Geneza i istota kształcenia zintegrowanego. Psychopedagogiczne podstawy zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej. Planowanie pracy w systemie kształcenia zintegrowanego.

Integracja- to zespolenie się scalenie, tworzenie całości z części, wytwarzanie całości z drobnych odpowiednio części. W przypadku edukacji- to sposób nauczania mający na celu pokazywanie związków między wszystkimi przedmiotami oraz ukazywanie nauki jako całości.
Reforma systemu edukacji narodowej została podyktowana „duchem czasów” w których edukacja się odbywa. Wiek XXI przynosi ze sobą ogrom informacji i ich błyskawiczne docieranie do odbiorcy. W tej sytuacji nie jest możliwe ani pożądane by jednostka zgromadziła w swym początkowym okresie życia zapas wiedzy z którego mogłaby czerpać nieskończoność. Powinna natomiast nabyc fundamentalne podstawy wiedzy o sobie i o świecie oraz pakiet metod umożliwiających jej w przyszłości rozwijanie własnego poczucia odpowiedzialności.
Kształcenie na tym etapie jest łagodnym przejściem od wychowania przedszkolnego do edukacji prowadzonej w systemie szkolnym. Ma ono charakter zintegrowany. Współczesna teoria pedagogiczna postulująca integrację wiedzy poprzez łączenie treści kształcenia nawiązuje do tzw. nauki całościowej. Jedną z koncepcji w ramach nowego wychowania była idea Owidiusza Decroly’ego. Jego metoda ośrodków zainteresowań polegała na tym, że nauka zorganizowana była według ośrodków tematycznych dostosowanych do faz tematycznych, do rozwijających się potrzeb, czynności umysłowych i ruchowych dziecka. Tak więc nie było podziału na odrębne przedmioty nauczania. Dzieci zdobywał określone wiadomości i umiejętności w środowisku naturalnym jakim była szkoła, środowisko społeczne i życie rodzinne. Poznawanie rzeczy polegało na obserwowaniu, kojarzeniu oraz wyrażaniu poprzez opowiadanie, pisanie i działalność plastyczno techniczną. Liczba uczniów w klasie była niewielka, po kilkanaście osób w różnym wieku. Podstawowym zadaniem szkoły było aby dziecko rozumiało to co wykonuje.
Jedną z odmian nauki całościowej było także nauczanie łączne. Koncepcja nauczania łącznego zrodziła się w 1919 roku na terenie Austrii w związku z podejmowaną reformą systemu szkolnego. Inicjatorem wprowadzenia nauczania łącznego był Karol Linke. Nauczanie łączne według koncepcji Karola Linkego stało się formą określonego układu treści kształcenia. Zamiast przedmiotów wprowadzono całościowe jednostki życia jako jednostki nauczania. W najniższych klasach ośrodkami nauczania miało by najbliższe otoczenie dziecka, następnie - życie i krajobraz miejsca rodzinnego, w dalszych klasach - szerszy krąg zagadnień. Według Linkego uważał on że dzieci powinny pobierać nauki w postaci odrębnych przedmiotów aż do czternastego roku życia. Wyróżnił tzw. kręgi rzeczy, które przeciwstawił kręgom życia, a z tych z kolei wyłonił odrębne przedmioty i działy nauki. Zjawisko zróżnicowania dotyczyło również umiejętności. Nauczanie łączne w koncepcji Karola Linkego łączylo dwa systemy edukacyjne nauczanie całościowe treściowo i formalnie z nauczanie różnicującym. Nauczanie łączne stosowane było zarówno do układu treści kształcenia jak i metod pracy.
Założenia teoretyczne integralnej edukacji wczesnoszkolnej wprowadziła w latach sześćdziesiątych J. Walczyna, która była pionierem integracji w Polsce. Jej zdaniem pod wpływem celowo zorganizowanej działalności dydaktyczno- wychowawczej osobowoś ucznia może się wszechstronnie rozwijać. Zamienila ona przedmioty nauczania na kierunki kształcenia.
Nawiązaniem do nauczania łącznego była także inna propozycja nawiązująca w sposób swoisty do nauczania łącznego tzw. integracji nauczania początkowego. W Polsce próbowali ją urzeczywistni w praktyce szkolnej między innymi B. Suchodolski. Istotą tej koncepcji jest wyodrębnienie pięciu kierunków kształcenia odpowiadających, obiektywnym formom rozwoju cywilizacji i działalności człowieka a następnie ich integracja w toku pracy wychowawczo- dydaktycznej szkoły. Wyróżniono następujące kierunki kształcenia:
- poznawanie narzędzi społecznego porozumiewania się przez słowo i liczbę
-Kształcenie przyrodniczo-techniczne
-Kształcenie społeczne
-Kształcenie artystyczne
Integracja w nauczaniu początkowym może by różnie ujmowana. Może bowiem dotyczy zarówno treści, jak i metod nauczania.
Ideę integracji w edukacji wczesnoszkolnej sformułował również w latach siedemdziesiątych R.Więckowski. zamiast programów nauczania poszczególnych przedmiotów proponował on opracowanie rezultatów kształcenia, za które odpowiedzialny był nauczyciel oraz organizacje wychowania i nauczania w ramach systemu szkolnego.
Istotą całościowej edukacji jest nabywanie kompetencji przez aktywne działanie, uczenie się wszystkimi zmysłami, czyli doświadczanie „tu i teraz” świata i ludzi. Inaczej mówiąc za punkt wyjścia przyjmuje się założenie iż dziecko w młodszym wieku szkolnym zdobywa wiedzę o świecie i samym sobie. Współczesny system nauczania początkowego winien sprzyja wszechstronnemu rozwojowi osobowości dzieci i przygotowywać je do nauki na wyższych szczeblach kształcenia, tak więc koncepcją najbardziej sprzyjającą wszechstronnemu rozwojowi dziecka jest nauczanie integralne. Zatem przemiany jakie zachodzą obecnie w wielu dziedzinach naszej rzeczywistości wyznaczają nowe zadania edukacji szkolnej. Podejmując te wyzwania, edukacja powinna wspomaga i ukierunkowywać wielostronny rozwój człowieka.
Idea nauczania zintegrowanego najlepiej może by realizowana właśnie na szczeblu nauczania początkowego. Zamiast tradycyjnych programów wprowadza się tzw. podstawy programowe, lekcyjną formą organizacyjną nauczania zastępuje się inną formą zwaną dniem pracy i aktywności dzieci. Zajęcia edukacyjne prowadzi nauczyciel według ustalonego przez siebie planu, dostosowując czas zajęć i przerw do aktywności uczniów.
Zajęcia nie mogą być prowadzone w sposób wyrywkowy lecz całościowo. Po wybraniu aktualnego tematu, np. Warszawa- nasza stolica, powitanie wiosny, trzeba zastanowi się nad jego realizacją, między innymi także nad doborem takich rodzajów zajęć które dostarcza dzieciom przeżyć i wiadomości na określony temat, pobudzą ich zainteresowania, stworzą okazje do rozwijania sprawności, umiejętności, oraz będą kształtowały właściwy stosunek dzieci do ludzi i przyrody.
Szereg odpowiednio dobranych zajęć powinien mieć charakter kompleksowy, wynikający z wybranego tematu. Przygotowując zajęcia dotyczące wybranego tematu trzeba pamiętać o tym ze nie wszystkie można powiązać treściowo. Pojedyncze ziajecie nie powinno być czym oderwanym od całości pracy, lecz Stanowic integralną część opracowywanego aktualnie zagadnienia i prowadzić do realizacji zadań które wytycza program dydaktyczno-wychowawczy. Zajęcia powinny by prowadzone z zaangażowaniem nauczyciela. Nauczyciel powinien mieć indywidualne podejście do każdego ucznia.