Termin "renesans" został po raz pierwszy użyty przez G. Vasariego który określił nim nową tendencje w malarstwie włoskim. Obecnie oznacza on epokę która nastąpiła w historii Europy po średniowieczu. To znaczenie słowa renesans zostało wprowadzone do języka przez J. Micheleta. Renesans znaczy odrodzenie co wiązało się z powrotem do wartości kultury starożytnej. Zostały one na nowo odkryte i wprowadzone do kultury europejskiej. Były to zarówno poglądy na życie, moralność i stosunek do otaczającego świata jak i wartości polityczne, ustrojowe i społeczne. Także w dziedzinie sztuki czerpano z kultury antycznej, zwłaszcza w architekturze i rzeźbiarstwie. Renesans był ważną epoką w dziejach Europy.Architekturaza początek renesansu w Polsce uważa się zbudowanie na Wawelu nowego pałacu. Decyzję o jego powstaniu podjął król Aleksander Jagiellończyk, a człowiekiem który wykonał projekt był prawdopodobnie murator Ebreard (Erhard). Nowa budowla cechowała się jednotraktowością, wysokim dachem i stylistyczną gradacją elementów kamieniarskich na kolejnych piętrach. Ta ostatnia realizowana była gdy zamek rozbudowano za czasów króla Zygmunta I w latach 1506 do 1510. Wtedy to powstał drugi pałac, który obecnie jest północnym skrzydłem zamku na Wawelu. Zespół ludzi który dokonał rozbudowy nie był duży, w jego skład wchodzili także Włosi i Węgrzy a kierownikiem był Franciszek Florentczyk. Jego następcą był B. Berrecci, którego to autorstwa jest kaplica Zygmuntowska. Nad zamkiem, który ukończono w 1636 roku, pracowali także J. Cini i B.Z. de Gianotis. Od drugiej połowy XVI wieku, w wyniku oddziaływania idei humanistycznych, w architekturze motywy świeckie zaczęły dominować nad sakralnymi co także widać w przypadku Wawelu.Najbardziej charakterystyczne dla renesansie były domy budowane z alkierzowymi wieżami w narożnikach. W konstrukcji ratuszów pochodzących z drugiej połowy XVI wieku łatwo da się zauważyć cechy wspólne. Zwykle łączą one mury o gładkiej płaszczyźnie z attyką i wieżą oraz strzelistość z masywnością. Kamieniczki były wąskie lub też szeroko frontowe. Często ozdabiano je przy pomocy płaskorzeźb, attyk lub rustyk. Budowano je także w Krakowie. Mieszczanie budowali swe domy w nowym stylu. Attyka polska wykształciła się w drugiej połowie XVI wieku i wywodziła się z Włoch choć przyjęte rozwiązania były nowe. Zaczęła się kształtować na Śląsku pod koniec 3 dekady XVI wieku. Polski styl budowania attyki wykrystalizował się w Krakowie, np. attyka Sukiennic autorstwa G.M. Padovano. Swoisty charakter architektury polskiej jest był często związany z attyką, której motyw był kopiowany lub nieco modyfikowany. Najczęstszym sposobem wyrażania architektury kościelnej były małe formy: kaplice grobowe wznoszone by utrwalić pamięć rodu bądź osoby. Budynki te miały założenie centralne, posiadały kopułę i były bogato dekorowane. Połączone ze starszymi od nich gotyckimi kościołami tworzyły nową, bardzo polską jakość. Między innymi, na Wawelu zbudowano kaplice Zebrzydowskiego, a przy kościele Dominikanów kaplicę Myszkowskich. Kopułowa kaplica grobowa upowszechniła się w architekturze sakralnej. Dekoracyjny manieryzm pojawił się w architekturze w drugiej połowie XVI wieku. Na początku kolejnego stulecia wykrystalizowały się lokalne typy architektury kościelnej, posiadające manierystyczne elementy. Były to na przykład: gotycka bryła, bogato dekorowane sklepienia kolebkowe i ozdobne szczyty.
