R E N E S A N S - O D R O D Z E N I E W języku polskim funkcjonują obie nazwy epoki pomiędzy średniowieczem a barokiem. Epoka renesansu trwała od połowy XV do końca XVI wieku. Renesans narodził się we Włoszech. Już sama nazwa epoki wskazuje na odrodzenie kultury i sztuki antycznej oraz wszelkiej wiedzy o człowieku . Człowiek został uznany za wartość naczelną . Renesans to czas wielkich odkryć geograficznych , których dokonują : K. Kolumb - odkrył Amerykę, F. Magellan – jako pierwszy opłynął wokoło Ziemię, co pozwoliło dowieść, że ma ona kulisty kształt, Vasco da Gama - który jako pierwszy dotarł drogą morską z Europy do Indii . Wielkim odkryciem astronomicznym było dzieło M. Kopernika - w którym udowodnił , że to Ziemia obraca się w okół słońca tak jak i pozostałe planety a nie na odwrót. Udowodnił również, że to słońce jest w centrum a nie Ziemia. Nazwał to teorią Heliocentryczną. Ogromne znaczenie dla rozwoju kultury w renesansie miał wynalazek druku. Pozwoliło to na szybszą wymianę myśli, podniesienie poziomu kultury muzycznej i wzrostu poziomu edukacji . Renesans pozostał epoką , w której dominowała nadal łacina . Był to język , którym posługiwała się wykształcona Europa. W epoce tej nastąpiła reformacja . Był to wielki ruch religijny , kulturalny i społeczny który zapoczątkował M. Luter . Reformacja doprowadziła do rozbicia jedności Kościoła i powstania nowych odłamów religijnych. W okresie odrodzenia architektura, rzeźba, malarstwo nie mają sobie równych. Najwybitniejsi przedstawiciele z tego zakresu to : Leonardo da Vinci , Tycjan Michał Anioł Buonarroti oraz Rafael Santi . W renesansie nastąpił dynamiczny rozwój muzyki instrumentalnej . Obok form wokalnych zaczęły pojawiać się wtedy również formy instrumentalne . Największymi kompozytorami epoki renesansu byli : Giovanni Pierluigi da Palestrina, Orlando di Lasso W Polsce muzyka również stała na wysokim - europejskim poziomie . Wybitnymi polskimi kompozytorami tej epoki byli : Wacław z Szamotuł , Marcin Leopolita , Tomasz Szadek , Mikołaj Gomółka i Krzysztof Borek . Ważnym elementem muzyki jest sztuka kontrapunktu, czyli umiejętność harmonijnego połączenia kilku równocześnie rozwijających się melodii w różnych głosach - w jedną, zgodnie brzmiącą całość.
Renesans jest epoką otwierającą czasy nowożytne. Przepaść między „starą” a „nową” kulturą europejską jest wielka, ponieważ na przełomie XV/XVI wieku we Włoszech, a w XVI wieku w innych częściach kontynentu, zmieniło się całkowicie myślenie człowieka, jego podejście do sztuki i tradycji filozoficznej i literackiej. Oczywiście przemiany te nie nastąpiły z dnia na dzień. Przełom idei jest procesem, na który składają się wydarzenia historyczne, sytuacja polityczna, zjawiska społeczne. Odrodzenie to przede wszystkim epoka wielkich indywidualności. Każdy, kto czuł w sobie przypływ talentu, rozwijał go wszechstronnie. Człowiek nie był zorientowany na jedną dyscyplinę, bardzo często pełnił wiele funkcji: zawodowych, społecznych, politycznych, artystycznych. Najlepszym przykładem mogą być Leonardo da Vinci i Michał Anioł, którzy interesowali się nauką, techniką, rozmaitymi dziedzinami sztuki i filozofią. Renesans zrodził wielu geniuszy, których osiągnięcia do dziś wzbudzają szacunek i podziw, gdyż znajdują praktyczne zastosowania. Odrodzenie się człowieka w Renesansie polegało na odrzuceniu ideałów średniowiecznej ascezy, zanegowaniu scholastyki i średniowiecznego systemu gradualnego (hierarchii bytów od najniższych po uduchowione). Nowa epoka podkreślała niezwykłą godność każdego człowieka, wartości życia ziemskiego. Z tak rozumianą wartością życia doczesnego wiązała się ciekawość świata i chęć jego odkrywania. Było to olbrzymie pole, które dopiero należało odkryć i zbadać. Stąd też XV i XVI wiek to czas wielkich odkryć geograficznych i podróży naukowych. Renesans to również okres odrodzenia nauki i sztuki. Pojawił się druk, który zrewolucjonizował całą epokę, myślenie o świecie oraz przekaz informacji. Książki, które dotąd były prawie niedostępne i nieosiągalne ze względu na ich cenę, stały się dobrem powszechnym. Wydarzenie to wpłynęło na szybkość przekazu idei i myśli. Nie można również zapominać, iż Renesans jest czasem, w którym obficie korzystano z dorobku antycznego, w którym się do niego odwoływano i stawiano go za wzór. Średniowiecze nie otaczało starożytnych zabytków szczególną czcią, a myśl antyczna była jedynie zbiorem mądrych zdań. Renesans nadał Antykowi nowy sens. Antyk stał się więc kryterium oceny dorobku renesansowego, kanonem piękna w sztuce i filozofii. Bardzo popularne stało się hasło powrotu do źródeł – czyli ad fontes. Zdaniem badaczy epoki na narodziny Renesansu wpływ miały również m.in. kryzys papiestwa, rozluźnienie więzi łączących papiestwo z cesarstwem, rozwój miast, handlu i rzemiosła. Ponadto Odrodzenie miało miejsce tylko w łacińskiej części Europy. W Bizancjum i krajach prawosławnych przełom renesansowy nie nastąpił. Reformację i humanizm uważa się za dwa najważniejsze prądy renesansowe. Na przykład w Niemczech większą rolę odegrała reformacja, natomiast we Włoszech czy Hiszpanii – humanizm. Jednak nie da się wyznaczyć ostrych granic między tymi zjawiskami, które przenikały się, zwalczały, napędzały wzajemnie. Renesans pozostał epoką, w której dominowała jeszcze łacina. Był to uniwersalny język, którym posługiwała się wykształcona Europa. Renesansowa łacina była jednak bardziej przejrzysta od średniowiecznej, odzyskała swój starożytny blask i piękno. Wielu pisarzy było już wówczas twórcami dwujęzycznymi – rozwijały się tym samym literatury i języki narodowe.
