Referat wprowadzający do epoki starożytnej

Antyk (z łac. antiquus - "dawny") - to okres w starożytności, który obejmuje kulturę Greków i Rzymian, a także Egiptu, Babilonii oraz Sumerów. Obejmuje czasy od około 5000 lat p.n.e. ? 4000 lat p.n.e. do pierwszych wieków naszej ery. Najczęściej spotykaną datą końca starożytności jest rok 476 ? upadek Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego. Również w starożytności swoje początki istnienia ma Biblia, która jest fundamentem naszej kultury. Istnieją trzy fundamenty kulturowe: Biblia (opowiadająca o dziejach Izraelitów i Hebrajczyków), mitologia (mówiąca o Grekach) i prawo (wywodzące się z Rzymu). Biblia obejmuje dwie części: Stary Testament (który składa się z 46 ksiąg), oraz Nowy Testament (27 ksiąg). Początki Biblii przypisuje się XIII-wiekowi p.n.e. natomiast koniec przypada na I wiek n.e. Fundament naszej historii był tworzony przez 1300 lat, w tym przez 500 lat był przekazywany w postaci historyjek. Biblia to dzieło anonimowe, ponieważ przyjęło się że została napisana przez ludzi natchniętych siłą Boga. Zbiór ksiąg pierwotnie został spisany w trzech językach: hebrajsku, aramejsku i grecku. Biblia i poszczególne jej części posiadają odmienne znaczenie religijne dla różnych wyznań. Na chrześcijańską Biblię składają się Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska ? Tanach obejmuje księgi Starego Testamentu. Muzułmanie uważają, iż część Biblii (np. Księgi Mojżeszowe, Psalmy) powstała w wyniku boskiego objawienia, ale jej treść została zafałszowana. Z Pismem Świętym jest związanych wiele nieścisłości, np. kontrowersyjną i zagadkową tematyką jest powstanie człowieka opisane w pierwszym rozdziale Starego Testamentu. Istnieje wiele przekładów księgozbioru, dla przykładu: Septua, czy Wulgata (popularny- pierwszy przekład dla biednych). W tysiąclecie Państwa Polskiego (1965 rok) zrobione jeszcze jeden przekład i nazwano go Biblią Tysiąclecia. Według informacji we wstępie do pierwszego wydania, celem kolegium redakcyjnego było uzyskanie współczesnego języka literackiego, odmiennego od tradycyjnego języka Biblii. Najważniejszym dla Żydów zbiorem ksiąg jest Tora (Pięcioksiąg Mojżeszowy). Tora omawia cztery tematy o zasadniczym znaczeniu dla człowieka wierzącego, aktualne również dzisiaj: [1] temat wybrania i powołania przez Boga, [2] temat przymierza zawieranego przez Boga (i Bożych obietnic!), [3] temat Prawa i moralności oraz [4] temat wyjścia z niewoli. Ponadczasowość tych tematów jest oczywista. Są one poruszane także w Nowym Testamencie - przy pomocy pojęć wprowadzonych przez Pięcioksiąg. W Starym Testamencie są zawarte dzieje dwóch religii, według których Mesjasz nadejdzie, mianowicie są to: religia Żydowska i Rzymskokatolicka. Natomiast w Nowym Testamęcie istnieje tylko jedna religia: Rzymskokatolicka, której wyznawcy uważają że Mesjasz już był. Niektóre księgi Pisma Świętego są historyczne (21 Ksiąg: Pięcioksiąg Mojżesza, księga Jozuego, Sędziów i Rut, po dwie księgi: Samuela, Królewskie i Kronik), niektóre dydaktyczne (7 Ksiąg: Hioba, Psalmów, Przysłów - czasem zwana Księgą Przypowieści, Koheleta - czyli Kaznodziei, Pieśń nad Pieśniami, Mądrości). Biblia jest skarbnicą gatunków literackich. Znajdują się w niej psalmy, hymny i fragmenty baśniowe. Dobrym przykładem jest przepiękny Pierwszy list św. Pawła do Koryntian, zwany hymnem o miłości. Biblia to rodzaj archetypu, tzn. są w niej zawarte prawzory zachowania i postawy. Dobrym przykładem jest Księga Mądrości, która opowiada o Salomonie. Pismo Święte zalicz się również do toposów, ponieważ opisuje obraz jakiegoś miejsca, czyli raj (coś idealnego, wspaniałego). Uważa się również, że Biblia jest inspiracją dla wszystkich epok i dziedzin (np. malarstwo oparte jest na postaciach biblijnych). Mitologia grecka to starożytna opowieść wyjaśniająca pewne zjawiska (np. mit o Demeter i Korze wyjaśnia zjawisko pór roku), powstała w IX- IIX w. p.n.e. Zbiór mitów jest fundamentem naszej rzeczywistości i jest wstępem do działań i interpretacji. Na początku opowieści te były przekazywane z ?ust do ust?, natomiast pierwszymi spisanymi mitami były: ?Iliada? i ?Odyseja?, których autorem był Homer. Mitologia powstała w wyniku wierzeń starożytnych Greków, którzy byli politeistami i antropomorfistami, ponieważ nadawali bogom cechy ludzkie. Dla Greków oba światy (świat bogów i świat ludzi) były tak skonstruowane żeby się uzupełniać i bez wątpienia były dla nich jak sacrum, czyli świętość. Mitologia jest dziełem kulturowym nie tylko Greków ale także i Babilończyków, Egipcjan czy również Rzymian. Co najważniejsze w mitologii człowiek miał wpływ na decyzje bogów. Mitologia jest swego rodzaju odzwierciedleniem Biblii, ponieważ jest zbiorem pewnych archetypów, czyli prawzorów ludzkich postaw, np. Ikar jest symbolem młodzieńczej nierozwagi i chęci wolności. Jest on też archetypem idealisty, który naraża życie, by spełnić swoje marzenie. Zbiór mitów był, jest i będzie inspiracją dla wielu artystów. Współczesne: poezja, muzyka i malarstwo również nawiązują do wierzeń starożytnych Greków czy również Rzymian. Mitologia to również topos (gr. miejsce) ? powtarzający się motyw, który często występuje w obrębie literatury i sztuki danej kultury, cywilizacji. Wskazuje na jedność kulturową danego kontynentu czy na istnienie pierwotnych wzorców myślenia człowieka. Jeszcze jednym ważnym punktem w starożytności jest rozwój filozofii (phyleo- kocham sophia- mądrość = filozofia- kochanie mądrości). Jednymi z najwybitniejszych filozofów greckich byli Sokrates i jego uczeń Platon. Sokrates był bardzo specyficznym filozofem, ponieważ nie pozostawił po sobie żadnych zapisków ani żadnych książek, natomiast w bardzo szczególny sposób prowadził filozofię, mianowicie poprzez rozmowy z ludźmi. Grecja jest sławna ze szkół filozoficznych, które doskonale prosperują do dziś. Wyróżniamy min. Trzy postawy, które są związane z tymi szkołami:
? Stoicka (opanowana, spokojna, zrównoważona)
? Hedomy (szczęście ponad wszystko)
? Epikureizm (przyjemność poprzez bycie dobrym)
Grecy słyną również ze wspaniałej architektury, tzn. mają, wspaniałe kolumny, rzeźby i najpiękniejsze teatry (odpowiednie dla sztuk i mądrze zaprojektowane, ponieważ mogły pomieścić wiele osób i każda z nich była w stanie usłyszeć słowa aktora). Wynalazkiem Greków były również maski, które nie tylko miały uwidaczniać jaką postać gra aktor (tragiczną czy komiczną), ale również miały odpowiadać za akustykę, ponieważ kanalizowały głos. W sztuce greckiej równie ważna jest literatura. Takie znane nam eposy jak ?Iliada? i ?Odyseja? miały wielkie znaczenie dla rozwoju historii.