Morze Bałtyckie, Bałtyk (łac. balteus — pas. Nazwa Bałtyku pojawia się po raz pierwszy u Adama z Bremy) – płytkie morze śródlądowe na szelfie kontynentalnym w północnej Europie. Połączone z Morzem Północnym przez Cieśniny Duńskie (Sund, Mały i Wielki Bełt) oraz Kattegat i Skagerrak. Za zachodnią granicę Bałtyku właściwego przyjmuje się cieśninę Sund i próg podwodny ciągnący się na głębokości 18–20 m od przylądka Gedser (wyspa Falster) do przylądka Darßer Ort (Darß); na zachód od tej linii znajduje się akwen Bałtyku Zachodniego o powierzchni ok. 8000 km² nazywany przez Niemców także Ostsee; akwen ten obejmuje m.in. część wód Cieśnin Duńskich (oprócz Małego i Wielkiego Bełtu)
Morze Bałtyckie jest morzem wewnatrzkontynentalnym, śródlądowym, płytkim, najmłodszym morzem Europy i jednym z najmłodszych Atlantyku. Jest morzem szelfowym, ponieważ znajduje się na płycie kontynentalnej. Rozwój Morza Bałtyckiego wiąże się z wytapianiem lodowca w czasie ostatniego zlodowacenia północnopolskiego oraz z podnoszeniem się i obniżaniem obszaru Europy. Około 12 tyś. lat temu wody roztopowe wypływające spod lodowca utworzyły słodkowodne jezioro bałtyckie, które w wyniku ocieplania uzyskało połączenie z Atlantykiem. W ten sposób 500 lat później powstało zimne morze. Podnoszenie się Skandynawii spowodowało utratę połączenia z oceanem i ponowne przeobrażenie w jezioro słodkowodne. Obniżanie się południowych wybrzeży jeziora spowodowało powtórne połączenie z Atlantykiem przez cieśniny duńskie. W ten sposób powstało morze o większej powierzchni i zasoleniu ( morze litorynowe) niż obecnie. Współczesny Bałtyk uformował się 2 tyś. lat temu. POWIERZCHNIA: 430 TYŚ KM ŚREDNIA GŁEBOKOŚĆ: 56 M MAX. GŁĘBOKOŚC: 459 M (głębia Landsort) Na dnie można wyróżnić płycizny ( Słupska, Odrzańska, Środkowa) oraz głębie. Urozmaicona linia brzegowa: - zatoki - Botnicka, Fińska, Ryska, Gdańska, Pomorska - zalewy – Kuroński, Wiślany - wyspy – Gotlandia, Sarema, Bornholm, Fionia, Alandzkie, Duńskie - półwyspy – Skania, Hel - mierzeje – helska, wiślana, łebska - cieśniny – Wielki i Mały Bełt, Sund Rodzaje wybrzeży: - zalewowo-mierzejowe (plaża) – budowane przez morze, tereny nisko położone są zalewane - mierzeje – poł. Wybrzeże - klifowe – morze niszczy wysoki brzeg – Wyspa Wolin, Gdynia, Jastrzębia Góra, Estonia - fiordowo-szkierowe - Szwecja, Finlandia Zasolenie Bałtyku - najniższe na świecie, średnio 8 promila, największe – 17 pr. Zależy ono od: - większe jest przy dnie - wody wpadające rzekami do morza obniżają zasolenie - opady obniżają zasolenie - utrudniona wymiana wody z Atlantykiem obniża zasolenie - parowanie wody podwyża zasolenie Temperatura Bałtyku zależy od szerokości geograficznej a też od zasolenia ( słona woda łatwiej zamarza). Temperatura wód południowego Bałtyku waha się od 18 stopni w lecie do 0 w zimie. Północna część Bałtyku zlodzona od listopada do maja. Ruchy wody morskiej: - falowanie do 3 metrów, fala sztormowa piętrzy fale o dodatkowe 2 metry - pływy max. Do kilkudziesięciu centymetrów, największe w cieśninach duńskich - dryft przybrzeżny Do Bałtyku wpada około 250 rzek. Źródła zanieczyszczeń Bałtyku: - rzeki przynoszące zanieczyszczenia komunalne i przemysłowe - ścieki komunalne i przemysłowe miast nadmorskich - produkty wyrzucane przez statki - wiercenia na dnie morza - statki ulęgające katastrofom - porty rybackie - rolnictwo - turystyka Skutki zanieczyszczeń: - pustynia beztlenowa – związki organiczne wpadające do morza powodują zjawisko użyźniania morza. Konsekwencja jest wzrost biomasy, której nadmierna ilość opada na dno powodując zachwianie warunków tlenowych. W ten sposób następuje zanik życia organizmów i powstanie terenów beztlenowych. - zubożenie gatunków i ilości fauny i flory - zmniejszenie możliwości połowów - utrata walorów turystycznych i zdrowotnych