Źródła węglowodorów w przyrodzie
Ropa naftowa jest mieszaniną węglowodorów, w skład której głównie wchodzą parafiny (alkany), nafteny (cykloalkany), olefiny (alkeny) i węglowodory aromatyczne. Pozostałość, do około 20% stanowią związki organiczne zawierające tlen, azot lub siarkę, a także sole nieorganiczne i woda. Przeróbka zasiarczonej ropy jest bardzo uciążliwa z powodu korozji aparatury. Ropa naftowa ma zmienny skład chemiczny. Zależy on od miejsca jej występowania. Ze względu na rodzaj ropy naftowej (tak zwane wskaźniki strukturalne i technologiczne, zależne od jej składu chemicznego) upowszechnił się jej podział na siedem klas i dwanaście grup, zaproponowany w Rumunii.
Surowa ropa naftowa nie ma obecnie praktycznego zastosowania. Aby otrzymać z niej wartościowe produkty, które mają przemysłowe zastosowanie, rozdziela się ją na poszczególne frakcje przy zastosowaniu metod fizycznych lub stosuje metody chemiczne znane jako chemiczna przeróbka ropy. Po usunięciu zanieczyszczeń mechanicznych procesy rozdziału pozwalają usunąć wodę i rozpuszczone w niej sole, a także organiczne związki siarki, pewne związki azotu i metale ciężkie.
Sole zanieczyszczające ropę, to głównie chlorek sodu, NaCl i chlorek potasu, KCl a także chlorek magnezu, MgCl2. Rodzaj soli obecnych w ropie zależy od jej pochodzenia.
Aby przeprowadzić odsalanie dodaje się do ropy deemulgator i podgrzewa wstępnie, co powoduje częściowe rozdzielenie emulsji ropnej na część organiczną i roztwór soli. Całkowite rozdzielenie obu faz następuje w elektrodehydratorze w podwyższonej temperaturze i pod ciśnieniem.
Elektrodehydrator zaopatrzony jest w elektrody. Pod wpływem wysokiego napięcia elektrycznego emulsja ropna rozdzielona zostaje na roztwór soli i odsoloną ropę, odprowadzaną w górnej części zbiornika.
Destylacja jest to sposób rozdzielania ciekłej mieszaniny związków chemicznych przez fizyczny proces odparowania i następnie skroplenia składników mieszaniny. Stosuje się ją w celu wyizolowania lub oczyszczenia jednego lub więcej związków składowych.
Po wstępnym oczyszczeniu, odwodnieniu i odsoleniu ropa ogrzewana jest w wymiennikach ciepła i następnie ulega rozdziałowi na frakcje w kolumnie destylacyjnej (wieży) pod ciśnieniem atmosferycznym. Ten rozdział i późniejszy, pod zmniejszonym ciśnieniem nie zmieniają składu chemicznego ropy, należą więc do metod zachowawczych. Destylacja rurowo-wieżowa (DRW) jest metodą zachowawczą.
Destylacja pod ciśnieniem atmosferycznym umożliwia rozdział ropy na frakcje. Są to:
· benzyna (ciekła frakcja wrząca do 150C)
· nafta (150-260C)
· olej napędowy (260-370C)
· olej opałowy (powyżej 370C)
Liczba oktanowa - liczba określająca jakość paliwa silnikowego do silników z zapłonem iskrowym. Parametr ten określa odporność mieszanki paliwowo-powietrznej na samozapłon i spalanie detonacyjne podczas sprężania mieszanki oraz podczas rozpoczętego już procesu spalania mieszanki w cylindrze silnika.
Liczba oktanowa podaje procentową zawartość izooktanu w porównawczej mieszaninie izooktanu i n-heptanu
Celem podniesienia liczby oktanowej benzyny dodaje się nieraz tetraetylek ołowiu (C2H5)4Pb, stąd nazwa etylina.
2 Gaz ziemny to paliwo kopalne pochodzenia organicznego, gaz zbierający się w skorupie ziemskiej w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem. Pokłady gazu ziemnego występują samodzielnie lub towarzyszą złożom ropy naftowej lub węgla kamiennego. Zawartość składników jest zmienna i zależy od miejsca wydobycia, jednak głównym składnikiem stanowiącym ponad 90% gazu ziemnego jest zawsze metan. Oprócz niego mogą występować niewielkie ilości etanu, propanu, butanu i innych związków organicznych i mineralnych. Gaz ziemny wykorzystuje się jako tanie paliwo w instalacjach domowych i przemysłowych.
3 Odgazowywanie węgla kamiennego
W wyniku koksowania (inaczej sucha destylacja węgla lub pirogenizacja, piroliza) otrzymuje się koks czyli produkt twardy i porowaty, zawierający ok. 90% węgla. Wykorzystywany jest głównie w hutnictwie żelaza. Gaz koksowniczy zużywany jako opał do podgrzewania baterii koksowniczych oraz jako opał w sieci miejskiej i surowiec do syntez. Smołę węglową, którą poddaje się destylacji frakcjonowanej. Skład smoły zmienia się w zależności od temperatury suchej destylacji węgla i gatunku węgla. Wodę pogazową, która przerabiana jest głównie na nawozy azotowe. Proces polega na ogrzewaniu węgla kamiennego w piecach koksowniczych do temp około 1000 stC bez dostępu powietrza.