Trzęsieniem ziemi nazywamy gwałtowne zaburzenie w stanie równowagi w głębi Ziemi, które prowadzą do nieodwracalnych deformacji jej powierzchni. Wywołują je rozchodzące się z wnętrza Ziemi fale sejsmiczne (inaczej sprężyste), które niosą ze sobą ogromną energię. Miejsce powstawania fal sprężystych określane jest mianem hipocentrum lub ogniskiem trzęsienia ziemi. Epicentrum to punkt na powierzchni, który znajduje się dokładnie nad hipocentrum. Z tego też względu fale sejsmiczne docierają tam najszybciej. Wyróżniamy następujące rodzaje fal sejsmicznych: Podłużne - ściskają lub rozpychają warstwy skalne wzdłuż swego biegu Poprzeczne - prowadzą do tworzenia się poprzecznych deformacji Trzęsienia ziemi możemy podzielić na: TEKTONICZNE - są one powiązane z ruchem płyt tektonicznych wewnątrz skorupy. Występują głównie w strefach subdukcji płyt litosfery, czyli miejscach ich styku. Należą do nich obszary grzbietów oraz rowów oceanicznych, a także wysp. Trzęsienia ziemi występują też w rejonach najmłodszych gór, formowanych podczas alpejskiego cyklu krajobrazotwórczego. Dochodzi tam do rozładowania powstałych podczas orogenezy naprężeń. Do tego rodzaju trzęsień zaliczamy też trzęsienia w rejonie uskoków tektonicznych. Trzęsienia tego typu są najbardziej niebezpieczne. Stanowią one 90% wszystkich notowanych wstrząsów. Występują w rejonach: Indonezji, wysp japońskich, zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej i Południowej, Himalajów, Wielkich Rowów Afrykańskich, Basenu Morza Śródziemnego i innych.WULKANICZNE - wywołane są działalnością wulkaniczną. Z reguły są to słabe trzęsienia o lokalnym zasięgu. Stanowią około 7% wszystkich trzęsień ziemi.ZAPADLISKOWE - często są wywołane działalnością człowieka, na przykład wskutek zapadnięcia się szybu w kopali (nazywamy je wtedy tąpnięciami). Mogą też być wywołane naturalnymi zapadnięciami się na przykład stropów podziemnych jaskiń. Stanowią zaledwie 3% wszystkich trzęsień ziemi. Ze względu na częstość występowania trzęsień ziemi naszą kulę ziemską możemy podzielić na obszary: SEJSMICZNE - regiony współcześnie się kształtujące, ściśle pokrywają się z granicami płyt tektonicznych. Zachodzą tu intensywne procesy geologiczne. Trzęsienia ziemi są tutaj bardzo silne oraz częste. Notuje się tutaj około 90% procent wszystkich trzęsień ziemi. Są to na przykład: Indonezja, wyspy japońskie, zachodnie wybrzeża Ameryki Północnej i Południowej, Himalaje, Basen Morza Śródziemnego i inne. PANSEJSMICZNE - regiony starych gór, które zostały odmłodzone w orogenezie alpejskiej, a także jeszcze młodsze tereny zapadliskowe. Występuje tu znacznie mniejsza aktywność sejsmiczna, a same trzęsienia są słabsze. To obszary: Ural, Masyw Centralny, Apallachy, Wielkie Rowy Afrykańskie, góry Harz, rejon Morza Północnego. Stanowią pozostałe 10% ogólnej liczby trzęsień. ASEJSMICZNE - rejony starych oraz silnie skonsolidowanych płyt litosfery, które sfałdowaniu uległy przed paleozoikiem (stare tarcze kontynentalne). Trzęsienia ziemi są tu rzadkością , a jeśli już wystąpią to są niewielkie. Te rejony to: Wschodnia Europa, Kanada, Brazylia itd.Podmorskie trzęsienia ziemi mogą wywołać ogromne fale morskie zwane tsunami. Z dużą prędkością rozchodzą się one promieniście z punktu będącego epicentrum trzęsienia. Fale te prowadzą do ogromnych z niszczeń w rejonie wybrzeży. Do określania siły trzęsień ziemi służą między innymi skale: RICHTERA- jest to powszechnie używana, dziewięciostopniowa skala magnitud, czyli stopni. Kryterium siły jest moc uwolnionej energii. MERCALLEGO - skala dwunastostopniowa, opiera się na opisie zjawisk oraz zniszczeń dokonujących się podczas trzęsienia. WULKANIZM WULKANEM - nazywamy punkt na powierzchni z którego wydobywają się lub kiedyś się wydobywały materiały wulkaniczne z wnętrza Ziemi. Tworzą one pojedyncze góry jak również całe ich kompleksy. Wulkan posiada kanał przez który wypływają podczas erupcji z wnętrza Ziemi materiały piroklastyczne, lawa oraz ulatniają się gazy wulkaniczne. Lejowaty, rozszerzający się ku górze wylot tego kanału nazywany jest kraterem wulkanicznym. Wielkość i kształt wulkanów są uzależnione od charakteru wydobywających się materiałów jak również od sposobu w jaki wydostają się na powierzchnie. Możemy wyróżnić następujące rodzaje wulkanów: 1. Wylewne albo lawowe- erupcje polegają jedynie na wylewie lawy, którym nie towarzyszy większa eksplozja. Kształt wulkanu jest uzależniony od rodzaju lawy. Lawa o charakterze zasadowym ma małą lepkość i prowadzi do utworzenia płaskich wulkanów tarczowych o łagodnych stokach. Najsłynniejszym wulkanem tego typu jest hawajski Mauna Loa. Jeśli w trakcie erupcji wydobywa się lawa kwaśna o dużej lepkości prowadzi to do spiętrzenia jej i powstania kopuł lawowych. Przykładem takiego wulkanu jest amerykański Lassen Peak. 2. Wulkany eksplozywne- silne i gwałtowne erupcje, którym towarzyszy bardzo duża ilość sypkiego materiału piroklastycznego wyrzucana z wulkanu. Nie następuje tu wylewanie się lawy. Ma on kształt wysokiego stożka z głębokim i szerokim kraterem. 3. Stratowulkany - czyli wulkany mieszane. Erupcje charakteryzują się zarówno wylewaniem się lawy jak i wyrzucaniem różnego rodzaju materiału piroklastycznego. Zbudowane są na przemian z warstw tufowych i warstw utworzonych przez lawę. Często tworzą duże kaldery. Wulkany przybierają kształt stożka. Pod względem aktywności dzielimy wulkany na: Czynne- częste erupcje przerywane okresami spokoju np. Wezuwiusz i Etna Drzemiące- erupcje miały miejsce w czasach historycznych, od dłuższego okresu nie notowano erupcji np. Fuji - jamaWygasłe- nie przejawiające już żadnej aktywności np. Aconcagua, Kilimandżaro Obecnie stwierdzono na Ziemi ok. 700 czynnych wulkanów. Większość z nich znajduje się na wybrzeżach oceanów. Blisko 460 wulkanów lądowych otaczających Pacyfik tworzy okrąg nazywany popularnie "Ognistym pierścieniem Pacyfiku"
