Style architektoniczne zamków - sprawozdanie

W środę pojechaliśmy całą klasą na lekcję muzealną do Zamku Królewskiego w Warszawie. Głównym tematem lekcji były style architektoniczne zamków i to właśnie na przykładzie Zamku Królewskiego mieliśmy zapoznać się z owymi stylami. Na samym początku wyjaśniliśmy sobie, co tak właściwie oznacza słowo „styl”.

Styl – pewien rodzaj oraz zespół cech charakterystycznych dla sztuki jakiejś epoki, jakiegoś regionu, jakiejś dziedziny twórczości lub konkretnego dzieła.

Styl, w jakim jest utrzymany dany pokój, czy komnata w zamku, możemy rozróżnić patrząc na kilka szczególnych rzeczy, które zmieniają się wraz z obowiązującą epoką i jej stylem. Chodząc po komnatach Zamku Królewskiego patrzyliśmy przede wszystkim na okna (ich kształt), meble, obrazy, sufity oraz ornamenty.

W Zamku Królewskim możemy wyróżnić pięć stylów architektonicznych: gotyk, renesans, barok, klasycyzm i rokoko.
Gotyk w Polsce zaczyna się w XIV w. a kończy w wieku XVI . W renesansie błędnie uważano, że wywodzi się on od krajów niemieckich, kojarzonych z germańskim plemieniem Gotów i dlatego nazwano go gotyckim. W rzeczywistości gotyk narodził się w XII w. w południowej Francji.
Styl ten wyróżnia się ogromną strzelistością oraz wysokością budynków. Większość budynków gotyckich wznoszono z nowego, lekkiego materiału – cegły. Ściany naw przedzielone ostrołukowymi arkadami wspierały się na masywnych, gęsto żebrowanych filarach. Dzięki tym filarom oraz łukom przyporowym kościoły gotyckie mogły sięgać wysokości 30-50 m. We wnętrzu gotyckiej budowli uwagę przyciąga sklepienie, zaliczające się do jednego z rodzajów sklepienia krzyżowo-żebrowego. Oprócz tego sklepienia możemy zauważyć także sklepienia gwieździste i sieciowe. Okna zakończone są bardzo charakterystycznym dla gotyku ostrym łukiem i zdobionym maswerkiem, czyli dekoracyjnym podziałem okna.
Nawet stroje były robione „pod gotyk”. Noszono spiczaste buty i zakładano stroje podkreślające smukłość sylwetki.
Drugim stylem, z którym zapoznaliśmy się zwiedzając Zamek Królewski jest renesans, (z fr. „renessaince” – odrodzenie). Styl ten pochodzi z Włoch. Do Polski idee odrodzenia zaczęły napływać już pod koniec XV w.. W pierwszej połowie XVI w. król Zygmunt Stary rozpoczął przebudowę zamku królewskiego na Wawelu. Na jego rozkaz zamek został przebudowany na styl renesansowy. W odrodzeniu chodziło właśnie o „odrodzenie” sztuki starożytnej. Głównymi artystami tej epoki byli: Rafael Santi, Leonardo da Vinci, Michał Anioł i Tycjan.
W architekturze zamkowej styl odrodzeniowy wyróżniał się przede wszystkim półkolistymi łukami i kolebkowymi sklepieniami. W odróżnieniu do gotyku okna miały prostokątny kształt i znajdowały się dość nisko.
W zamku szczególną uwagę zwracaliśmy na znajdujące się tam meble. Były to przeważnie rzeźbione skrzynie na ubrania. Zdobione są często ornamentami o rodowodzie grecko-rzymskim – liśćmi akantu. Ze skrzyń powstawały później skrzynio ławy, czyli łóżko ze skrzynią, także zdobione liśćmi akantu. Częstym meblem jest także kabinet. Jest to mebel skrzyniowy z blatem do pisania. Jest bardzo niewygodnym meblem. Prócz tego w pokojach na ścianach znajdowały się arrasy, (czyli dywany naścienne, tzw. gobeliny). Pełniły one nie tylko ozdobną funkcję, ale przede wszystkim funkcję ocieplającą.
Kolejnym stylem architektonicznym jest barok. Został zapoczątkowany we Włoszech w 2 połowie XVI w., trwał do połowy XVIII wieku. Pochodzenie słowa „barok” nie jest jednoznaczne, najczęściej wywodzi się je od nazwy perły o nieregularnym kształcie. Styl ten miał budzić olśnienie – swoim kształtem, kolorem, pomysłem…
W zamku widzieliśmy szafę rzeźbioną w stylu barokowym. Posiadała ona ogromny gzyms i była bardzo bogato zdobiona. Wszystko w stylu barokowym jest pełne dynamiki, przepychu i bogactwa.
Kabinet jako biurko ozdabiany był bardzo drogą skorupą żółwia (tzw. inkrustacja), lub innym rodzajem drewna (tzw. intarsja).
Następnym poznanym przez nas stylem architektonicznym jest rokoko. Styl ten wyróżnia się dominacją jasnych, pastelowych kolorów, falistością linii, oraz smukłością mebli. W ozdobach pojawiają się bordiury (ozdobne obramowania tkanin) oraz kinkiety.
Ostatnim poznanym przez nas stylem był klasycyzm. Tak samo jak renesans nawiązuje do sztuki starożytnej. Silny nawrót do antyku pojawił się po odkryciu starożytnych Pompej. Klasycyzm charakteryzuje się wybitnym spokojem, harmonią oraz symetrią. Główną cechą rozpoznawczą tego stylu są pilastry, czyli płaski występ z lica ściany, posiadający głowicę i trzon (coś podobnego do greckiej kolumny).
Wycieczka do Zamku Królewskiego pomogła nam uporządkować sobie wcześniej poznawane na sztuce style architektoniczne. Lekcja zakończyła się małym sprawdzianem naszej wiedzy, polegającym na uporządkowaniu nazw stylów do zdjęć zachowując porządek chronologiczny.