Kultura Starożytnego Rzymu
KULTURA STARORZYTNEGO RZYMU I WYNALAZKI RZYMIAN Z KTÓRYCH
KORZYSTAMY DO DZIŚ
Kultura starożytnego Rzymu - fascynuje, zachwyca, budzi podziw. Według opowieści jej początki sięgają aż do upadku Troi, z której to uciekinierzy osiedlili się właśnie na tej ziemi. Dotyczą one przede wszystkim dwóch braci – pół bogów pół ludzi, którzy skazani na śmierć zostali jednak ocaleni i wykarmieni przez wilczycę. Rolę założyciela i pierwszego władcy Rzymu legenda przypisuje Romulusowi - który zabił swego bliźniaczego brata Remusa gdy ten zlekceważył ustanowione przez niego prawo. Początki starożytnego Rzymu historycy datują około roku 753 p.n.e. od tego czasu miasto pod wpływem swych kolejnych władców przechodziło ciągłe metamorfozy. Potrzeba zdobywania coraz to nowych ziemi i bogactw nakłaniała do ciągłych podbojów. I oto z małej, wiejskiej osady Rzym stał się potęgą na skale całego kontynentu. Dzięki tejże ekspansji miasto mogło się rozwijać i rosnąć w siłę. Dzięki styczności z innymi rodami i plemionami kultura starożytnego Rzymu wciąż ewoluowała - bogatsza o nowe zwyczaje, religie i sztukę stawała się fundamentem późniejszej kultury europejskiej.
Wraz z rozkwitem całej cywilizacji starożytnego Rzymu nastąpił rozwój wszelkich elementów jej kultury. Jednym z nich była niewątpliwie architektura. Pomimo, iż dostrzegamy w niej znaczny wpływ stylu greckiego istotnemu rozwojowi uległy techniki budownictwa. Odrzucono kamień na rzecz skalnych cegieł dodatkowo scalanych ze sobą specjalna zaprawą, przypominającą dzisiejszy beton, która umożliwiała budowę na o wiele większą skalę. * Wystarczy przywołać w pamięci jeden z siedmiu cudów świata, którym jest Koloseum. Ta olbrzymia eliptyczna budowla była w stanie pomieścić 50 tysięcy ludzi. Dodatkowo posiadała ona możliwość przykrycia całej widowni specjalną osłoną w deszczowe lub bardzo słoneczne dni. W podziw wprawia więc nie tylko sam jej ogrom, ale również jej funkcjonalność. Również sam fakt, iż Koloseum przetrwało niemal 2000 tysiące lat i współcześni ludzie mają możliwość podziwiania ogromnych jego fragmentów powinna już budzić nasz respekt. * Kolejnym wielkim osiągnięciem rzymskich inżynierów z tamtego okresu była niewątpliwie rozbudowana sieć akweduktów. Zapewniały one zaopatrzenie w wodę dużym miastom oddalonych od naturalnych źródeł. Te ołowiane lub ceramiczne rurociągi wykorzystywały naturalny spadek wody. Gdy na ich drodze dochodziło jednak do znacznego obniżenia terenu Np. w dolinach, budowano specjalne mosty, na których układano przewody. Mimo, iż akwedukty znane były już wcześniej to dzięki takim rozwiązaniom architektonicznym stały się charakterystycznym elementem rzymskiego budownictwa użytkowego i zaliczane są dziś do największych osiągnięć inżynieryjnych starożytności. * Znaczne zasługi przypisywane są starożytnym Rzymianom również w dziedzinie budowy dróg. Ułatwiające rozwój handlu, szybki przepływ informacji oraz przemarsz wojsk łączyły ze sobą najważniejsze punkty mocarstwa. Budowane przez setki lat służąc nam po dziś dzień. Znane jest nam niewątpliwie przysłowie, iż "Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu". * Do niezwykle praktycznych i powielanych przez późniejsze epoki wynalazków starożytnych rzymian zaliczyć możemy niewątpliwie ich publiczne łaźnie, tzn. termy. Zdobione dziełami sztuki stawały się ośrodkami życia kulturalnego i towarzyskiego, miejscem wypoczynku i rozrywki. Odbywały się w nich dyskusje filozoficzne, literackie, polityczne.
Koloseum Termy
Akwedukty przekrój rzymskiej drogi
Omawiając zagadnienia kultury starożytnego Rzymu nie sposób pominąć szerokiej dziedziny sztuk pięknych, które również przeżywały swój bujny rozkwit. Począwszy od sztuki wymowy- rozpowszechnionej szczególnie w gronie polityków, poprzez historiografię na literaturze pięknej skończywszy. Ta ostatnia zajęła zasłużone miejsce między znamienitymi pisarzami świata starożytnego. Począwszy od literatury ludowej, po zapiski bieżących wydarzeń i teksty modlitewne. Twórcy tacy jak Wergiliusz, Horacy czy Owidiusz stali się autorami najpoczytniejszych dzieł tego okresu. Prócz walorów artystycznych ich dzieła cenne są również pod względem historycznym - opisujące liczne zwyczaje, kulty i obrzędy nakreślają współczesnym wizję ówczesnego świata.
Szeroko rozwiniętą dziedziną w starożytnym Rzymie była również rzeźba. Stała się ona częściowym odzwierciedleniem sztuki greckiej z której czerpała swe inspiracje. * Rzymscy rzeźbiarze wyspecjalizowali się w szczególności w rzeźbie portretowej. Ich dzieła są pełne realizmu, nie idealizują przedstawianych postaci, z konsekwencja ukazując ich wady, brzydotę i starość. Popiersia zdobiły zarówno salony bogatszej części społeczeństwa, ałunie publiczne, teatry jak i samo Koloseum. Przedstawiały zarówno mitologicznych herosów, czczonych bogów, senatorów jak i cesarzy. Ich podobizny zdobiły również starożytne monety, które uznać możemy za swoiste małe dzieła sztuki. * Szczególna uwagę poświęcono również formom sarkofagów. Zdobione płaskorzeźbami o tematyce mitologicznej i historycznej stawały się ostatni miejscem spoczynku zmarłego. Taka forma pochówku została przejęta przez późniejszą kulturę chrześcijańską.
Wenus i Amor Cesarz Oktawian August
Juliusz Cesarz MONETY
Bardzo istotnym elementem kultury starożytnych Rzymian była oczywiście religia. Byli oni politeistami, czczącymi potężne bóstwa. Silnie rozbudowane rytuały i obrzędy miały zapewniać pomyślność i powodzenie w życiu. Miały one charakter społeczny, w imieniu państwa sprawowane były przez odpowiedniego urzędnika. Wraz z kolejnymi podbojami i wpływami innych kultur również religia ulegała przeobrażeniom. Od zawładniętych ziem przejmowano jedynie te obrzędy, które były zgodne z rzymską tradycją i interesami państwa. Z czasem greckie bóstwa zostały utożsamione z rzymskimi, z których większość została nazwana na nowo. Z upływem czasu religia zaczęła jednak pełnić coraz mniejszą rolę, pozycja kapłanów uległa znacznemu obniżeniu. Kult bogów został zastąpiony kultem cezara. Wraz z pojawieniem się chrześcijaństwa Rzym stawał się coraz bardziej monoteistyczny, Az do momentu całkowitego upadku starożytnej religii.
Prawo było kolejnym elementem silnie kształtującym życie starożytnych rzymian, więc wpływającym również na kulturę. Zrobili oni znaczne postępy w sposobie formułowania ogólnych przepisów. Dążyli do znacznych uogólnień prawa, które w rzeczywistości ułatwiały sprawne zarządzanie państwem oraz karanie winnych. Dziś możemy podziwiać ich ogromny dorobek, który zgromadzili w postaci zbiorów dzieł, podręczników i obszernych komentarzy. Wiele pozostałości z prawa rzymskiego funkcjonuje we współczesnych społeczeństwach. Spisane jako maksymy są uniwersalnymi prawdami.
Czy kultura starożytnego Rzymu zasługuje jedynie na zachwyt i podziw dla zamierzchłej cywilizacji? Uważam, iż nie. Prócz uznania, i zachwytu nad pozostałościami dawnej epoki powinniśmy zastanowić się również nad tym co jej zawdzięczamy. W mojej pracy zaprezentowałam wielu spośród dziedzin, które rozwijając się w starożytnym Rzymie trwale wzbogaciły nasze życie. Faktem jest, iż kultura Rzymian opierała się w dużej mierze na powielaniu wyznaczonych już wzorców, lub korzystaniu z już istniejących rozwiązań i wynalazków. Było to wynikiem silnej ekspansji jaka prowadzili. Podbijając nowe ziemie i zamieszkujące je plemiona Rzymianie przejmowali fragmenty ich kultur, religii i osiągnięć. W dużej mierze jednakże znacznie rozwinęli te przejęte dokonania, rozwijając je do nieznanych wcześniej granic. I tak jak sposoby doprowadzania wody znane były już o wiele w dawniej tak dopiero rzymscy inżynierowie stworzyli sieć tzn. przęseł arkadowych, czyli mostów, które umożliwiały przeciągniecie rur ponad niżej położonymi terenami. Znacznemu rozwojowi uległa również sztuka. Pomimo tego, iż na jej kształt ogromny wpływ miała Grecja, Rzymianie wprowadzili wiele udogodnień i pomysłowych rozwiązań. Jednym z ich wynalazków był cement, który używany jest do dnia dzisiejszego. Znaczne zasługi przypisujemy im również za rozbudowę całej sieci dróg- byli oni pierwszymi, którzy przykładali do tego tak dużą wagę. Zupełnie nowym wynalazkiem okazały się publiczne łaźnie, które mogą być odpowiednikiem dzisiejszych saun. Bardzo istotnym elementem, który zawdzięczamy Rzymianom, jest silnie ukształtowany system prawny. Dał on początki większości praw obejmujących współczesne społeczeństwa.
Uważam, iż kultura starożytnych Rzymian powinna budzić podziw, szacunek i dozę wdzięczności. Zawdzięczamy jej rozwój bardzo wielu aspektów naszej własnej współczesnej kultury jak i wynalazki, bez których żyłoby się nam niewątpliwie ciężej. Szanujmy więc przeszłość, gdyż bez niej nie ma przyszłości.
Bibliografia:
1. L. Winniczuk, Ludzie. Zwyczaje i obyczaje. Starożytnej Grecji i Rzymu, wyd. PWN,
Warszawa 1983
Układ pracy:
1. wprowadzenie – mit o powstaniu Rzymu
2. Kultura starożytnego Rzymu
a. architektura
- Koloseum
- Akwedukty
- Drogi
- Łaźnie
b. literatura
c. rzeźba
- popiersia
- pieniądze
- sarkofagi
d. religia
e. prawo
3. Podsumowanie