Mitologia jako źródło inspiracji artystycznej. Omów na przykładach różnych epok.

Mit to sfabularyzowana opowieść wyrażająca wierzenia danej społeczności.
Mit przedstawia jakąś historię i wyraża językiem symbolicznym religijne oraz filozoficzne idee i przeżycia duszy.

To epicka narracyjna opowieść o bogach, herosach i demonach.
Miała pierwotnie charakter sakralny i uzasadniała odwieczne wierzenia religijne.
Mity:
- kosmogoniczne (dot. Pochodzenia świata i zjawisk przyrody)
- teogoniczne (dotyczące bogów)
- antropogeniczne (dot. Ludzi i zasad, którymi należy się kierować)
- genealogiczne (dotyczące rodowodów bogów i bóstw)

Mity mają charakter przypowieści bowiem czas i miejsce nie ma znaczenia.
Najważniejsze są prawdy uniwersalne, symbole postaw i sytuacji.

Funkcje mitów:
- poznawcze (wyjaśnienie niezrozumiałych zjawisk przyrody)
- światopoglądowe (wierzenia religijne)
- sakralne (nakazywały czcić bogów, przestrzegać obrzędów)

Współczesność: mit ma dzisiaj inny sens.
Polega na tworzeniu stereotypów, kreowaniu wzorców osobowych i zachowań. Np. Mit bohatera ( Kościuszki, Napoelona), mit artysty (Merylin Monroe), mit pokoleń (Ułanów), mit rodowy.

Mit jako inspiracja artystyczna (przykłady w epokach)

Mity od wieków odgrywały w kulturze europejskiej istotną rolę.
W każdej epoce literatura i sztuka czerpała z nich motywy i wątki.
(korzysta z nich także obrazowość języka poprzez liczne związki frazeologiczne jak puszka Pandory, stajnia Augiasza, Syzyfowe prace, nić Ariadny, strzała Amora. Ich znawstwem wyróżniają się wykształceni Europejczycy)
1)
Po raz pierwszy mity uporządkowali i skodyfikowali Homer i Hezjod.
W literaturze znajdziemy odwołanie do mitów w Homerowskiej Iliadzie (tarcza Achillesa wykonana przez Hefajstosa) i Odysei.

2)
ODRODZENIE
Odwołanie do mitów odnaleźć możemy w twórczości najwybitniejszego polskiego przedstawiciela odrodzenia Jana Kochanowskiego. W Odprawie posłów greckich występuje zaczerpnięty z Iliady fragment mitu trojańskiego opowiadającego o uprowadzeniu przez Parysa pięknej Heleny, żony Menelausa. Posłowie greccy - Menelaus i Ulisses – przybywają do Troi i zabiegają o zwrot porwanej królowej spartańskiej. Nad dylematem oddać czy zatrzymać w Troi Helenę, obraduje rada trojańska, która w skutek intryg królewicza trojańskiego postanawia zatrzymać greczynkę i przez to naraża kraj na niebezpieczeństwo.
Autor pragnie pokazać stan moralny współczesnej szlachty. Krytykuje sejm polski (prywata) i niezdecydowanego króla.

3)
Z mitów korzystał także poeta Franciszek Karpiński w literaturze rokoka i sentymentalizmu. W słynnej sielance Laura i Filon poeta korzysta z mitu arkadyjskiego, który przedstawia obraz wyidealizowanej krainy spokoju, ładu i wiecznej wiosny. Utwory te wyrażają zawsze czułostkowość, tkliwość, sentymentalizm.

4)
W zupełnie inny sposób mity inspirują poetów romantyzmu i Młodej Polski.
Poeci tych czasów sięgają do symboliki mitu, nawiązują do postaw bohaterów mitycznych i tego, co wyraża uniwersalne wartości lub dążenia epoki.
Widzimy to w kreacji bohatera w III części Dziadów Adama Mickiewicza i w natchnionym monologu Konrada w Wielkiej improwizacji. Konrad w tej pieśni kierowanej do Boga i natury wyraża wiarę w twórczą, boską moc uczucia i myśli. Jednak radość płynąca z doskonałości i geniuszu poetyckiego jest przeniknięta wszechogarniającą miłością do własnego, udręczonego narodu. Konrad dzieli z nim cierpienia, jest polskim Prometeuszem.
Możemy porównać jego miłość do ojczyzny do prometejskiej miłości do człowieka i jego buntu przeciwko bożej obojętności. Domaga się „rządu dusz” bo wierzy, że jego uczucie o tytanicznej sile zwycięży i uszczęśliwi naród. Jednak rodzi się w nim pycha, zaczyna bluźnić przeciwko Bogu i jako łup diabła ponosi klęskę. Konrad

5)
Młoda Polska przyniosła nam wielkiego pisarza jakim był Stefan Żeromski. W swym utworze Syzyfowe prace już w tytule wprowadza metaforę, która ma pokazać daremność wysiłku rusyfikatorów na ziemiach polskich.

Wyjątkowo często do literatury antycznej sięga Stanisław Wyspiański. W jego nocy listopadowej do akcji wkraczają greccy bogowie, np. zryw narodowy inspirowany przez Nike, motyw Demeter i Kory – pożegnanie matki z córką i odpłynięcie Kory do Hadesu jest zapowiedzią klęski powstańców.

6)
Jarosław Iwaszkiewicz nawiązuje do mitu o Dedalu i Ikarze.
Bohater opowiadania jak Ikar zafascynował się nierealnością i zapominając o otaczającym go świecie przypłacił tę fascynacje życiem.

7)
Literatura współczesna korzysta także z kultury antycznej oraz mitologii greckiej i rzymskiej. W wierszu Apollo i Marsjasz Zbigniewa Herberta przedstawione jest mityczne współzawodnictwo w grze na flecie. Zgodnie z treścią mitu Apollo wygrywa a Marsjasz ginie przywiązany do drzewa i odarty ze skóry. Jego cierpienia budzą grozę w całej naturze. Słowik kamienieje, a drzewo jest zupełnie siwe. Tylko Apollo spokojnie czyści instrument. Tak jak w micie, wiersz ten i tutaj potępia okrucieństwo i przemoc.

Dodaj swoją odpowiedź