OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE DLA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Fot. 8.3.3. Górska łąka konietlicowa z masowym udziałem orlika (Aquilegia vulgaris)zudziałem arniki górskiej, gnidosza czy też różnych gatunków storczyków. Na Dolnym Śląsku jest to typ znanywyłącznie z Sudetów i ich Przedgórza(np. Gramsz,Narkiewicz 1999, Świerkosz 2004d; Kącki inf. ustne), gdzieobejmuje nie więcej niż 100 ha. Murawy te są silnie zagrożone poprzez zaprzestanie wypasu, od któregouzależnione jest ich istnienie i bogactwo gatunkowe. Niewielkie fragmenty chronione są wparkach narodowych(Karkonoskim i Gór Stołowych) oraz rezerwacie Śnieżnik Kłodzki.6410 – zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (związekMolinion)-Jednokośne, zmiennowilgotne łąki powstałewskutek specyficznego nałożenia się czynników naturalnych (podtapiania w okr esie jesień-zima, i osuszaniawciągu lata) i antropogenicznych (koszenia na ściółkę w okresie jesiennym). Są to jedne z najbogatszychgatunkowo i najcenniejszych, a zarazem jedne z najszybciej ginących na naszym terenie zbiorowisk łąkowych(przy zaprzestaniu koszenia w okresie jesiennym degenerują się w bardzo szybkim tempie). Na Dolnym Śląskuwystępują głównie na skrzydłach doliny Odry, w dolinie Ślęży i Wzgórzach Niemczańsko-Strzelińskich,wMasywie Ślęży oraz na Pogórzu Kaczawskim.Ich całkowity znany obecnie areał to 265 ha, a szacowanapowierzchnia maksymalna nie przekracza 500 ha.Podlegają ochronie jedynie w rezerwatach ŁąkaSulistrowicka(Berdowski, Panek 1998), Wąwóz Siedmicki(Berdowski, Kwiatkowski 1996) i Prądy. Pozostałestanowiska niesą chronione i należą do silnie zagrożonych(np. Pender 1997). 6440 – łąki selernicowe (zw.Cnidion dubii )-Specyficzny typ łąk zalewowych, występujący wyłącznie naglebach typu organicznej mady na skrzydłach rozległych dolin rzecznych. W ich składzie zna jdziemy wielecennych, ginących w całym kraju gatunków roślin, takich jak selernica żyłkowana, groszek błotny, fiołek błotnyczy tarczownica oszczepowata. Całkowity areał tych łąk na Dolnym Śląsku oceniany jest na nie więcej niż150ha, przy czym dziś znamy zaledwie 85 ha. Wszystkie stanowiska znane są z Doliny Odry(Kącki –inf.ustne). Mimo ogromnej wartości przyrodniczej, ekstremalnie małej powierzchni łączne j, wysokiego stopniaizolacji iwystępowania na bardzo ograniczonym obszarze oraz zagrożenia całkowitym zniszczeniem,typ nie jest objęty ochroną w żadnym z istniejących rezerwatów!6510 – niżowe łąki, ekstensywnie użytkowane (związek Arrhenatherion)- W tym typie siedliska utrzymanesą niemal wszystkie użytkowane kośnie, nie podsiewane mieszankami traw łąki świeże i umiarkowanie świeżeoraz zalewowe występujące na polskim niżu i w niższych partiach gór. Mimo częstego występowania rzadko jużspotykamy tu postaci dobrze wykształcone i bogate gatunkowo, za każdym razem więc kwalifikacja danego płatudo ochrony w ramach Natura 2000 musi podlegać rewizji przez specjalistów. Łąki te znajdują się praktyczniepoza ochroną prawną. 6520 – górskie łąki konietlicowe, ekstensywnie użytkowane (zw.Polygono-Trisetion)-Odpowiednik łąkniżowych – ekstensywnie użytkowane łąki górskie, w których rolę rajgrasu, tymotki i wyczyńca przejmują konietlica i kostrzewa czerwona; intensywnieteż wkracza tu szereg gatunków górskich.Mimo, że zajmują one mniejsze powierzchnieniż łąki niżowe, to jednak są zachowanew znacznie lepszym stopniu, wskutekkontynuacji wypasu i regularnego koszeniawgospodarstwach górskich. Występują powyżej (500) 600 m n.p.m.wKarkonoszach, Masywie Śnieżnika,Górach Kamiennych, Stołowych, Bialskich,Izerskich i Kaczawskich(por. Perzanowska i in. 2004 i cyt. tam literatura). Objęte ochroną w obu parkach narodowych oraz w rez.Krokusy w Górzyńcu(Świerkosz 2002a, OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE DLA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Fot. 8.3.4. Płaty kosówki i acydofilnych muraw wysokogórskichw szczytowych partiach Karkonoszy2004d). Pozostałe stanowiska poza ochroną, silnie zagrożone zaprzestaniem użytkowania oraz zajmowaniemterenów pod zabudowę rekreacyjną. Tymczasem dla wielu gatunków roślin i bezkręgowców łąki te stanowią ostatnią ostoję bytowania na Dolnym Śląsku. Spotykamy tu wiele gatunków rzadkich i chronionych orazzagrożonych wymarciem w regionie. (Fot. 8.3.3) 7230 –torfowiska alkaliczne (zw.Caricion davalianae, częściowo inne jednostki)- Bardzo rzadkiezbiorowiska niskich torfowisk, zasilanych przez alkaliczne wody, z dużym udziałem turzyc i mszaków, bardzobogate florystycznie i będące siedliskiem wielu gatunków ginących w polskiej i dolnośląskiej flor ze. Notowanebardzo rzadko, jak dotąd w literaturze podane stanowiska tylko z Gór Ołowianych(Kwiatkowski 1997) Gór Stołowych(Świerkosz 2004) oraz Karkonoszy, jednak zapewne reprezentowane także w innych pasmachgórskich, choć wszędzie w postaci pojedynczych płatów o powierzchni od 1 do kilku arów. Jednoz najcenniejszych i najrzadszych siedlisk regionu – dotąd nie objęte ochroną !8.3.3.SIEDLISKA ZWIĄZANE Z TORFOWISKAMI WYSOKIMI I PRZEJŚCIOWYMIDOLNEGO ŚLĄSKA *7110 – torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (aktywne) 7120 –torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do regeneracji7140 – torfowiska przejściowe i trzęsawiska 7150 – obniżenia dolinkowe i pła mszarne Typy te obejmują wszystkie znane odmiany roślinności torfowiskowej na torfach wysokich i przejściowych. NaDolnym Śląsku stanowią bardzo rzadki typ siedliska, którego większość z zachowanych do dziś stanowisk objęta jest już różnymi formami ochrony. Znane są w postaci niewielkich wystąpień w Sudetach (Karkonosze, GóryIzerskie, Góry Bystrzyckie, Stołowe i Masyw Śnieżnika), na Wale Trzebnickim i w Borach Dolnośląskich(por.Potocka 1997, 1999, 2001; Berdowski i in. 2000).Chronione w obu parkach narodowych oraz rezerwatachtakich jak Torfowisko k. Grabowna, Torfowisko pod Zieleńcem, Torfowisko pod Węglińcem, Kunice i inne. Wciąż jednak wymagają pilnego objęcia ochroną stanowiska pod Trzcińskiem w Rudawach Janowickich(Narkiewicz 1999) oraz wiele izolowanych, niewielkich torfowisk w obrębie Borów Dolnośląskich. 8.3.4. SIEDLISKA OGRANICZONE W WYSTĘPOWANIU DO SZCZYTOWYCH PARTIIKARKONOSZY8110 – wysokogórskie piargi i gołoborza krzemianowe- Ubogie zbiorowiska niskich, zreguły rozłogowychroślin, rozwijające się na granitowych, ruchomych piargach i żwirach w wysokich partiach górskich. U nas tylkozespółCryptogrammetum crispae, choćkonieczne są dalsze badania nad tym typemsiedliska i jego zróżnicowaniem. 407P – karpackie i sudeckie zaroślakosodrzewiny (Pinetum mughii )- Obejmujezar ośla kosodrzewiny występującewKarkonoszach między 1200 a 1400 m npm. tupospolicie, jednak poza tym pasmem górskim naDolnym Śląsku nie notowane. (Fot. 8.3.4) 408P – subalpejskie zarośla wierzbowe(Salicetum lapponum)-Zarośla wierzbylapońskiej i wierzby śląskiej występujące OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE DLA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO wpiętrze subalpejskim Karkonoszy, ograniczone do kilku zaledwie stanowisk, o charakterze zbiorowiskreliktowych z okresu glacjalnego.615P – górskie murawy acidofilne (związekJuncion trifidi )-Acidofilne murawy wysokogórskie, rozwijającesię w piętrze halnym i subniwalnym. W Karkonoszach pospolite, jednak zagrożone wskutek nasilającego się i niekontrolowanego ruchu turystycznego oraz nadmiernego zanieczyszczenia powietrza związkami azotu. 615R – wysokogórskie, bezwapienne wyleżyska śnieżne (związekSalicion herbaceae) - Ubogie zbiorowiskaroślinne rozwijające się w piętrze halnym i subalpejskim w miejscach długotrwałego zalegania wyleżyskśnieżnych. U nas w postaci szczątkowej i bardzo słabo udokumentowane w literaturze.
