Porównanie wizerunku Boga, oraz relacji między Bogiem, a człowiekiem w Pieśni XXV i w Trenie VXIII Kochanowskiego.

Sylwetki człowieka oraz Boga są bardzo często przywoływane w twórczości Jana Kochanowskiego. Poniekąd jest to spowodowane filozofią życiową poety jak i kryzysem światopoglądowym związanym z śmiercią córki poety. Analizując Tren XVIII i Pieśń XXV postaram się przywołać wizerunek Boga oraz stosunek człowieka do Boga występujący w obu utworach.
Rozpocznę analizę obu tekstów odszukując nadawców wyżej wymienionych dzieł. W Pieśni XXV jak i w Trenie XVIII podmiotem lirycznym są ludzie wierzący, jest to podmiot zbiorowy, wypowiada się w pierwszej osobie liczby mnogiej. W Pieśni XXV podmiot liryczny wypowiada się w imieniu pewnej społeczności. Wychwala on Boga za Jego dokonania, okazuje mu wdzięczność i dziękuje. Natomiast w Trenie podmiot liryczny wypowiada się w imieniu ludzi z nieczystym sumieniem, którzy poddają się woli Stwórcy i kajają się za popełnione grzechy.
Kochanowski w Pieśni XXV przedstawia Boga jako władcę wszelkiego stworzenia oraz dobrodzieja. Wyraźnie widzimy Boga jako architekta cudownego świata. Jest On wszechobecny na świecie i wszechmogący. W ostatniej strofie Bóg jest określnony jako nieśmiertelny. Podmiot liryczny oddaje wierzących pod ogrom łaski i dobroci Boga.
Bóg jest również wymieniony jako opiekun człowieka, dzięki czemu człowiekowi wiedzie się lepiej: " Jeno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi ".
Natomiast analizując Tren XVIII można dostrzec Boga jako ojca, który potrafi łaskawie wymierzyć karę za grzechy swoim dzieciom. Staje się On strażnikiem ludzkiego grzechu, który w odpowiedni sposob potrafi upomnieć grzeszącego. Kochanowski wielokrotnie podkreśla iogrom miłosierdzia boskiego jakie Bóg okazuje karząc ludzi grzesznych, lecz robi to nadwyraz łagodnie i życzliwie. Tak jak ojciec karze swoje dzieci.
Stosunek człowieka wobec Boga w Pieśni XXV jest dopełnieniem do wizerunku Boga. Człowiek podziwia Boga za dzieło stworzenia: " Tyś pan wszystkiego świata, Tyś niebo zbudował ". Jest on także wdzięczny za otrzymane dary o czym świadczy pierwszy wers pierwszej strofy. Odczuwa również szacunek dla samego Stwórcy, więc oddaje sie Mu pod opiekę. Podmiot liryczny - człowiek wierny- zwraca się bezpośrednio do Boga.
W Trenie XVIII człowiek występuje w roli grzesznika. Autor ukazuje nam sylwetkę człowieka- dziecka bożego, które w chwilach uniesienia zapomina o swoim Ojcu. Staje się niewdzięczny. Człowiek mimo świadomości swojego grzechu prosi Boga o rozgrzeszenie, cierpi z powodu swoich nieposłuszeństw. Dostrzega miłosierdzie boże i liczy na wybaczenie. Ta relacja jest również dopełnieniem majestatycznego wizerunku Boga w Trenie.
Porównując obydwa wizerunki dostrzegamy pewne różnice. Są one związane z tłem epoki renesansu- humanizmem, oraz nawiązaniami do epoki antycznej. Kochanowski był czołowym przedstwicielem renesansu, więc jego poglądy były mieszaniną wszystkich najważniejszych prądów tej epoki. Przyczyną różnicy między człowiekiem wielbiącym Boga bezgranicznie, a człowiekiem grzesznikiem oraz Bogiem Stwórcą, a Bogiem Ojcem i Sędzią jest ściśle związana także z biografią poety. Kryzys światopoglądowy Kochanowskiego nastapił po śmierci ukochanej córki Urszulki. Autor traci wiarę w doczesną religię i poszukuje odpowiedzi na dręczące go pytania. A różnice są widoczne, lecz nie znacznie. W Pieśni człowiek jest mocno wierzącym, a w Trenie człowiek wieży sporadycznie, tylko w potrzebie. Natomiast sylwetki Boga w obu lirykach są zblizone. Z tą róznicą, iż w Trenie Bóg występuje w niewdzięcznej roli sędziego.
Sądze, że oba wizerunki przedstawione przez Jana Kochanowskiego bardzo dobrze oddaje ducha filozofii epoki.

Dodaj swoją odpowiedź