Koncepcja państwa według Platona

W IV wieku p.n.e. Platon swoje rozważania o idealnym państwie zapisał w 10 księgach. Jednak, aby najlepiej zrozumieć jego koncepcje państwa należy zastanowić się, co sprawiło, że Platon zajął się tą sprawą.
Filozof urodził się w trakcie wojny peloponeskiej, która miała zapewnić hegemonię w helleńskim świecie a przyniosła zaś liczne straty. Ateny powoli chyliły się ku upadkowi, Platon obserwował ten upadek największego z greckich polis i na pewno niejednokrotnie zadawał sobie pytanie o przyczynę. Dzieło Platona zawiera zarówno krytykę panujących porządków jak i propozycję zmian. Jako bezpośrednią przyczynę upadku ustroju podaje złe postępowanie władz oraz samą demokrację. Dostrzegając, szerzącą się korupcje ateńskich urzędników, złe wykorzystywanie publicznych pieniędzy oraz nietrafione decyzje, Platon wyciągnął wniosek, że władza działa zwykle tylko w swoim interesie, który nie zawsze jest zgodny z dobrem państwa. Postawę filozofa wobec takiego stanu najwyraźniej widać w księdze ósmej, gdzie bardzo złośliwie i dobitnie wytyka wady panującego ustroju. Tym wszystkim problemom miała zaradzić koncepcja Platona, którą spróbuje wyjaśnić.

„Według Platona ludzkie ciało podzielone jest na trzy części: głowę, pierś i podbrzusze. Każdej z tych trzech części odpowiada jedna cecha duszy: głowie odpowiada rozum, piersi wola, a podbrzuszu pożądanie. Każdej z części duszy przypisany jest z kolei pewien ideał, czyli cnota. Rozum powinien dążyć do mądrości, wola okazywać męstwo, a nad pożądaniem należy panować znając umiar. Dopiero, gdy wszystkie te części człowieka funkcjonują jako całość to mamy do czynienia z człowiekiem sprawiedliwym. W platońskiej szkole młodzież powinna najpierw uczyć się panować nad żądzami, a następnie rozwijać męstwo. Na koniec rozum powinien osiągnąć mądrość.”* Platon wyobrażał sobie państwo działające na takiej samej zasadzie jak człowiek, czyli z zachowaniem identycznego podziału. Dzieląc państwo na 3 kasty przyporządkował każdej jedną część człowieka. I tak głowie przyporządkował władzy, piersi – strażników, (czyli żołnierzy), a podbrzuszu wytwórców (robotników). Filozofię Platona jak również koncepcję państwa cechuje racjonalizm. Idealne państwo jest rządzone rozumem przez „miłośników mądrości”, czyli filozofów. Warto wspomnieć, że filozof jako pierwszy napisał, że kobiety mają takie same możliwości w zdobywaniu wiedzy i w niczym nie ustępują mężczyznom, tak, więc i kobiety mogłyby rządzić państwem platońskim. W jednej ze swoich ksiąg napisał, że państwo, które nie kształci i nie ćwiczy kobiet, jest jak człowiek, który trenuje tylko prawą rękę. Platon uważał, że obywatele znajdujący się w dwóch najniższych kastach powinni wyrzec się rodziny a wychowanie dzieci powierzyć ludziom wykształconym. Jako pierwszy stworzył pomysł publicznych przedszkoli i całodziennych szkół. Popierał także metody spartańskie, według niego dobrym pomysłem jest po porodzie zostawić przy życiu tylko dzieci zupełnie zdrowe a chore lub kalekie zabić.
W dziele Platona można dostrzec wiele podobieństw ateńskiego ustroju do sytuacji, jaka panowała w Sparcie, łatwo zauważyć, że tamtejszy system państwa wyraźnie mu imponował i to właśnie, dlatego zaczerpnął z niego wiele pomysłów np. system edukacji. Z resztą jest to uzasadnione, Sparta wyszła z wojny peloponeskiej na znacznie lepszej pozycji niż Ateny. Panował tam porządek i wewnętrzna harmonia, państwo było dobrze rządzone a obywatele byli zadowoleni, czego nie można było powiedzieć o państwie Ateńskim.

Filozof nie poprzestał tylko na napisaniu dzieła, chciał swój pomysł zrealizować, jednak próba doradzenia królowi Syrakuz – Dionizosowi I skończyła się dla niego dość nietypowo bo na statku wiodącego niewolników na sprzedasz. Szczęśliwie wykupił go jego przyjaciel Annikeris...

Dodaj swoją odpowiedź
Filozofia

Koncepcja duszy u Platona i Arystotelesa

Człowiek według Platona jest najważniejszą istotą w świecie zewnętrznym. Złożony z ciała i duszy, zamyka w sobie zarówno świat zewnętrzny, jaki coś ze świata idealnego. Podstawowym składnikiem jego bytu jest dusza. W swej istocie nal...

Wiedza o społeczeństwie

Doktryny największych greckich filozofów – Platon i Arystoteles.

1. Platon.

Żył w latach 427-347 p.n.e., czasie rozkwitu Aten. Był arystokratą i zdobył staranne wykształcenie będąc uczeniem Sokratesa. Jego główne dzieła: „Państwo” - wizja państwa i „Prawo”; obejmują wszystkie ówcze...

Socjologia

Państwo Platona, a państwo Arystotelesa

Platon określany współcześnie mianem najbardziej genialnego pisarza historii ludzkości, przez niektórych uważany jest za jednego z pierwszych i najbardziej wpływowych socjologów. Choć rozpoczął pisanie swoich dzieł między rokiem 390 a ...

Język polski

Filozofia Platona

I. NAUKA O IDEACH,
l. NOWY RODZAJ BYTU. Pogląd Sokratesa, że w pojęciach jest zawarta wiedza pewna i bezwzględna, był założeniem filozofii Platona. Ale pogląd, przez Sokratesa wytworzony specjalnie dla pojęć etycznych, Platon rozszerz...

Język polski

Platońska koncepcja państwa.

Spór o to, jaki kształt powinno mieć państwo ciągnie się od początku dziejów naszej cywilizacji. Ludzie, którzy posiadali władzę dążyli zwykle do spełnienia partykularnych celów, realizacji jakiejś wizji. Niewątpliwie koncepcję dos...