jak zapobiegać dysproporcjom w gospodarce?

Dysproporcje między krajami wysoko a słabo rozwiniętymiW ostatnich latach gwałtownie rośnie dystans dzielący kraje wysoko i słabo rozwinięte – społeczeństwa krajów słabo rozwiniętych ubożeją, podczas gdy kraje wysoko rozwinięte szybko się bogacą. Narastanie różnic między krajami wysoko i słabo rozwiniętymi ma bardzo złożone przyczyny. Należą do nich:przeszłość kolonialna, rozwój demograficzny, postęp technologiczny i zadłużenie. - Przeszłość kolonialna – według wielu naukowców obecny niski poziom rozwoju jest skutkiem kolonializmu, gdyż kolonia była jednocześnie dostawcą surowców i rynkiem zbytu dla artykułów przemysłowych produkowanych w metropolii. W koloniach prowadzono rabunkową gospodarkę surowcową przy równoczesnym braku rozwoju jakiegokolwiek przemysłu przetwórczego. Gospodarka rolna w koloniach bardzo często polegała na monokulturowej uprawie roślin, np. plantacje bawełny, kawy, trzciny cukrowej, herbaty, co prowadziło do systematycznego jałowienia gleby i w konsekwencji do obniżenia plonów. W celu zachowania stałej wielkości zbiorów powiększano areał upraw. - Rozwój demograficzny – większość KSR znajduje się w drugiej fazie cyklu demograficznego. Tempo przyrostu liczby ludności jest w nich znacznie większe niż tempo przyrostu PKB i tempo wzrostu ogólnej masy żywności produkowanej przez, z reguły, prymitywne rolnictwo. W strukturze PKB dominuje konsumpcja – do 90% PKB przeznacza się na podstawowe potrzeby ludności, głównie żywność, co powoduje brak środków na unowocześnianie gospodarki. W krajach wysoko rozwiniętych przyrost liczby ludności jest znacznie mniejszy niż tempo przyrostu PKB, co pozwala przeznaczać powstające nadwyżki finansowe na rozwój gospodarczy. - Postęp technologiczny – w KWR spowodował stosowanie energooszczędnych i surowcooszczędnych technologii produkcji – zmniejszenie zapotrzebowania na surowce i spadek ich cen. Pod koniec XX wieku w stosunku do roku 1960 ceny były niższe: dla kauczuku naturalnego o 83%, rud żelaza o 70%, bawełny o 62%, rud miedzi o 52%, boksytu o 45%. O tyle zatem spadły dochody krajów słabo rozwiniętych, będących eksporterami surowców, co spowodowało drastyczną obniżkę poziomu życia ludności w tych krajach. Równocześnie wzrosły ceny na artykuły przemysłowe, które kraje słabo rozwinięte muszą importować, nie mając własnego przemysłu przetwórczego. W krajach wysoko rozwiniętych zmniejszenie wydatków na zakup surowców i wzrost zysków ze sprzedaży artykułów przemysłowych spowodowały bardzo szybkie bogacenie się społeczeństw. - Zadłużenie – brak funduszy na zakup niezbędnych artykułów przemysłowych wymusił na krajach słabo rozwiniętych konieczność zaciągania kredytów w bankach krajów wysoko rozwiniętych. Pożyczki były również potrzebne na zakup żywności, szczególnie w latach nieurodzaju. Ciągle zwiększająca się ilość pożyczek niezbędnych do przetrwania oraz naliczane od nich odsetki doprowadziły do gigantycznego zadłużenia krajów słabo rozwiniętych. Stagnująca gospodarka tych krajów oraz brak funduszy (konieczność zaciągania nowych kredytów) na jej rozwój uniemożliwiają spłacenie długów. Pogłębianie się przepaści między państwami wysoko i słabo rozwiniętymi uznaje się za największy problem współczesnego świata, ponieważ może on doprowadzić do: - załamania światowej gospodarki, handlu i systemu finansowego; - nadmiernego przepływu ludności do krajów wysoko rozwiniętych; - całkowitej degradacji środowiska przyrodniczego w krajach słabo rozwiniętych na skutek rabunkowej gospodarki rolnej i eksploatacji surowców; - zagrożenia światowej stabilizacji w wyniku powstawania nowych konfliktów zbrojnych; - rozwoju terroryzmu