1) Założona przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego 1765 roku. Istniała do 1794 roku. Przeznaczona dla młodzieży szlacheckiej. Głównym jej zadaniem było kształtowanie oficerów do armii. Nauka trwała 3 lata a program kładł nacisk na przedmioty wojskowe i wszechstronny rozwój kadetów( we wszystkich dziedzinach). Wychowankowie szkoły: - Tadeusz Kościuszko - Jakub Jaśmiński - Julian Ursyn Niemcewicz 2) Utworzona 14.10.1773 roku przez sejm rozbiorowy ( 1773-75), pierwsze na świecie świeckie ministerstwo edukacji. Pełniła funkcje ministerstwa oświaty, dokonała z wykorzystaniem przejętego majątku rozwiązanego zakonu Jezuitów głębokiej reformy i laicyzacji( zeświecczenia) programów nauczania. Postać związana : Ksiądz Hugo Kołątaj - przeprowadził reformę Akademii Krakowskiej . 3) ( Kultura i nauka ) . Stałe zebrania towarzysko - kulturalne . Organizowane przez Króla St. A. Poniatowskiego. Wydawane były na Zamku Królewskim a później w łazienkach( pałac na wodzie). Uczestniczyli w nich m. in: - F. Bohomolec - A. Naruszewicz -S. Trębecki -publicyści i działacze polityczni ( elita 18 sto wieczna )
