Subkultury

Najczęściej przyjmuje się, że subkultury odznaczają się odrębnością od dominującej kultury społeczeństwa w zakresie pewnych wartości i norm postępowania. Jeżeli subkulturowe wartości i normy są sprzeczne z tymi, które są charakterystyczne dla kultury dominującej, można mówić o subkulturach dewiacyjnych.
Do głównych cech subkultur młodzieżowych zalicza się:
- założenia ideologiczne
- obyczajowość
- kreowany wizerunek, aktywność twórcza.

Trójfazowy okres rozwoju spontanicznej kultury młodzieżowej:
1. subkultura młodzieżowa – chęć odróżnienia się od reszty społeczeństwa głównie przez zewnętrzne atrybuty- ubiór, styl spędzania czasu wolnego, język. Wzory zachowania tego rodzaju grup mieszczą się w ramach powszechnie obowiązującego porządku społecznego
2. okres kontrkultury- młodzież uświadamia sobie wtedy swoją odrębność pokoleniową i kulturową, protest przeciwko zasadom funkcjonowania oraz wartościom, tworzącym fundament społeczeństw zachodniego kręgu kulturowego. Zakwestionowanie świata rządzonego przez wartości materialne, nastawionego na efektywność i zysk.
3. faza kultury alternatywnej- stadium najbardziej dojrzałe: totalna krytyka zastanego świata dorosłych jest powoli zastępowana przez próby kreowania wzorców i zachowań pozytywnych. Społeczności alternatywne są nastawione raczej na twórczą aktywność na obrzeżach głównego nurtu kulturowego niż atakowanie starego systemu.

Młodzi dorastający ludzie znajdują się w specyficznej sytuacji społecznej. Osiągnęli już dojrzałość biologiczną, nie są, więc już dziećmi. Jednocześnie jednak nie przyznaje się im praw i nie nakłada obowiązków, charakterystycznych dla ludzi dorosłych. Charakter okresu młodości dobrze opisuje pojęcie „moratorium”, czyli odroczenie. W związku z pobieraniem nauki odroczona jest odpowiedzialność, związana z finansowaniem swojego utrzymania. Podobnie jest z założeniem rodziny i opieką nad dziećmi. Psychospołeczne moratorium to swoisty okres ochronny, pozwalający młodym ludziom na wypróbowywanie różnych rodzajów aktywności bez konieczności ponoszenia wielu konsekwencji nietrafnych wyborów.
Rozwój kultury młodzieżowej jest odbiciem skomplikowanych procesów społeczno- ekonomicznych i zmian cywilizacyjnych. Jej kształt wynika ze specyfiki okresu dorastania- czasu, który charakteryzuje
się m. in.nasiloną potrzebą autonomii i zaburzeniami społecznego funkcjonowania. Grupy subkulturo-
we są istotnym elementem kultury młodzieżowej i spełniają ważne funkcje w życiu adolescentów, zara-
zem jednak uczestnictwo w subkulturach dewiacyjnych może nieść za sobą szereg zagrożeń dla prawidłowego rozwoju młodych ludzi.
W oparciu o temat postanowiłam wymienić i opisać następujące subkultury :

Punki

„Słowo punk oznacza śmieci, rzeczy bezwartościowe, tandetne; jest też slangowym synonimem homoseksualisty i lumpa. Nazwa subkultury odzwierciedla jej główne cechy: buntowniczy, prowokujący i nihilistyczny charakter. Członkowie grupy protestowali przeciwko zastanemu porządkowi społecznemu, poddawali krytyce otaczającą ich rzeczywistość.
Charakterystyczne cechy ideologii punków to:
- zdecydowane odrzucenie tradycyjnego systemu społecznego,
- kwestionowanie wszelkiego rodzaju autorytetów,
- sprzeciw wobec dyskryminacji, rasizmu, podziałów politycznych i ekonomicznych,
- krytyka tradycyjnych wartości i realizujących je instytucji społecznych (wojsko, policja kościół),
- nieufność wobec mass mediów,
- nastawienie anarchistyczne, pacyfistyczne, a w części środowisk proekologiczne,
- negowanie przyszłości i przeszłości życie chwilą, teraźniejszą.
Dla subkultury punków charakterystyczny jest brak liderów, ideologów oraz sformalizowanej struktury. Strój punka ma charakter niedbały i celowo antyestetyczny. W jego skład wchodzą: skórzana lub dżinsowa kurtka nabijana ćwiekami, dżinsowe spodnie, oraz ciężkie, wojskowe buty. Fryzura ma postać biegnącego przez środek głowy czuba. Muzyka, tworzona i słuchana przez punków również ma charakter antyestetyczny. Jest ogromnie dynamiczna, agresywna, nieskomplikowana. W Polsce największa aktywność ruchu punk przypada na lata 80. Rozwój kultury, analogicznie, jak na Zachodzie, można uznać za reakcję młodzieży na sytuację kryzysową. Specyfiką ruchu był bunt przeciwko państwu komunistycznemu, jego agendom.
Obecnie subkultura ta ma w Polsce znaczenie marginalne. Jej wpływ można obserwować głównie w postaci kierunków w muzyce młodzieżowej.”

Sataniści

„Przejaw fascynacji szatanem. Powstanie tej subkultury w Polsce przypada na środek lat 80. i wiąże się z rosnącą w tym czasie popularnością zespołów heavy – metalowych. Podczas koncertów można obserwować elementy symboliki i rytualnych gestów charakterystycznych dla subkultury satanistów. Zewnętrznymi oznakami identyfikacji z satanizmem są długie włosy, czarne skórzane, nabijane ćwiekami kurtki z malowanymi na plecach lub wyszytymi wizerunkami diabła lub kozła oraz napisami będącymi wyrazem uwielbienia dla szatana, pentagram, wisiorki w postaci odwróconego krzyża, trzy szóstki oraz pozdrowienie symbolizujące rogi szatana.
Najbardziej znanym obrzędem satanistycznym jest czarna msza. Rytuał ten polega na odwróceniu i zbezczeszczeniu porządku liturgii chrześcijańskiej. Subkultura ta zyskała sobie również ponurą sławę ze względu na inne działania o charakterze przestępczym; dewastowanie cmentarzy, profanacje zwłok, kradzieże i akty wandalizmu w kościołach oraz znęcanie się nad zwierzętami. Sataniści stali się symbolem subkultury dewiacyjnej o charakterze kryminogennym.
Od około dziesięciu lat działalność satanistów w Polsce stopniowo zanika.”
Squatersi

„Nielegalnie zajmują puste niezamieszkałe budynki lub mieszkania. W Polsce subkultura ta obecna jest od lat 80. Wspólnoty funkcjonują w większych miastach. Grupy są tworzone przez młodych ludzi. Pod wspólnym dachem mieszkają zarówno osoby niechętnie nastawione do społeczeństwa dorosłych, uciekinierzy z domów rodzinnych młodzież pragnąca po prostu zakosztować niezależnego, samodzielnego życia. Wszystkich uczestników squautu łączy przekonanie, że niezależnie od zamożności, każdy ma prawo do dachu nad głową. Wspólnoty te są atrakcyjne dla nieletnich uciekinierów z placówek opiekuńczo- wychowawczych, osób, które popadły w konflikt z prawem, oraz narkomanów”.

Metalowcy

Powstała w latach 70. subkultura metalowców wzięła swoją nazwę od ciężkiej, dynamicznej muzyki rockowej. Na wizerunek metalowca składają się długie włosy, obcisłe spodnie, skórzane kurtki, czarne T-shirty, ćwiekowane pasy, rękawiczki z obciętymi palcami. Podczas koncertów dominuje atmosfera tajemniczości i grozy, budowana za pomocą scenografii, efektów specjalnych, strojów i zachowań muzyków. Subkultura metalowców nie opiera się na żadnej spójnej ideologii. Zwykle wyróżnia się w jej obrębie dwa nurty- sataniczny i mitologiczny. W Polsce największy rozkwit tej subkultury można było obserwować w latach 80. i na początku 90.(TSA, KAT).

Skejci (skaterzy)

„Jeżdżą na rolkach i deskorolkach. W Polsce grupy skejtów powstały pod koniec lat 80. Ich uczestnicy wywodzili się z ruchu punk. Dla członków subkultury skateboarding jest czymś więcej niż tylko sportem i zabawą – jest częścią ich stylu życia. Główne jego cechy to spontaniczność, luz i podkreślanie niezależności. Przynależność do subkultury manifestowana jest przez specyficzny ubiór: czapki baseballówki lub chustki bandanki, obszerne bluzy z kapturami, luźne podkoszulki. Sympatycy subkultury mogą sprawdzić swoje umiejętności sportowe podczas zawodów, zaopatrzyć się w specjalistycznych sklepach w sprzęt i kultową”.
Technomani

„Nazwa subkultury pochodzi od stylu muzycznego, opartego na monotonnym, jednostajnym, wprowadzającym w taneczny trans rytmie. Subkultura inspirowana tego rodzaju muzyką pojawiła się pod koniec lat 80. w USA i W. Brytanii. W Polsce uzyskała popularność w połowie następnej dekady. Oprócz fascynacji muzyką, technomanów łączy zamiłowanie do tańca oraz oryginalnych, futurystycznie zaprojektowanych strojów. Największe europejskie imprezy techno odbywają się w Niemczech, a w Polsce – W Łodzi. Ponieważ trwające kilkanaście godzin imprezy są wyczerpującym przeżyciem, młodzież używa w ich trakcie różnych substancji dopingujących.”


Dresiarze i jumacy

„Oba określenia odnoszą się do młodzieżowych subkultur dewiacyjnych, których powstanie jest efektem ubocznym procesów transformacji ustrojowej i zmian społeczno- politycznych zachodzących w naszym kraju w latach 90. Ich ulubionym strojem są dresy znanych firm, krótko ostrzyżone włosy. Dresiarze lubią się popisywać przed rówieśnikami i ostentacyjnie demonstrują swoją zamożność. Dochody czerpią z działalności przestępczej. Większość członków subkultury to osoby o wykształceniu zawodowym lub średnim. Jumacy to młodzi ludzie, dla których źródłem dochodu są kradzieże sklepowe dokonywane za granicą. Jumacy zwykle kradną drogie towary, które następnie sprzedają paserom. Podobnie jak dresiarze lubią imponować swoją zamożnością”.

Hakerzy i freekerzy

„Działalność subkultury hakerów może mieć zarówno charakter intelektualnej zabawy i swoiście pojmowanego sportu, nastawionego na wynajdywanie luk komputerowych w systemach zabezpieczeń; może też mieć znamiona aktywności przestępczej. Mianem freekerów określa się młodzież świetnie obeznaną z zasadami działalności systemów telekomunikacyjnych. Członkowie tej subkultury wykorzystują swoją wiedzę, łamiąc kody telekomunikacyjne, podłączają się nielegalnie do sieci telefonicznej i dzwonią na koszt operatorów lub osób prywatnych”.

Szalikowcy

„Główne przejawy działalności subkultury szalikowców to naruszenia porządku, do których dochodzi nie tylko podczas meczów piłki nożnej, ale również przed i po spotkaniach, oraz na trasach dojazdowych do stadionów. Do chuligańskich ekscesów dochodzi najczęściej na i w pobliżu obiektów sportowych, ulicach miast, w obrębie dworców kolejowych. Można wyróżnić trzy najczęściej występujące formy negatywnych zachowań agresywnych kibiców. Są to: awantury połączone z bójkami, rzucanie niebezpiecznych przedmiotów oraz tzw. pociągi grozy. Chóralne śpiewy i wulgarne okrzyki można zakwalifikować jako wykroczenie, stanowią one jednak, przede wszystkim, naruszenie zasad fair play. Większość grup szalikowców ma ustalony repertuar kilku lub kilkunastu najczęściej wykonywanych piosenek. Zjawisko chuligaństwa na stadionach piłkarskich w Polsce ma swoje początki w połowie lat 70. Największy rozwój subkultury piłkarskich fanów przypada na lata 90. Zdecydowana większość grup szalikowców odnosi się do siebie wrogo i zwalcza się wzajemnie.”

Sekty
„Sekty są grupami czy ruchami religijnymi, które wyodrębniły się z jakiejś religii, kościoła lub większych wspólnot religijnych. Ponieważ nazwa ma sens pejoratywny, zastępuje się ja innymi określeniami: "kulty", "Nowe ruchy religijne", "nowe grupy religijne", "nowe religie młodzieżowe" i "denominacje", co zaciera ostrość znaczeniowa. W historii zmieniało się rozumienie "sekty", która nie zawsze miała sens religijny. Do charakterystycznych cech sekty zalicza się następujące:
Odłączenie się od jakiejś religii, Kościoła czy większej wspólnoty religijnej (zdarza się także poza chrześcijaństwem),Przypisywanie wyłącznie sobie prawdy i środków zbawienia (ekskluzywizm) oraz łączący się z tym izolacjonizm i antyekumeniczność, czym różnią się od Kościołów wolnych, przyznawanie przywódcy wybitnej roli doktrynalnej i administracyjnej. Przyjmowanie dodatkowego objawienia związanego najczęściej z osoba założyciela lub przywódcy, proste i pewne odpowiedzi na ważne pytania człowieka.
Dynamiczny rozwój sekt występuje przy końcu stuleci, tym bardziej tysiącleci. W ostatnim dwudziestoleciu w poszczególnych krajach europejskich pojawiło się po kilkadziesiąt, a nawet powyżej stu nowych sekt (kultów, grup religijnych...) Pod względem formalnym i treściowym (teologicznym, socjologicznym, psychologicznym geograficznym, historycznym, etnicznym, rasowym) istnieje wiele typów sekt. Są na ogol odpowiedzią na doktrynalne, moralne czy prawne niewłaściwości w macierzystym Kościele (religii, większej wspólnocie religijnej).”


EMO
„ Jest to skrót od anglojęzycznego emotiona, co ma określać osoby bardzo wrażliwe, często nieśmiałe i odchodzące do życia niezwykle emocjonalnie. Emo jest najmłodsza subkulturą istnieje od początku XXI. Początki jej dali muzycy popowi wprowadzając do swoich utworów krzyki i swoimi wizerunkami. Do emo należy młodzież od 12 do 20 lat. Jest to subkultura wiążąca się z gotykiem i punkiem. Najczęściej jest to młodzież z zamożnych domów. Mają charakterystyczny wygląd, bo ubierają się na czarno (dziewczyny emo elementy różowe, czaszki i serduszka) mają też bardzo abstrakcyjne fryzury, którą charakterystyczna cechą jest długa grzywka na pół głowy i duża ilość ostrego makijażu, malują paznokcie najczęściej na czarno. W Polsce istnieją już nawet sklepy z ubraniami i innymi dodatkami dla emo. Ulubionymi miejscami spotkań emo są skatepaki i biedne, zadymione kluby. Ich ulubioną rozrywką jest cięcie się żyletkami. Wycinają sobie napisy na skórze, albo podcinają żyły. Choć nie wiadomo czy jest to prawdą, bo niektórzy emo temu zaprzeczają. Słuchają muzyki w stylu hardcore i pop punk. Chodzą na koncerty i imprezy, ale w stylu emo. Często piszą smutne wiersze i piosenki. Widzą świat bez koloru. Często są smutni, choć czasami możemy zobaczyć na ich twarzach uśmiech. Spowodowane jest to najczęściej problemami typu złamane serce lub różne inne. Ci ludzie często rozmyślają i rozważają. Często użalają się ad sobą i uważają, że wszystko jest beznadziejne. Emo źle są traktowani w społeczeństwie z powodu wyglądu. Często są obrażani i wyśmiewani. Mają niewielu przyjaciół.”
Podsumowując, zjawiska subkultur to nic innego jak wynik alienacji, osamotnienia młodych oraz chęci zwrócenia na siebie uwagi, procesu, który osiągnął apogeum w latach osiemdziesiątych i który utrzymuje się nadal, polegając w istocie - z jednej strony - na podporządkowaniu w sferze publicznej wstępujących roczników starszemu pokoleniu, na pozbawieniu ich możliwości kształtowania własnego losu, z drugiej strony - na rozległym buncie.
Zawsze istnieją spore różnice poglądów miedzy różnymi subkulturami i niektóre z nich żyją po to, by nawzajem się nie lubić. Istnieje pewien zakres tolerancji, ale często ciężko się pogodzić ze względu na odmienne poglądy, które bywają przyczyną wielu konfliktów.




Bibliografia:

Subkultury młodzieżowe, Aspekty psychospołeczne – Piotrowski Przemysław, Wydanie I 2003, Wydawnictwo Akademickie ŻAK
http://www.portel.pl/artyku