Czy biografię Jana Kochanowskiego można potraktować jako wzór życia człowieka renesansu?

Renesans to epoka skierowana ku przeszłości, powracająca do starożytności, sięgająca po dzieła Horacego Cycerona, Homera i na nowo je odkrywająca. To czas, w którym głównym przedmiotem zainteresowania był człowiek – jego życie i praca, w którym dążono do poznania samego siebie. To okres w historii, który uczył korzystać z życia, odbudowywał fundamenty epikureizmu i stoicyzmu, uznawał cnotę za najwyższą wartość i ukazywał świat, jako odbicie boskiego ideału. To w końcu także ruch humanistyczny i słowa: „Nic co ludzkie nie jest mi obce”.
Ale czyja biografia może być wzorem życia człowieka odrodzenia – humanisty i filozofa?
Uważam, iż za taką osobę można uznać Jana Kochanowskiego – jednego z najwybitniejszych twórców renesansu.
Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie. Pochodził ze średniozamożnej, wielodzietnej rodziny szlacheckiej. Znakomite wykształcenie zdobył dzięki piętnastoletnim studiom, które stanowiły część humanistycznej edukacji - najpierw na wydziale sztuk Akademii Krakowskiej, później w Królewcu oraz Padwie – dwóch najbardziej cenionych i tętniących życiem ośrodków myśli renesansowej.
Odrodzenie kierowało się hasłem ad fontes – nakazującym powrót do źródeł. Dla Kochanowskiego sposobem poznania odległej przeszłości było zaznajomienie się z utworami rzymskich i greckich liryków i dramatopisarzy – Anakreonta, Safony, Eurypidesa. Jego twórczość była świadectwem szczególnego hołdu złożonemu dawnym geniuszom.
Kochanowski poświęcił się studiom nad antykiem i literaturą antyczną Poznał także grekę i szlifował łacinę. Do humanistycznego ideału człowieka „trójjęzycznego” brakowało mu tylko znajomości hebrajskiego, co dałoby mu dostęp do oryginalnego tekstu Starego Testamentu. Dzięki umiejętności biegłego władania łaciną dokonał przekładu trzeciej księgi Iliady Homera na język polski.
Oprócz nauki brał on także aktywny udział w życiu studenckim i dużo podróżował. Odwiedził Niemcy, Włochy i Francję, co pozwoliło mu w pełni zapoznać się ze światopoglądem epoki. We Francji spotkał on wybitnego poetę francuskiego Pierra Ronsarda, pod którego wpływem zdecydował się pisać także w języku polskim.
Kochanowski tworzył również w języku łacińskim. Na wzór wielu poetów renesansowych całej Europy napisał on po łacinie elegie skierowane do kochanki ukrytej pod pseudonimem Lidia. Tak samo postępowali inni humanistyczni poeci piszący w Polsce – na przykład Włoch Filip Buonaccorsi czy Niemiec Konrad Celtis. Czynili oni tak na wzór elegików rzymskich, takich jak Propercjusz, Tibullus czy Owidiusz.
Postawę wobec życia Jana z Czarnolasu kształtowały dwie filozofie XVI wieku – epikurejska i stoicka. Wiele z jego dzieł ( na przykład Pieśń XII ) ukazywało jego przekonanie, iż celem życia człowieka jest szczęście, uwolnienie się ze od strachu przed śmiercią i przed Bogiem, że nad ludzkimi namiętnościami powinien panować rozsądek i że jedyną wartością jest dążenie do cnoty, którą przedstawił on jako wartość niezmienną i nie ulegającą pokusą doczesnego świata.
Ponadto w swoim dorobku ma on zarazem utwory poruszające problem życia człowieka, które porównuje do ciągle zmieniającej się przyrody ( Pieśń IX ), utwory traktujące o zdrowiu ( fraszka „Na zdrowie” ),które stanowiło dla niego szczególną wartość, o miłość dworskiej ( np.: „Do Hanny” ) jak i o śmierci ( treny), które powstały po utracie córeczki Urszulki. Naszkicował ponadto życie na wsi, czego przykładem może być „Pieśń świętojańska o sobótce”.
Życie Jana Kochanowskiego ukazywało wszystko to, czym rządził się renesans. Jego filozofia była filozofią epoki, jego dzieła odzwierciedlały myśli humanistyczne. Sięgał do antycznej literatury, czerpał z niej natchnienie i wzorował się na niej. Wierzył w osiągnięcie stanu idealnego poprzez zapanowanie nad emocjami, w najwyższą wartość – cnotę i harmonijny świat. Mimo chwilowych zwątpień, w pełni oddał się nurtowi odrodzenia – cenił te wartości, wychwalał te prawdy, mówił o tych sprawach, które dla renesansu były najważniejsze. Podsumowując – biografia Jana Kochanowskiego jest doskonałym wzorem życia człowieka renesansu – humanisty, filozofa, poety i artysty.