Mechanizmy obronne organizmów.

Aby przeżyć organizmy musiały wykształcić systemy obronne przed wnikaniem rożnego rodzaju ciął obcych, bakterii, wirusów, grzybów pyłków roślin i im podobne a wewnątrz ciągle lub w specjalnych okolicznościach pojawiają się własne komórki obumarłe, uszkodzone, nowotworowe oraz szkodliwe produkty przemiany materii. Powoduje to potrzebę zachowania własnej indywidualności, której organizmy musza bronić przez całe życie osobnicze.
Aby nie dopuścić do utraty własnej tożsamości przez wbudowywanie w swoje struktury elementów obcych, które nie pochodzą z procesu odżywiania, i nie dać się zatruwać obcymi jak i tymi wyobcowanymi, z duża sprawnością i skutecznością trzeba je nieustannie rozpoznawać, lokalizować unieszkodliwiać i usuwać na zewnątrz. Wszystko to sklada się na oporność organizmu (resistentio), a zwlaszcza na jego odporność (immuntitas), która obejmuje zawsze cały organizm a u zwierząt wyższych szczególnie duży udział w niej ma krew i narządy krwiotwórcze
Jedna z zasadniczych cech ukladu odpornosciowego jest to, ze nie działa w odosobnieniu. Współdziałanie ze wszystkimi innymi układami organizmu. Komórki układu odpornościowego znajdują się w każdej części ciała, wiele z nich „wędruje „ po całym organizmie.
Układ ten oddziaływywuje dynamicznie ze wszystkimi tkankami ustroju. Jego prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu jako całości. Z powodu nie sprawności jakiegokolwiek układu mogą wystąpić, zaburzenia w wielu miejscach immulogicznego układu np. u chorych na Cushinga(zbyt duże wytwarzanie hormonów powoduje częste choroby, osłabienie odporności).
Skóra i komórki wyściełające układów oddechowych, pokarmowych oraz moczo-pluciowy tworzy znakomitą barierę dla drobnoustrojów, stanowiąc pierwsza linie obrony (naturalna odporność). Jeżeli jednak czynniki chorobotwórcze przenikną przez jakieś miejsce gdzie ciało jest uszkodzone to do akcji wchodzi komórki uk. Odpornościowego. Rozpoznają one ciała obce i rozwija się odpowiedz immunologiczna w wyniku, której drobnoustroje zostają zneutralizowane i zniszczone.
Jeżeli jest to powtórne zakażenie tym samym czynnikiem chorobotwórczym to układ zareaguje szybciej niż poprzednio jest to tak zwana odporność nabyta, czyli wtórna odpowiedz immunologiczna. Odporność nabyta cechuje pamięć immunologiczna. Mechanizmy zarówno odporności nabytej jak i tej wrodzonej są ze sobą nierozerwalnie związane.
Niestety wraz z ewolucją układu odpornościowego ewoluowały różnego rodzaju wirusy grzyby pasożyty znakomitymi przykładami są HIV i malaria.




ANTYGENY

Substancje, które mają zdolność wzbudzania swoistych reakcji odpornościowych nazywamy ANTYGENAMI. Większość z nich nie stanowi części składowej organizmów. Ponadto, jeśli chodzi o antygeny drobnoustrojów i pasożytów, wydaje się ze nieograniczony jest zakres rodzaju cząsteczek, które mogą zachowywać się jak antygeny. Zarówno białka, węglowodany, lipidy, kwasy nukleinowe, związki organiczne jak i tez związki nieorganiczne mogą wzbudzać reakcje odpornościowe. Może to wydawać się przerażające, ale jest to prawdopodobne również dzięki ewolucyjnemu rozwojowi tego układu, który może reagować z zaskakująco duża liczba różnych mikroorganizmów.
Porucz antygenów pochodzących z zewnątrz każdy organizm ma takie, które decydują o jego odmienności immunologicznej, np. antygeny decydujące o grupie krwi, antygeny zgodności tkankowej, antygeny nowotworowe.
Z reguły organizm zna antygeny własne i nie reaguje na nie. Niekiedy jednak własne składniki organizmu mogą stać się autoantygenami. I staja się one przyczyna chorób autoagresyjnych (autoimmunoloogicznych), autoalergicznych.
Czasami jednak odpowiednie mechanizmu umożliwiają reagowanie przeciw własnym komórka np. w procesie oczyszczania ran, usuwanie martwych komórek.


LIMFOCYTY

Limfocytami nazywamy wyspecjalizowane komórki, które rozpoznają antygeny. Po rozpoznaniu antygenu limfocyty mogą zachowywać się w rożny sposób. Niektóre limfocyty wydzielają do krwi i do ustroju białka zwane przeciwciałami. Przeciwciała wiążą się z antygenem, z którym limfocyt już wcześniej się zetknął i powoduje zniszczenie lub usuniecie antygenu. Inne limfocyty nie wydzielają przeciwciał, ale bezpośrednio niszczą drobnoustroje i pasożyty, mające na swojej powierzchni antygeny, z którymi limfocyty reagują. Jeszcze inne limfocyty produkują substancje, które aktywują inne komórki a niektóre mogą zwrotnie regulować aktywność tych limfocytów, które reagowały z antygenem inicujacym pobudzenie
Limfocyty krążą po całym ciele i zorganizowane są w tkankę limfatyczna. Razem tworzą układ limfatyczny. Grasica jest jednym z centralnych narządów limfatycznych a drugim jest szpik kostny.


ODPORNOŚĆ

Mamy rożne rodzaje odporności, rożne tez wykształcone przez rożne organizmy.

Odpowiedź obronna organizmu z udziałem wydzielanych do płynów ciała przeciwciał nazywamy odpornością humoralną.

Odpowiedź obronną organizmu polegającą na aktywnym wychwytywaniu i niszczeniu ciał obcych przez komórki żerne nazywamy



ODPORNOSC WRODZONA

POWŁOKI ZEWNĘTRZNE

Zrogowaciała warstwa naskórka oraz nabłonki wyścielające przewody w organizmie stwarzają skuteczną fizyczna i chemiczna barierę dla drobnoustrojów. Przez błony śluzowe wydzielane są kwasy. W śluzie w łzach można spotkać enzymy takie jak lizozym, które trawią ściana komórkowa bakterii. Śluz składa się głownie z mucyny, długich rozgałęzionych cząsteczek węglowodanów, które maja odczyn kwaśny. Kombinacja różnych fizycznych właściwości sprawia, ze śluz zlepia się i zatrzymuje atakujące mikroorganizmy. W ten sposób może zapobiec przyłączeniu się mikoroorganizmow do receptorów komórek wyścielających nabłonków, przez które dostałyby się do tkanek. Może dojść do ich fizycznego usunięcia z wydzieliną np. z płuc. Bardzo pomaga przy tym kaszel i kichanie.


TKANKI WEWNĘTRZNE

Jeżeli już dojdzie do wniknięcia drobnoustroju to wysyłane są przeciwko nim lizozymy białka ostrej fazy i interferon. Białka ostrej fazy stanowią bardzo zróżnicowaną grupą, z których wiele wytwarzana jest przez komórki wątroby jak białko C-reaktywne, amyloid w surowicy, orozomukoid i laktoferyna. Niektóre maja złożoną strukturę i na miejscu ułatwiają fagocytozę. Inne syntetyzowane są w wątrobie i transportowane na miejsce stanu zapalnego(bardzo ważne odpowiedzi na zakażenia immunologiczne)
Interferony (IFN) należą do dużej grupy o właściwościach hamujących replikacje wirusów Niektóre IFNa i IFNb mogą być wytwarzane przez komórkę a inne produkowane są przez limfocyty tych działanie jest szersze. Interferony są składnikiem naturalnej odporności i są również zaangażowane w odporności nabytej. Wirusy namnażając się w kom. Uniemożliwiają dostęp do nich limfocytów.


KOMÓRKI FAGOCYTUJACE

Mikroorganizmy są fagocytowane przez dwie grupy
-granulocyty wielojadrzaste obojetnochłonne (neutrofile). Krążą one bardzo szybko we krwi.
- Układ monocytomakrofagowy monocyty we krwi i monofagi we wszystkich tkankach.
Wątroba, śledziona, płuca, nerki i węzły chłonne zawierają duża liczbę monofagow.


Migracja komórek
Cecha układu immunologicznego. Biorą tu udział cząsteczki adhezyjne. Komórki fagocytujace
Przylegają najpierw do śródbłonka, a potem migrują przeciskając się miedzy innymi, przechodzą przez błonę podstawowa naczyń krwionośnych proces ten nazywa się diapedesis.

Fagocytoza i zabijanie
Proces fagocytozy jak u ameb.
Fagocyty mogą nie tylko zniszczyć materiał, który został przez nie pochłonięty, ale mogą również zabijąc komórki i niektóre pasożyty w procesie zabijanie zewnątrz komórkowego. Cytotoksyczność.
Bardzo ważna jest populacja tzw. Limfocytow z dużymi ziarnistosciami( large granular lymphocytes- LGL)znane są one jako komórki zabijające i prawdopodobnie są ważne w niszczeniu niektórych komórek zakażonych wirusem, niektórych typów nowotworów. Pelnią funkcje nadzoru immunologicznego i kontrolują namazanie się komórek macierzystych w szpiku kostnym. Przeciwciała oraz składniki układu dopełniacza wiążące się do powierzchni mikroorganizmów zwiększają intensywność fagocytozy.

ODPORNOŚC NABYTA

Wyróżnia się swoistością odpowiedzi na różne antygeny Może wystąpić wiele różnych niezależnych reakcji w procesie powstawania odpowiedzi immunologicznej prowadzących do zmiany stanu organizmu- pamięć immunologiczna-zapewniających, że następną odpowiedź na ten sam czynnik stymulujący będzie większa i powstanie szybciej. Dlatego swoistość, różnorodność odpowiedzi oraz pamięć są kluczowymi cechami nabytej odporności.

ROZWÓJ LIMFOCYTÓW

Limfocyty są komórkami rozpoznającymi antygen i reagującymi z nim. Można je spotkać w całym organizmie. Występują we krwi w limfie (chłonce) i w zorganizowanych strukturach, w tkankach limfatycznych, w całości zwanych układem limfatycznym.(Limfocyty B przekształcają się w komórki plazmatyczne sytnetyzujace i uwalniające przeciwciała; limfocyty T: Th pomocnicze, Tc cytotoksyczne i Ts hamujące.)




Dojrzewanie komórek T
Limfocyty powstają w szpiku kostnym dostają się do krwi i krążą po całym ciele Niektóre z niech wędrują, do grasicy, stamtąd wracają do krążenia i osiedlają się w węzłach chłonnych i sledzinonie. W czasie wędrówki przez grasice ulęgają one subtelnym zmianom nabywają swoiste w reagowaniu na antygen, co oznacza, że różne limfocyty będą rozpoznawały rożne antygeny.
Zdolność komórek T do rozpoznawania „obcości” wymaga także, aby komórka jednocześnie rozpoznawała pewne cząsteczki własne i z nimi reagowała. Własne cząsteczki biorące udział w tym procesie są białkami występującymi na powierzchni komórki znanymi jako cząsteczki głównego układu zgodności tkankowej (MHC) Istnieją dwa rodzaje tych cząsteczek, cząsteczki klasy I i cząsteczki klasy II. Komórki T nabywają pewien rodzaj zdolności rozpoznawania tych własnych białek podczas dojrzewania w Grasicy. Edukacje ta jest pewnego rodzaju eliminacja wewnętrzną tych limfocytow.
Komórki T maja na swojej powierzchnie cząsteczki znane jako receptory komórek T
( T cell receptor-TCR)rozpoznające tygeny i z niemi reagujące. Każda komórka T ma nieco rożno-TCR, a wiec i różna swoistość. Wielka różnorodność tych komórek nazywana repertuarem komórek T, wywołana jest przez naturalny (wrodzony) mechanizm bez udziału obcych antygenów, przeciwko którym komórki T zdolne będą później reagować. Układ odpornościowy jest tak skonstruowany ze może rozwinąć immunokompetencje bez ingerencji z zewnątrz.


Dojrzewanie komórek B

Część limfocytów nie wędruje do grasicy, ale osiada bezpośrednio we wtórnych narządach limfatycznych- węzłach chłonnych śledzionie. Są niemi komórki B, które w czasie dojrzewanie nie przechodzą selekcji. Mimo ze potencjalnie autokreatywne komórki B są eliononowane to w czasie rozwoju, wiele z niech przezywa i staje się, czescie dorosłego organizmu. Prawdopodobne ze komórki B zasadniczo kończą dojrzewanie w szpiku kostnym zanim dotrą do drugorzędnych narządów limfatycznych. Wczesny rozwój komórek B jak i T zachodzi niezależnie od ekspozycji na obce antygeny. Komórki B maja na swojej powierzchni cząsteczki przeciwciał (ich występowanie na powierzchnie określa się jako ekspresje), które funkcjonują jako receptory dla antygeny.Przeciwciało będące receptorem na każdej komórce B, reagującej z antygenem, jest swoiste tylko dla jednego antygenu.


AKTYWACJA LIMFOCYTOW

Komórki T i B różnią się pochodzeniem i sposobem reagowania na antygen, każdy rodzaj można znaleźć komórkę, która będzie reagowała swoiście z określonymi antygenami. Komórek takich jest bardzo dużo ze względu na zagrożenie ze strony drobnoustrojów. Jednak liczba ta nadal jest niewystarczająca, aby mogła samodzielnie i skutecznie poradzić z obraną orgiazmu, dlatego istnieją mechanizmy pozwalające w razie potrzeby zwiększyć liczbę najbardziej użytecznych komórek przez ich namnożenie.

Aktywacja komórek B

Jeżeli komórka B reagująca na antygen zostanie na niego eksponowana, to rozróznicowana się do komórki wydzielającej przeciwciała, która staje się komórka plazmatyczną, albo komórka pamięci. Połączenie antygenu z przeciwciałami receptorowymi na powierzchni komórki B wyzwala sygnał wewnątrz komórki, który zapoczątkowuje wytwarzanie przeciwciał. W pierwszym stadium komórka zostaje pobudzona, następnie dzieli się i różnicuje tworząc klon komórek siostrzanych. Zaczynają one wytwarzać przeciwciała o takim samym typie, jakie znajdowało się na powierzchni limfocytu przed jej podziałem. Przeciwciało łączy się z antygenem, zapoczątkowujących reakcji dążących do zniszczenie antygenu. Większość z komórek siostrzanych ginie po kilku tygodniach. Część z niech, chociaż nie wytwarza znacznej liczby przeciwciał krąży w organizmie i może przetrwać przez wiele alt jako komórki pamięci.
Jeżeli kom. Te ponownie spotykają się z tym antygenem to zostaną szybko pobudzone i będą wytwarzały więcej przeciwciał tak powstaje wtórna odpowiedz immunologiczna. Dziki temu takie same przeciwciała są wytwarzane o wiele szybciej.

Aktywacja Komórek T

Po kontakcie z antygenem następuje różnicowanie i wydzielają się cytokiny są one szczególnie ważne w regulacji funkcji innych limfocytów Rozróżnię się parę typów komórek T, które pełnią odmienną funkcje dzięki różnym cytokinom.
Komórki T maja jeszcze cos, T pomocnicze (T helper cells)znane jako TH2 maja na swej powierzchnie CD4.Pomagaja one komórka B w odpowiedzi na antygen wytwarzaniu przeciwciał, cytokiny wytwarzane przez TH2 pozawalają na aktywacje, wzrost i różnicowanie się limfocytów B.
Inny typ to T-supresorowe maja ona cząsteczki CD8. Równoważą one działanie komórek T i hamują odpowiedz immunologiczna. Niektóre kom T zawierające CD8+ mogą zabijać i jako T-cytotoksyczne .Odpowiedzialne głownie za niszczenie kom zainfekowanych wirusem. Niektóre komórki T CD4+ pełnia role w pewnych typach reakcji nadwrażliwości. Są nimi komórki Tdth lub TH19dth oznacza nadwrażliwość typu opóźnionego) i zaangażowana jest w odpowiedziach typu komórkowego, za niszczenie wewnątrzkomórkowych bakterii, choroby autoimmunologicznieji w reakcjach związanych z odrzuceniem przeszczepionych narządów.
Podstawowe funkcje wszystkich limfocytów T są takie same a cytokiny umożliwiają im pełnienie różnych funkcji.
Mamy jeszcze limfocyty o dużej ziarnstosci, czyli NK (natura killer cells)o wlaściwościach cytotoksycznych.
Limfocyty w wykonywaniu swoich funkcji nie, dziłaja w odosobnieniu, są uzależnione od siebie i innych typów komórek zarówno w procesach aktywacji jak i wykonywaniu funkcji odpornościowych.

PRZECIWCIAŁA

Każda jednostka przeciwciała składa się z jednej lub kilku podstawowych jednostek, z których każda zawiera cztery łańcuchy peptydowe- dwa identyczne łańcuchy ciężkie (H) i dwa identyczne łańcuchy lekkie(L)- które są tak połączone, że tworzą literę Y. Oba ramiona maja taka samą strukturei są częścią cząsteczki, która wiąże antygen. Są rozniecę w anikokwasach tej części.
Nazywamy te regionami zmiennym(V) i właśnie one decydują o swoistości przeciwciała. Są częścią cząsteczki, do której wiąże się antygen. Region stały(C) czaszeczki jest odmienny od obu ramion, ta część nie wiąże antygenu, a postrzegalne przeciwciała mało się w tej części różnią. Sale właśnie rozniecę w tym obszarze C pozwoliły na klasyfikacje przeciwciała różne klasy immunoglobin. Prezentują one rożna aktywność biologiczną, kiedy połączą się ze swoim antygenem. U człowieka mamy: IgM, IgA, IgD, IgE.
H czyli część stała decyduje o przynależności cząsteczki immunoglobuliny do danej klasy, Łańcuch m wystepuje w IgG, a w IgA, d w IgD, a łancuch e w IgE. Każda komórka B wytwarzająca immunoglobuline okeślonej klasy, może zacząć produkowac immunoglobuline innej klasy. We wszystkich klasach immunoglobin występują łańcuchy lekkie typu k i l. Istnieje również trzecie ramie Fc. Dwa ramiona cząsteczki, które wiążą antygen nazywamy Fab. Cząsteczka
Przeciwciała, aby mogła być eksponowana na powierzchni limfocytu B, jest syntetyzowana z dodatkowa domena na końcu Fc, umożliwiająca jej zakotwiczenie w błonie komórki.

Zasadnicza funkcja immunoglobulin

IgG- ochrona pozanaczyniowego obszaru przed drobnoustrojami i ich toksynami
IgM pierwsza linia obrony przeciwko drobnoustrojom w krążeniu
IgA – ochrona błon śluzowych
IgD- wpływ na funkcje limfocytów
IgE- ochrona przeciwko pasożytom jelitowym, odpowiedzialne za różne objawy alergii.


Wiązanie antygenu z przeciwciałem
Część zmienna fragmentu Fab różni się w poszczególnych przeciwciałach sekwencja animokwasową i trójwymiarową strukturą. Cząsteczka przeciwciała będzie wiązała się antygenem, który ma odpowiednie kształt. Szczególny obszar fragmentu Fab, zaangażowany w to wiązanie jest stosunkowo mały i nazywany obszarem wiążącym część antygeny biorącą udział w wiązaniu jest również odpowiednio małą i nazywana determinantą antygenową lub epitopem. Ilość epotopow zależy od wielkości cząsteczek antygenu.
Kiedy antygen oddzialowuje z przeciwciałem, wtedy tworzy wielkocząsteczkowy kompleks immunologiczny






LUDZKI WIRUS NIEDOBORU ODPORNOSCI (HIV)
HUMAN IMMUNODEFICIENCY VIRUS
AIDS ZESPÓŁNABYTEGO NIEDOBORU ODPORNOSCI

W latach 1983-1984 dwa niezależne zespoły naukowców Amerykanie (Grallo) i Francuzi (Luc Montaqnier) wykryli nowy niebezpieczny wirus, który co najdziwniejsze atakował to, co.. miało go niszczyć. HIV niszczy układ immunologiczny.
W latach 80 nikt nie przypuszczał, że HIV stanie się plaga XX i nie będzie dotyczył tylko homoseksualistów, ale całego społeczeństwa.
Istniało wiele dziwnych teorii na temat pochodzenia tego retrowirusa jedni stawiali na wojsko a inni na kosmitów tymczasem..
Okazało się ze jest to ludzka odmiana wirusa SIV całkowicie nieszkodliwego dla małp, z których przeniósł się na ludzi. To właśnie w Afryce były pierwsze ogniska zakażenia i tam najwięcej ludzi jest chorych.
Chociaż wirus ten jest bardzo mało odporny na jakiekolwiek zmiany środowiska zewnętrznego, czyli nie przetrzyma ozonowanie, chlorowania wahań temperatury , to, jeżeli już dostanie się do krwiobiegu....
Człowiek staje się nosicielem.. zaczyna zarażać. A zarazić się można przez kontakty płciowe zarówno hetero jak i homo seksualne . Przez krew nosiciela , noworodek od matki zarówno przez mleko jak podczas porodu. Kiedyś bardzo wiele ludzi zaraziło się przez preparaty krwiopochodne, które nie były pod względem obecności wirusa sprawdzane, jednak teraz w zasadzie podjęto takie środki odporności, że możemy uznać takie preparaty za bezpieczne.
Jednak przeszłość a szczególnie przykład pewnego internatu dla chłopców chorych na
hemofilie, którym podawane były preparaty jeszcze nie sprawdzone i zakażone wirusem, i innych, którym takie preparaty nie były podawane.
Okazało się ze przy zachowaniu podstawowych podstaw higieny nie grozi zarażenie wirusem, również nie jest to możliwe przez ukąszenie komara, czy innego owada.

Wirus ten -1984 4 ze względu na swe szczególne właściwości jest nie uleczalny. Bezpośrednio po zakażeniu RNA wirusa przy udziale enzymu odwrotnej transkryptazy, powstaje DNA i zostaje zintegrowane z DNA zakażonej komórki. Wczesne objawy choroby takie jak: gorączka, wysypka zaczerwienienie skóry biegunki, są wynikiem replikacji wirusa (objawy nie występują u wszystkich).W tym okresie uwalniane są antygeny i białka wirusowe, które mogą być wykryte w krążeniu. W odpowiedzi na nie powstają przeciwciała. Wykrycie antygenów wirusa lub przeciwciał jest dowodem zakażenie wirusem HIV.
Gdy się rozwija odporność humoralna(towarzyszy jej także odporność przywirusowych komórek T) wtedy choroba w okresie utajnionym jest bezobjawowa. W dużej mierze ze wirus się nie replikuje Materiał genetyczny wirusa występuje jednak w komórce zakażenie nie jest likwidowane przez reakcje odpornościowe (czasami przy malej ilości i mocnym organizmie jest możliwe wyeliminowanie szczątkowej części wirusa).
Poziom komór T powoli się obniża, bardziej komórek
TCD4_ niż TCD8+.
Choroba AIDS pojawia się jak zmniejszy się całkowicie liczba komórek TCD4+. Odporność w tym czasie jest katastrofalnie słaba wydolność mózgu jest obniżona i występują zakażenia nowotwory. Chorzy umierają na zapalenie płuc suchoty itd. Leki zapewniają tylko lepszy komfort życia. Istnieją leki przerywające DNA wirusa takie jak azydotymidyna AZT ale powoduje ona również zahamowanie własnej transkrypcji w organizmie dlatego leki te podaje się cyklowo.

Wynalezienie szczepionki jest bardzo trudne ponieważ wirus ten ulega ciągłym zmiana modyfikacja nawet na obrębie jednego organizmu ewoluuje i szczepionka dziłajaca na jednego człowieka nie koniecznie będzie działał na innych.
Jednak naukowcy nie poddają się w poszukiwaniach leku na tą chorobę.





ODPORNOŚĆ ROSLIN

Rośliny chronią się zarówno przed urazami mechanicznymi jak i tymi chorobotwórczymi.
Odporność na patogenny może być wrodzona lub nabyta. Odporność wrodzona jest cecha dziedziczna to może jednak zmienić się w pewnym stopniu pod wpływem czynników zewnętrznych. Odpornic nabyta wykształca się w procesie rozwoju osobniczego ( w kontaktach z patogenami)
Wyróżniamy
Odporność bierna związana z budowa, tkankami rośliny uniemożliwajacymi wnikanie ciału obcemu do tkanek. Taki barierami utrudniającymi są ściany komórkowe impregnowane różnego rodzaju substancjami takimi jak celuloza, wosk w epidermie, ligniną w komórkach zdrewniałych suberyna w korku .Zapora mogą być oprócz grubej warstwy kutikuli, wosków również aparaty szparkowe np. mandarynka ma aparaty odporna na raka bakteryjnego.

Duża ilość celulozy i sklerenchymy również bardzo dobrze zabezpiecza roślinę . Ważne jest również odpowiednie pH.


ODPORNOSC CZYNNA
To zdolność roślin do przeciwstawianie się czynnikowi obcemu wnikającemu do tkanek. Reakcje takie można zauważyć np. przez wzrost cytokinin które zapobiegają szkodliwemu działaniu toksyn wydzielanych przez patogena.
Niekiedy przez podziały mitotyczne roślina oddziela tkanka miejsca zakażone od zdrowych komórki nie dopuszcza do rozszerzenia się zakażenia. Komórki tkanki zaporowej nie wpuszczają pasożyta do swego wnętrza albo wytwarzają substancje zabijające go .

Drobnoustrój który dostałby się już do rośliny może być zabity przez działanie związków antybakteryjnych (fitoncydów), np. garbników, alkaloidow, olejków eterycznych substancji fenolowych.
Niektóre substancje są tylko wydzielane wniknięciu ciała obcego to tzw. fitoaleksyny. Dziłaja ona zabójczo na patogen i czynią rośliny niepodatnymi na zakażenia.
Pasożyt powoduje również czasami powstawanie narośli i tak jak w przypadku bakterii brodawkowych może wejść w symbiozę z rośliną w tym wypadku korzeni roślin motylkowych.
Pasożyt gdy zniszczy zaatakowane komórki to ginie następuje wtedy nekroza czyli obumarcie . Obumarłe tkanki odpadają od żywych tkanek gospodarza . Nekroza wiec jest procesem obronnym

Ogólnie rzecz biorą odporność czynna polega na biochemicznej ochronie organizmu, już po wniknięciu pasożyta zachodzą pierwsze reakcje.
U roślin także mamy do czynienie z odpornością nabyta. Wnikniecie pasożyta możemy obserwować gdyż często na roślinie pojawiają się plamki i inne oznaki zakażenia, ale po jakimś czasie mogą objawy te zaniknąć pomimo ciągłego zakażenia rośliny.