Trzy pokolenia w "Lalce" Boleslawa Prusa
W "Lalce" Boleslwa Prusa zostaly zarysowane trzy pokolenia idealistów na tle "rozkladu" moralnego wiekszosci spoleczenstwa. Sam tytul powiesci pierwotnie mial brzmiec "Trzy pokolenia". Poszczególne pokolenia reprezentowane sa przez okreslonych bohaterów. Prus przedstawil doglebna analize czlowieka - jednostki, epoki romantyzmu, pozytywizmu, oraz przelomu tych epok. POKOLENIE ROMANTYKÓW - Ignacy Rzecki (idealista polityczny), przyjaciel Wokulskiego, zarzadca sklepu, stary kawaler. Byl czlowiekiem niezwykle skrupulatnym i pracowitym. Zostal wychowany przez ojca, woznego wiarusa napoleonskiego. Bedac malym chlopcem przebywal wsród kolegów ojca, gloszacych kult dla Napoleona. Jego ojciec umierajac, nakazuje mu wziac udzial w wypadkach politycznych i poswiecic sie dla zwyciestwa na swiecie. I tak tez sie dzieje. Z pamietników, które pisze dowiadujemy sie, ze byl uczestnikiem walk podczas Wiosny Ludów w 1848 roku, sluzac idei "za wolnosc nasza i wasza" oraz bral udzial w powstaniu styczniowym. Przez caly okres swojego zycia interesuje sie polityka, sledzi zycie i dzialalnosc rodu Bonapartych. Napoleon Bonaparte byl dla niego symbolem wodza, walki o Polske, nadzieja na wolnosc. Ignacy Rzecki byl czlowiekiem skromnym i uczciwym. Choc uwazany byl za dziwaka, ubieral sie niemodnie to przede wszystkim byl zagorzalym patriota i przez caly czas chcial sluzyc ojczyznie. POKOLENIE ROMANTYKÓW - POZYTYWISTÓW - Stanislaw Wokulski (idealista w milosci). Na jego postac skladaja sie dwie osobowosci - romantyk sprzed roku 1863 i pozytywista lat 70 - tych. Posiada cechy zarówno jednej epoki, jak i drugiej - z jednej strony to zapracowany kupiec realizujacy zalozenia pracy spolecznie uzytecznej, a z drugiej strony nieszczesliwie zakochany w Izabeli Leckiej czlowiek. Los ciagle plata mu przykre niespodzianki - Wolulski musi ciezko pracowac, nie ma mozliwosci samorealizowania sie. Dopiero zeslany na Sybir daje upust swoim zainteresowaniom, jest doceniany jako naukowiec. Jednak teskni za ojczyzna, dlatego powraca. Jak kazdy idealista ponosi kleske - milosc do Izabeli Leckiej zostaje nieodwzajemniona, co doprowadza go niemal do zalamania psychicznego. Ponosi kleske takze jako pozytywista - spoleczenstwo polskie ma przestarzala strukture, jest chore na antagonizmy klasowe i miedzyludzkie. W tej sytuacji program pracy organicznej nie ma szans powodzenia, zas wszelkie twórcze i myslace jednostki skazane sa na kleske. POKOLENIE POZYTYWISTÓW - Julian Ochocki oraz studenci (idealista w nauce), arystokrata, kuzyn Izabeli Leckiej. Jest dozgonnie oddany haslom nauki, chce budowac maszyny latajace. Swoje doswiadczenia i eksperymenty przeprowadza nie tylko dla slawy, czy rozglosu, lecz dla wiernosci swoim ideom. Ochocki nie lubil zabaw ani kobiet, dla niego najwazniejsza byla nauka. Jest to typowy pozytywista, dla którego wyksztalcenie oraz sluzenie narodowi to najwazniejsze wartosci.