Właśnie opublikowane zostało rozporządzenie MSWiA z dnia 7 września 2010 r. (Dziennik Ustaw nr 166 z 9 września 2010 r.) w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne. Warto przyjrzeć się nowym zapisom i zastanowić się, w jaki sposób wpłyną one na nasze działania. Poniżej kilka spostrzeżeń dotyczących właściwego przechowywania wartości pieniężnychWbrew obiegowym opiniom nowe rozporządzenie MSWiA jest kierowane głównie do przedsiębiorców, kierowników jednostek organizacyjnych i osób, które przechowują i transportują wartości pieniężne. To na nich nakłada się obowiązki i oni odpowiadają za ich właściwą realizację. Ochronę wartości pieniężnych zapewniają:przez bezpośrednią ochronę fizyczną budynków, pomieszczeń i pojazdów przeznaczonych do przechowywania lub transportu wartości pieniężnychlubz wykorzystaniem zabezpieczeń technicznych tych budynków, pomieszczeń i pojazdów, czyli zabezpieczeń mechanicznych budynków i pomieszczeń, bankowozów oraz elektronicznych systemów zabezpieczeń.Obowiązek stosowania ochrony fizycznej lub zabezpieczeń technicznych pojawia się już w przypadku transportowania i przechowywania 0,2 jednostki obliczeniowej (0,2 × 120 × 3197,85 zł, czyli około 80 tysięcy złotych – wartość określona na podstawie komunikatu Prezesa GUS z 10 sierpnia 2010 r.).Jakie elektroniczne systemy zabezpieczeń należy stosować, gdy przechowuje się powyżej 0,2 jednostki obliczeniowej?Jednym z zabezpieczeń technicznych wymienionych w rozporządzeniu są elektroniczne systemy zabezpieczeń. Zgodnie z zał. nr 1 do rozporządzenia systemy sygnalizacji włamania i napadu (SSWiN) oraz systemy transmisji alarmu są traktowane jako podstawowe, zaś systemy telewizji dozorowej (CCTV) oraz systemy kontroli dostępu (KD) jako uzupełniające (zał. nr 1, pkt 2). Należy jednak pamiętać, że w zależności od poziomu ryzyka systemy sygnalizacji włamania i napadu należy uzupełniać o systemy telewizji dozorowej oraz o systemy kontroli dostępu (zał. nr 1, pkt 10). Niestety nie wiadomo, kto ma oszacować poziom ryzyka i przy jakim poziomie ryzyka dodatkowe systemy są potrzebne. Pomocny jest tu załącznik nr 2, w którym podano limity przechowywanych wartości pieniężnych, gdy stosuje się także system telewizji dozorowej z funkcją rejestracji zdarzeń, jednak w całym rozporządzeniu nigdzie nie ma informacji odnośnie kontroli dostępu. Oczywiście projektant lub wykonawca systemu jest w stanie to określić, ale czy jego propozycja uzyska aprobatę Wydziału Postępowania Administracyjnego właściwej komendy wojewódzkiej policji lub Komendy Stołecznej Policji (np. w trakcie uzgadniania planu ochrony obiektu podlegającego obowiązkowej ochronie)?WZgodnie z wymaganiami rozporządzenia system sygnalizacji włamania i napadu o drugim stopniu zabezpieczenia powinien:dodatkowo wykrywać otwarcie drzwi, okien i innych zamknięć chronionego obszaru oraz poruszanie się w chronionym obszarze – pułapkowo (zał. nr 1, pkt 5.2),być konserwowany, niezwłocznie po zainstalowaniu systemu, w okresach przewidzianych właściwymi dla danego systemu normami technicznymi, a gdy nie ustalono takich norm – nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy (zał. nr 1, pkt 19 i 20),mieć Książkę Elektronicznego Systemu Zabezpieczeń, przechowywaną w chronionym obiekcie, gdzie rejestrowane są wszelkie zdarzenia utrwalone przez system, czynności konserwacyjne, uszkodzenia, przypadki nieprawidłowego działania systemu oraz naprawy (zał. nr 1, pkt 21).Powyższe wymagania dla SSWiN określone w rozporządzeniu nie są zbyt wygórowane. Zgodnie z normą system sygnalizacji włamania i napadu o drugim stopniu zabezpieczenia jest instalowany w przypadku występowania ryzyka małego lub średniego. Nie jest konieczne instalowanie jakichś niezwykłych urządzeń i generalnie większość elementów SSWiN znajdujących się na rynku spełnia wymagania określone przez normę. Co ważne, rozporządzenie dopuszcza potwierdzanie spełnienia przez system zabezpieczenia elektronicznego wymagań normy i rozporządzenia w formie poświadczenia wydanego przez dostawcę (§12 ust. 3 rozporządzenia), jednak elementy systemu muszą mieć certyfikaty lub deklaracje zgodności w rozumieniu przepisów o systemie oceny zgodności.Zainstalowanie jedynie SSWiN nie umożliwia jednak przechowywania wartości pieniężnych powyżej 0,2 jednostki obliczeniowej. Załącznik nr 2 do rozporządzenia jednoznacznie wskazuje, że w takim przypadku niezbędne są urządzenia lub pomieszczenia do przechowywania wartości pieniężnych, dla których określono klasę odporności na włamanie według PN-EN 1143-1 lub PN-EN 1143-2 (zał. nr 2, tablice 1–4). Potwierdzeniem klasy jest albo wydany przez uprawnioną jednostkę certyfikującą certyfikat zgodności, albo wydana przez producenta lub importera deklaracja zgodności potwierdzająca zgodność z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami. Pomieszczenia i urządzenia, dla których określono klasę odporności na włamanie, powinny być oznaczone tabliczką znamionową lub innym trwałym oznaczeniem wydanym przez jednostkę certyfikującą (§12 ust. 2 rozporządzenia).Czy można nie instalować elektronicznych systemów zabezpieczeń, gdy przechowuje się powyżej 0,2 jednostki obliczeniowej?Można. W tablicach 1–4 w załączniku nr 2 do rozporządzenia, w których podawane są limity przechowywanych wartości pieniężnych w pomieszczeniach i urządzeniach, występuje kolumna „urządzenia lub pomieszczenia niewyposażone w system sygnalizacji włamania i napadu”. Oznacza to, że w przypadku urządzeń bez SSWiN mających klasę odporności na włamanie VIII/N-VIII można przechowywać do 20 jednostek obliczeniowych (prawie 8 mln zł), a w pomieszczeniach bez SSWiN mających klasę odporności na włamanie XI/N-XI można przechowywać nawet 60 jednostek obliczeniowych (ok. 23 mln zł).Kiedy należy stosować system telewizji dozorowej i jaki powinien on być? W tablicy 2 (zał. nr 2) pojawiają się dwa rodzaje systemów telewizji dozorowej z funkcją rejestracji zdarzeń. Wyznacznikiem tego, jaki system powinien zostać zainstalowany, są limity przechowywanych wartości pieniężnych. O ile określenie „system telewizji dozorowej z funkcją rejestracji zdarzeń” nie budzi wątpliwości, to „monitorowany system telewizji dozorowej z funkcją rejestracji zdarzeń” wzbudza pewne obawy co do właściwej interpretacji zapisu, zwłaszcza, że załącznik nr 1 niczego w tym zakresie nie określił, a szkoda, bo zamiast przytaczać zapisy ogólnie dostępnych norm technicznych, móg rozporządzeniu jest zapis, że system sygnalizacji włamania i napadu powinien być wykonany co najmniej w drugim stopniu zabezpieczenia i zapewniać identyfikację użytkowników włączających i wyłączających system lub jego część (zał. nr 1, pkt 6). Należy podkreślić, że drugi stopień zabezpieczenia wg normy PN-EN 50131-1:2009 nie narzuca tego wymagania. Zgodnie z pkt 4 załącznika nr 1 systemy sygnalizacji włamania i napadu wykonuje się według normy PN-EN 50131-1. Przytoczona norma w swojej ostatniej wersji z 2009 roku jest normą aktualną. Zastąpiła ona nieaktualną już normę PN-E-08390-14:1993 i jej załącznik krajowy, w którym określono wymagania dla klas systemów alarmowych SA3 i SA4, które pojawiały się w poprzednim rozporządzeniu wydanym w 1998 roku. Warto zauważyć, że pojawienie się nowego rozporządzenia definitywnie zakończyło żywot klas SA3/SA4 w przechowywaniu i transportowaniu wartości pieniężnych. Autor rozporządzenia dał jednak vacatio legis starym systemom, pisząc, że systemy sygnalizacji włamania i napadu wykonane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia według normy PN-93/E-08390 w klasie co najmniej SA3 mogą być nadal wykorzystywane do zabezpieczenia przechowywanych lub transportowanych wartości pieniężnych, z tym że wymiana centrali elektronicznego systemu zabezpieczeń na inny typ lub model jest traktowana na równi z wykonaniem nowego systemu zabezpieczeń, który powinien spełniać wymagania określone w rozporządzeniu (§14 ust. 3 rozporządzenia). Zachęcam do lektury aktualnej normy PN-EN 50131-1:2009 i sprawdzenia, jakie są wymagania dla systemu o drugim stopniu
