymberdze 31 sierpnia 1946r. NSDAP zostało uznane za organizację zbrodniczą, a większość członków jej kierownictwa skazana na śmierć przez rozstrzelanie lub powieszenie. Główni winowajcy nie dożyli jednak do procesu. Mussolini został zamordowany i powieszony za nogi w Mediolanie. Adolf Hitler z kolei nie mogąc przeżyć porażki odebrał sobie życie w podziemnym bunkrze podczas zajmowania przez Rosjan Berlina. Jeden z niemieckich dyplomatów miał powiedzieć: ?Faszyzm rozsypał się jak domek z kart?.

Nazizm niemiecki i faszyzm włoski różnią się przede wszystkim genezą powstania. Jest to istotna różnica, dlatego też przytoczyłam tu krótką historię ich powstania.
Te dwa ruchy polityczne różnią się między sobą również jeśli chodzi o kwestię rasizmu.

?Jeżeli Żyd z pomocą swego marksistowskiego credo podbije narody świata, jego panowanie będzie końcem ludzkości, a nasza planeta, bezludna jak przed milionami lat, będzie pędzić w eterze. Odwieczna natura bezwzględnie karze tych, którzy łamią jej prawa. To daje mi przekonanie, że działam w imieniu Wszechmogącego Stwórcy.?
Adolf Hitler

Nazizm niemiecki głosił wyższość jednej rasy nad drugą. W obu krajach: i we Włoszech i w Niemczech były obozy koncentracyjne, ale... Ale przez wszystkie obozy włoskie przeszło bodajże mniej ludzi niż tylko przez jeden Oświęcim. Dla przykładu, przez jeden z największych włoskich obozów, Rab, przeszło ok. 11 tys. więźniów, zginęło ok. 2000. Warunki były tam podobne, ludzie marli z głodu. No i sama liczba obozów, niecałe 30 włoskich i setki niemieckich (licząc filie i podobozy). We Włoszech nie było komór gazowych i krematoriów. Włosi nie zakładali też gett żydowskich. Myślę, że jest to istotna różnica.
Faszyzm włoski skończył się w 1943 roku, bo Republika Sal? to już nie to. Z tym, że do władzy faszyści włoscy doszli dużo wcześniej niż naziści w Niemczech. Włoski faszyzm miał chyba najbardziej ludzką twarz w porównaniu z innymi tego typu ustrojami w Europie (Niemcy, Hiszpania), kto wie, czy gdyby nie przyłączenie do II Wojny Światowej, nie trwałby sobie w najlepsze przez wiele lat po wojnie...
Między tymi dwoma ustrojami politycznymi jest też wiele podobieństw. Pełnia władzy w obu przypadkach znajdowała się w rękach wodza, dyktatora. W przypadku Włoch był to Duce, a w Niemczech ? Fuhrer. W Niemczech parlament spełniał funkcję dekoracyjną. We Włoszech zachowano monarchię, co w jakimś sensie nie było 100% przejęciem władzy. W obydwu przypadkach jest jedna partia rządząca (NSDAP w Niemczech i Narodowa Partia Faszystowska we Włoszech). Obowiązuje zakaz działalności innych partii, opozycjoniści poddawani są represjom. Powszechnie łamane są prawa obywatelskie: wolność wyznania, słowa i druku, zrzeszania się, nietykalności osoby i majątku; obywatele nie są równi wobec prawa. Kultura tworzona jest w zgodzie z oficjalną ideologią; brak swobody twórczej.

Państwo, jako bardzo złożony organizm społeczny, powinno być zarządzane przez wyspecjalizowane fachowe rzesze ludzi które wsłuchują się w głos narodu jako siły doradczej poprzez rozmaite wybory, sondaże, referenda oraz inne formy demokratyczne. Myślę, że oba te ustroje odcisnęły wielkie piętno na losach świata. Osobiście uważam, że były one "chore", a ludzie, którzy je stworzyli nigdy nie powinni byli dojść do władzy.