Główne przyczyny zanieczyszczenia powietrza i WODY W Polsce
W rezultacie postępu technologicznego - którym ogarnięty jest nie tylko nasz kraj, ale cały świat - w przemyśle i rolnictwie produkowanych jest coraz więcej szkodliwych zanieczyszczeń. Gazy, ciecze, odpady, ścieki z gospodarstw domowych wszystkie razem zanieczyszczają środowisko. W niektórych rejonach poziom skażenia jest bardzo wysoki ( Śląsk ). W warunkach naturalnej równowagi odpady ulegają rozkładowi i powstają substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ekosystemu. Zwiędłe liście gniją, a wytwarzany w ten sposób naturalny kompost wzbogaca glebę o substancje organiczne i mineralne. Odchody zwierzęce są przetwarzane przez rzesze mikroorganizmów i owadów, a powstałe w ten sposób produkty w podobny sposób wzbogacają glebę i powietrze. Takie środowisko, w którym wiele organizmów współistnieje dobrze prosperując, powinno stać się dla nas modelem. Jeśli chcemy żyć w czystym, zdrowym otoczeniu, musimy ograniczyć do minimum efekty oddziaływania na środowisko produkowanych przez nas zanieczyszczeń.
Jeśli ilość odpadów przekracza naturalne możliwości ich zagospodarowania, krucha równowaga zostaje zaburzona, a efekty tego na florę, faunę a nawet klimat mogą być katastrofalne. Tak jak różne są przyczyny zanieczyszczeń, tak różnią się ich skutki – w morzu, rzekach, na lądzie i w atmosferze. Nawet hałas jest pewnym rodzajem zanieczyszczenia, które powinniśmy kontrolować i ograniczać. Poznanie i eliminowanie bądź istotne ograniczenie źródeł zanieczyszczeń staje się bardzo ważną dziedziną nauki.
Najważniejszą przyczyną zanieczyszczeń wody w naszym kraju są substancje zanieczyszczające glebę, które są spłukiwane do strumieni i rzek. Prowadzi to do poważnego zatrucia wód. Dochodzą do tego jeszcze nawozy sztuczne, które akumulują się w ciekach wodnych, gdzie powodują masowy rozwój organizmów roślinnych. Nierozkładalne często pestycydy ( z pastwisk ) również wędrują do rzek i jezior, gdzie stanowią poważne zagrożenie dla wszystkich ogniw łańcucha pokarmowego. Rzeki są też wykorzystywane do zrzutu ścieków komunalnych i przemysłowych. Pomimo ścisłych norm, które ścieki muszą spełniać przed odprowadzeniem do rzeki, zanieczyszczenie wód ciągle rośnie. Gdy liczba ludności w okolicy rzeki nie była zbyt wysoka wówczas problem zanieczyszczenia nie istniał, gdyż miały one pewną zdolność do samooczyszczania. Wraz ze wzrostem liczby ludności przejawiały się tendencje do osiedlania się nad dużymi źródłami czystej wody, gdzie zrzut ścieków nie powodował ( początkowo ) zauważalnego pogorszenia się jej jakości. Rzeki płynące przez nasz kraj są zasilane głownie przez wody powierzchniowe i wody deszczowe. Powszechne do niedawna na polskiej wsi zakładanie wodociągu bez budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków spowodowało niebezpieczne skutki – podczas gdy nieczystości zbierały się w dołach ustępowych, w których ciecze stopniowo przesączały się do gleby ulegając przy tym filtracji i oczyszczaniu, a składniki stałe uległy rozkładowi. Lecz z wprowadzeniem toalet ( przede wszystkim na wsi ) spłukiwanych wodą, sytuacja uległa zmianie, gdyż ilość cieczy wprowadzanych do dołów gwałtownie wzrosła, tak że naturalne procesy oczyszczania nie mogły dać sobie z nimi rady i ścieki spływały wprost do rzeki.
Każda oczyszczalnia ma ograniczone możliwości przerobu ścieków i przeciążone przestaje pracować, a nawet staje się niebezpieczna dla środowiska. Dlatego istotne jest, aby każdy z nas starał się ograniczyć zrzut „ towarów „ do oczyszczalni, dla poprawienia jej bezpieczeństwa i jakości produktu finałowego, czyli oczyszczania wody.
Celem określenia stanu czystości wód instaluje się na rzekach automatyczne stacje pomiarowe, których zadaniem jest regularne wykonywanie analizy zasadowości lub kwasowości wody, stężenia w wodzie szkodliwych związków chemicznych oraz określenia kilku innych współczynników charakteryzujących jakość wody. Niestety nie są one dać pełnego obrazu stanu rzek w Polsce, gdyż nie analizują ich pod względem wszystkich możliwych rodzajów zanieczyszczeń.
W wodzie pitnej wzrasta ilość złożonych związków chemicznych, oddziałujących w różny sposób na nasze organizmy. Niektóre zaburzają gospodarkę hormonalną. Związki takie mogą pochodzić z wielu źródeł, wśród których trzeba wymienić pochodne pestycydów i inne. Badania nad skutkami ich oddziaływania na nas są w toku, lecz już dziś wiemy że powodują one zwiększenia się liczby chorób „ męskich”, oraz mają wpływ na płodność kobiet. Istnieje powszechna zgodność, że wymagane jest zwiększenie nakładów na badania tych problemów, zwłaszcza od momentu kiedy udowodniono negatywny wpływ na życie w sąsiedztwie zatrutych rzek. Szkodliwe związki chemiczne są obecnie nie tylko w strumieniach dostarczających nam wodę pitną oraz w rzekach ale także w morzach.
Brudne rzeki spływają do mórz i w rezultacie wiele kilometrów plaż jest zanieczyszczonych w stopniu zagrażającym zdrowiu ludzi. Przez długi czas w wielu miejscowościach wypoczynkowych na polskim wybrzeżu Bałtyku obowiązywała całkowity zakaz wchodzenia do wody. Dotyczył on prawie całej Zatoki Gdańskiej oraz paru miejsc na wybrzeżu Zachodnim i Środkowym. W 1997 roku ilość takich miejsc na szczęście zmalała, co nie oznacza wcale całkowitego zniknięcia tego problemu. Innym problemem są katastrofy wielkich tankowców, powodujące bardzo poważne zatrucie setek kilometrów plaż oraz wielkich akwenów morskich. Skutkiem tych katastrof są wyginięcia znacznej liczby ssaków ora ptaków.
Kiedyś przy usuwania skutków wycieków ropy naftowej powszechnie używano ( również w Polsce ) detergentów, powodujących rozbicie oleistej powłoki. Dziś już wiadomo, że ich stosownie może potęgować szkody wyrządzone prze samą ropę.
Zanieczyszczenia wód mają szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka, powodują zmianę smaku, zapachu, barwy i pH wody oraz jej zmętnienie. Najważniejsze czynniki zanieczyszczające to: azotany, chlorki, siarczany, fosforany, jony metali ciężkich, fenole, aminy aromatyczne, barwniki, detergenty i wcześnie wspominane pestycydy.
Usuwaniu zanieczyszczeń wód służy: zmiękczanie wody, jej napowietrzanie, chlorowanie, ozonowanie, koagulacja, odpędzanie gazów w wieżach desorpcyjnych, naświetlanie promieniowaniem ultrafioletowym, działanie ultradźwiękami oraz oczyszczanie biochemiczne.
Zanieczyszczenia powietrza są nam często widoczne gołym okiem. Nieobcy jest nam widok dymiących kominów oraz sadzy wydobywającej się z rur wydechowych ciężarówek. Dym jest mieszaniną wielu związków chemicznych. Jego toksyczność wzrasta przy słonecznej pogodzie wskutek zachodzenia reakcji zapoczątkowanych przez promieniowania słoneczne. W rezultacie tworzy się smog posiadający nieprzyjemny zapach i powodujący łzawienie. Największe skupisko smogu w naszym kraju występuje na Górnym Śląsku. Efektem zatrucia atmosfery jest wzrost zachorowań na astmę o bronchit. W walce z zanieczyszczeniem powietrza władze często decydują się na instalowanie systemów monitorujących skażenie. Mierzy się stężenie metali ciężkich, tlenków azotu, dwutlenku siarki oraz czadu czyli tlenku węgla. Skażenie powietrza ma niszczący wpływ na środowisko. Wyrzucane przez zakłady przemysłowe w powietrze trujące gazy wędrują z wiatrem nieraz na duże odległości, a gdy napotykają na swej drodze masywy górskie ulegają kondensacji i spadają na ziemię w postaci kwaśnych deszczów. Kwaśne deszcze zdewastowały wielkie połacie lasów w polskich Sudetach. Klęska ekologiczna w lasach ma olbrzymi wpływ na równowagę całego środowiska. Żywność też nie jest wolna od związków chemicznych – występuje w niej przykładowo ołów, który mimo że zjadany w śladowych ilościach ma niszczący wpływ na układ nerwowy człowieka. Jest on tez emitowany do powietrza przez pojazdy, gdyż do niedawna czteroetylek ołowiu był głównym dodatkiem do benzyny. Dziś spadek ołowiu w atmosferze spowodowany jest rosnącą popularnością benzyny bezołowiowej, oraz koniecznością montowania w samochodach katalizatorów, w których zachodzi utlenianie tlenków węgla i azotu do stosunkowo nieszkodliwych związków. Dawniej ołów był jednym z ważniejszych składników farb. Był on szczególnie niebezpieczny dla małych dzieci mających skłonności do gryzienia zabawek. Dziś on nie występuje.
Innym poważnym zagrożeniem dla atmosfery są pewne związki wykorzystywane w puszkach z aerozolami, freony, bo o nich mowa wędrowały do atmosfery i powodowały rozkład górnej części ozonosfery. Dziś stosowanie większości freonów w większości państw jest zabronione. Prawdopodobnie może on tez powodować zmiany w kodzie genetycznym i prowadzić tym samym do mutacji.
Naturalne źródła zanieczyszczenia powietrza to: wybuchy wulkanów, erozja wietrzna skał, pył kosmiczny, niektóre procesy biologiczne, pożary lasów i stepów.
W środowisku kulturowym człowieka zanieczyszczenia powietrza powodują korozję metali i materiałów budowlanych. Wtórnie skażają wody i gleby. Działają niekorzystnie również na świat roślinny, zaburzając procesy fotosyntezy, transpiracji i oddychania. W skali globalnej mają wpływ na zmiany klimatyczne.
Działania na rzecz redukcji skażenia środowiska mają kluczowe znaczenia dla dalszego istnienia na Ziemi. Są one bardzo kosztowne i muszą być podejmowane przez rządy i organizacje międzynarodowe. Oznacza to, że wszyscy ludzie będą musieli ponieść część niemałych kosztów utrzymania życia na naszej planecie. Na całym świecie ludzie poszukują sposobów na zredukowanie o poprawę stanu środowiska naturalnego. Wiele organizacji i grup nieformalnych walczy o czystsze, zdrowsze środowisko. Niektóre z prowadzonych kampanii mają charakter czysto lokalny, na przykład walki o rezygnację z nietrafnej lokalizacji wysypiska odpadów, inne mają charakter lokalny. Głośne były niekiedy kontrowersyjne działania grup takich jak np. GREENPEACE. Jednak my sami w naszym życiu codziennym możemy przyczyniać się do redukcji zanieczyszczeń. Sortowanie śmieci i rezygnacja z kupowania żywności w dużych, nierozkładalnych opakowaniach pozwoliłyby na istotne ograniczenie ilości śmieci.
STARAJMY SIĘ CHRONIĆ NASZA PLANETĘ !!!