Rzeźba współczesna
Od czasów włoskiego renesansu aż do początków XX wieku rzeźbienie rozumiano jako tworzenie mniej lub bardziej dokładnych ( chociaż czasem sentymentalnych, bądź wyidealizowanych) wyobrażeń świata rzeczywistego.
Rzadko zdarzyło się, aby rzeźba była wyrazem osobistych doznań artysty: przeważnie była dziełem publicznym zdobiącym budynek albo stawianym dla uczczenia wielkiego wydarzenia czy bohatera narodowego. Materiałami, jakich używano to kamień, glina lub brąz.
Zmiany
XXwiek zerwał z dotychczasowymi tradycjami panującymi w tym gatunku sztuki szybko i gwałtownie. Zapowiedź zmian była dostrzegalna tylko w dziełach najgenialniejszego XIX- wicznego rzeźbiarza-Augusta Rodina
(1840-1917). Zachwyt, z jakim ukazywał ukryte w człowieku piękno i energię czynił go tradycjonalistą. Jednocześnie jednak charakteryzujące jego sztukę dążenie do łączenia różnych powierzchni oraz eksperymentowanie grą światła
i cienia są nowatorskie. Jakkolwiek dzieła Rodina zawierały elementy dotąd nieznane, jednak ani one, ani inne rzeźby powstałe w ubiegłym wieku nie przygotowały odbiorców, do radykalnych zmian, które dokonały się w tej sztuce wraz z nadejściem kubizmu. Stworzyli go na początku XX wieku we Francji Pablo Picasso (1881-1973) i Georges Braque (1882-1963). Zrewolucjonizowali oni sztukę rozkładając rzeczywistość na części, a następnie aranżując ją w zupełnie nowy sposób, często jako układ geometrycznych elementów(kawiarnia, gitara, twarz). Ich prace opierały się na zupełnie nowej filozofii, według której sztuka jest autonomiczna, a dzieło sztuki nie jest zwierciadłem rzeczywistości; tworzy własną rzeczywistość pozbawioną jakichkolwiek zobowiązań wobec otaczającego świata.
„ W sztuce jedynie to jest piękne,
Co posiada charakter,
Siłę swoistego wyrazu”
August Rodin
Wpływy kubizmu
Kubizm powstał jako kierunek w malarstwie, jednak Picasso tworzył kubistyczne rzeźby już od roku 1909. Wkrótce pojawili się pierwsi wybitni rzeźbiarze kubistyczni, jak choćby Jacques Lipchitz (1891-1973). Po kubizmie przyszły nowe kierunki, takie jak futuryzm, konstruktywizm czy dadaizm. Wszystkie rozwijały się przed I wojną światową. Oprócz wyrażonego po raz pierwszy w kubizmie nowego spojrzenia na sztukę, wpływ na współczesną rzeźbę miały również bardzo popularne w tamtym okresie dzieła ludów pierwotnych oraz budzące podobne zainteresowanie nowoczesne maszyny. Od
początku XX wieku pojawiła się w Europie fascynacja pięknem i bogactwem sztuki wywodzącej z innych kręgów kulturowych, zwłaszcza z Afryki i rejonu Pacyfiku. Szczególnie naśladowano prymitywne wyrażanie podstawowych emocji oraz tajemniczość. Będący pod bardzo silnym wpływem prymitywnej sztuki, osiadły w Anglii Amerykanin Jacob Epstein (1880-1959), bulwersował opinię publiczną swoimi rzeźbami od 1908 roku aż do lat po II wojnie światowej. Prymitywizm zainspirował wielu rzeźbiarzy do uproszczenia swoich dzieł i coraz częstszego skłaniania się ku abstrakcji. Przykładem mogą być przypominające olbrzymie głazy kamienne rzeźby Jean Arp (1887-1966). Inspirację sztuką pierwotną można odnaleźć również w pracach Rumuna Constantina Bramcusi (1876-1957). Tworzył on rzeźby z brązu ( chociażby słynna seria Ptak w przestrzeni) o opływowych, wypolerowanych powierzchniach wywołujących u patrzącego wrażenie tajemniczości.I wreszcie prywitywizm można odnaleźć w twórczości najwybitniejszego brytyjskiego rzeźbiarza tego wieku, Henry’ ego Moore’a (1898-1986). Typowe dla jego uproszczonych bądź abstrakcyjnych figur otwory mają symbolizować odwieczny majestat i tajemniczość życia.
Rzeźba konstruktywistyczna
Zaprzeczeniem rzeźby opartej na prymitywnych wzorach była twórczość włoskich futurystów, np. Umberto Boccioni ( 1822-1916).
Celebrował szybkość i dynamizm współczesnego życia. Również zafascynowani współczesnością byli konstruktywiści. Ich przedstawicielem był Naum Gabo (1890-1977).Tworzyli oni kopie maszyn i modeli naukowych. Istotny wkład w rozwój nowoczesnej rzeźby, jaki wnieśli konstruktywiści, polegał na wykorzystywaniu nie stosowanych wcześniej materiałów- plastiku, szkła i metalu ; na konstruowaniu raczej niż rzeźbieniu dzieł oraz na tworzeniu szkieletów konstrukcyjnych zamiast dotychczasowej masy plastycznej.
Antysztuka
Dadaiści również zerwali z tradycją. Stworzyli styl, który programowo negował uznane wartości. Ich prace zawierały zbiory przypadkowych przedmiotów, a nawet śmierci, co pozwalało autorom osiągać nieprzewidzialne efekty. Wiele poczynań, dokonywanych przez dadaistów w celu wykpienia tego, czego dotyczyły, zostało po latach powtórzonych już na serio. Słynnym przykładem jest wystawienie przez francuskiego dadaistę Marcele Duchampa ( 1887-1968 ) nocnika. Twierdził on, że wybierając nocnik uczynił z niego dzieło sztuki. Gdy później zaczęto uważać wszystko, co robi artysta za część jego sztuki, ta teoria została pozbawiona wcześniejszej ironi Duchampa.
Rewolucja artystyczna rozpoczęta przed rokiem 1914 wpłynęła na twórczość prawie wszystkich artystów, niezależnie od inspirującego ich kierunku. Cociaż wielu najznakomitszych rzeźbiarzy XX wieku nadal skupiało się na tworzeniu postaci, nie bali się ich zniekształcać lub upraszczać w celu osiągnięcia odpowiedniego napięcia emocjalnego. Ta tendencja, nazywana ekspresjonizmem cechuje, dziełą Alberta Giacomettiego ( 1901-1966 ). Typowe rzeźby tego artysty to cienkie jak ostrze postacie czyniące wrażenie obarczonych winą, pełnych oczekiwań. Po II wojnie światowej powoli odbiorcy zaczęli akceptować rzeźbę współczesną, nowe pomysły i materiały przestały już szokować.W tym okresie powstaje wiele coraz bardziej abstrakcyjnych struktur metalowych. Są one częściej łączone niż odlewane; pionier tego nurtu, Amerykanin David Smith, pracował wiele lat jako spawacz.
Magdalena Abakanowicz
Magdalena Abakanowicz (ur. 1930 w Falentach pod Warszawą) - polska rzeźbiarka światowej sławy (liczne nagrody i wystawy), specjalizująca się w tworzeniu dużych, figuralnych kompozycji przestrzennych opartych o tkaninę, z wykorzystaniem także innych materiałów, jak kamień, drewno i brąz - zwanych abakanami. Jest jednym z najbardziej znanych polskich artystów na świecie, przez wiele lat była jednym z głównych "towarów eksportowych" polskiej
kultury, reprezentując ją oficjalnie na wielu światowych imprezach, a jej postać i dorobek były jednymi z najczęściej przytaczanych w materiałach promocyjnych predstawiających polską sztukę za granicą.W 1954 r. ukończyła warszawską ASP. Jest profesorem poznańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu), w której prowadziła zajęcia ze studentami w latach 1965-1990.