Systemy totalitarne zniewolonej Europy: niemiecki faszyzm, radziecki komunizm. Dwie drogi rozwoju Europy po II wojnie światowej

Głównym sprawcą wyrzeczeń i cierpień wielu ludzi, obok faszyzmu stał sie komunizm. Jest to system poglądów głoszących program całkowitego zniesienia ucisku i wyzysku społecznego, postulujący powszechność, równość i sprawiedliwość oraz zbudowanie społeczeństwa bezklasowego opartego na społecznej własności środków produkcji i sprawiedliwym podziale dóbr. Były to przesłanki realizacji zasad równości we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Ta ideologia w odróżnieniu od faszyzmu powstała na gruncie dużego rozczarowania proletariatu z panującego porządku społecznego niewątpliwie to Józef Stalin jest twórcą totalitarnej Rosji Radzieckiej.

W 1939 roku 23 sierpnia ku zdziwieniu całego świata faszystowskie Niemcy wraz ze Związkiem Radzieckim podpisały pakt o przyjaźni, natomiast w tajnej klauzurze Stalin i Hitler dokonali podziału Polski. 17 września 1939 roku Rosjanie dokonali zdradzieckiego napadu na Polskę. W 1940 roku Stalin dzięki swojej przebieglej i agresywnej polityce zaanektował bezprawnie państwa Bałtyckie i cześć terytorium fińskiego i rumuńskiego. Jednak armia czerwona została upokorzona w wojnie radziecko fińskiej prowadzonej w zimie na przełomie 1939-1940 roku. Wojna ta pokazała słabość radzieckiej armii, która niedoszła do siebie po bezmyślnych czystkach stalinowskich. Na zajętych terenach Polskich Stalin rozkazał przeprowadzenie masowych wywózek ludności polskiej na Syberie. Ocenia się, że Rosjanie zdołali wysiedlić około 1,5 miliona Polaków. Wziętych do niewoli oficerów polskich NKWD przetrzymywano w obozach jenieckich w Ostaszkowie, Starobielsku i Katyniu. Wiosną 1940 roku w obozach tych wymordowano w bestialski sposób około 15 tysięcy polskich oficerów, podoficerów, policjantów, urzędników. Przyjaźń Niemiecko Rosyjska nietrwała długo, 22 czerwca 1941 roku Hitler zaatakował Związek Radziecki. Mimo ogromnych strat Związek Radziecki wraz z pomocą aliancka atakuje Niemcy czym bardzo je osłabia. W trakcie tych działań 30 lipca 1941 roku został podpisany układ Sikorski-Majski, który stał się sojuszem polsko-radzieckim. Umowa ta dała możliwość Polsce utworzenia w ZSRR własnej niezależnej armii, która miała walczyć pod dowództwem generała Andersa. W kwietniu 1943 roku Stalin po wyjściu na jaw zbrodni katańskiej zerwał z polskim rządem stosunki dyplomatyczne. Takie przebiegłe działania dyktatora dały możliwość utworzenia w Polsce rządu składającego się z samych komunistów. W 1944 roku w Lublinie Krajowa Rada Narodowa która była zależna od Rosji zaczęła proces podporządkowywania Polski do rządów Stalinowskich. Ostatecznie po II wojnie światowej dzięki oszustwom i przebiegłym działaniom Stalina Związek Radziecki zdobył kontrole nad Polska, Czechosłowacją, Węgrami, Rumunią, NRD i Bułgarią. W tych krajach mimo wielkich starań zapanował ustrój stalinowski, który działał i kierował się takimi samymi prawami jak w ZSRR. Nie było to zaprzestanie działań Stalina, dalsza ekspansja komunizmu nastąpiła w krajach azjatyckich. W 1953 roku 1 marca zmarł Józef Stalin, który wraz z Hitlerem uznawany jest za najokrutniejszego dyktatora w dziejach ludzkości. Od tej chwili w komunistycznej Rosji i państwach jej podległych następuje stopniowa odwilż. W 1956 roku na XX zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego doszło do odczytania przez Nikite Chruszczowa tajnego referatu o zbrodniach stalinowskim, który wyraźnie potępił politykę Stalina. Na Węgrzech nastąpił wybuch powstania antyradzieckiego. Wystąpienie te zostało stłumione przez Armię Czerwona, która do tych celów użyła czołgów, a co za tym idzie zginęło wiele ludzi. Również w Polsce w czerwcu i październiku doszło do protestów robotniczych o charakterze antypartyjnym i antyrosyjskim. Chruszczow w roku 1957 za pomocą armii odsunął od władzy Malenkowa i Mołotowa którzy należeli do grupy antypartyjnej, co oczywiście bardzo wzmocniło pozycje Chruszczowa w polityce, i pozwoliło na podejmowanie prób dyktowania Europie i światu własnych warunków i lansowanie własnego wizerunku i stylu działania. Chruszczow jako polityk i w pewnym sensie dyktator próbował wrzucić na siebie szczególną uwagę. Dał temu świadectwo w 1960 roku gdzie w czasie XV sesji ogólnego zgromadzenia ONZ na znak protestu zagłuszył młotek rozpoczynający obrady uderzeniem nogi w pulpit. Chruszczow w historii zapisał się koncepcją uprawy kukurydzy oraz przepowiadaniem ze do roku 1980 pod względem rozwoju dogoni Stany Zjednoczone. Jego pycha, arogancja i brak kultury sprawiły ze w wyniku działań politycznych podjętych przez współtowarzyszy został usunięty ze sceny politycznej. Jego stanowiskami podzielili się Leonid Breżniew (I sekretarz) oraz Aleksiej Kosygin (premier). Działania Breżniewa doprowadziły do usunięcia zwłok Stalina z mauzoleum przy placu czerwonym. Tymczasem w Czechosłowacji, która była rządzona przez komunistów, dokonywano bardzo ostrożnych reform, a w 1963 roku zburzono nad Pragą trzydziesto metrowy pomnik Stalina. W kraju tym porucz kwestii politycznych widniał problem narodowościowy, ponieważ znaczną liczbę stanowisk zajmowali Czesi, a Słowacy walczyli o równouprawnienie. W 1967 roku kierownictwo partyjno – państwowe, na którego czele stał Antonin Novotny, którego działania były ostro krytykowane przez grupę intelektualistów i młodzieży akademickiej. Jednak Novotny nie poddawał sie temu, przeciwników poddawano represjiom. Te jednak nie okazały się skuteczne i w efekcie niemal z każdym dniem pozycja Novotnego stawała się coraz gorsza. Liczył jeszcze na pomoc Breźniewa, lecz ten w grudniu przebywając w Pradze formalnie uchylił się od ingerowania w wewnętrzne sprawy Czechosłowacji. Ostatecznie 5 I 1968 roku nowym I sekretarzem KC Komunistycznej Partii Czechosłowacji został Słowak Aleksander Dubczek. Rozpoczynał się w ten sposób eksperyment z "socjalizmem z ludzką twarzą", reformatorski ruch nazywany z czasem Praską Wiosną. Dupczek był uważany przez Rosjan za „swojego” a Kreml nie zdradzał swojego zaniepokojenia sytuacja panująca w Czechosłowacji jednak proces liberalizacji zaczął powoli komunistom wymykać sie z pod kontroli. Zaczęły powstawać opozycyjne kluby polityczne i coraz powszechniej mówiło się o możliwości reaktywowania partii socjaldemokratycznej; została też w praktyce zniesiona cenzura. Przywódcy państw Układu Warszawskiego, w tym i Gomułka zarzucali "czechosłowackim towarzyszom", iż nie panują nad sytuacją, utracili kontrolę nad środkami masowego przekazu i nie przeciwstawiają się "wyłuskiwaniu Czechosłowacji ze wspólnoty socjalistycznej". Ostatecznie 20 VIII 1968 r. rozpoczęła się zbrojna interwencja Układu Warszawskiego. W jej obliczu władze nakazały wojsku i społeczeństwu nie stawiać czynnego oporu. Ofiar nie udało się jednak uniknąć, gdyż Czesi i Słowacy traktowali wkraczających żołnierzy jak okupantów. Kierownictwo czechosłowackie na czele z Dubczekiem zostało uprowadzone do Moskwy. Doktryna Breżniewa "Braterska pomoc" - jak oficjalnie nazywano sierpniową inwazję położyła kres nadziejom na nadanie systemowi totalitarnemu bardziej ludzkiego oblicza. W sposób najbardziej dramatyczny i wstrząsający przeciwko złu i zdradzie zaprotestował w styczniu 1969 roku dwudziestoletni student Uniwersytetu Karola Jan Palach. W centrum Pragi dokonał on protestacyjnego samospalenia. Fiasko eksperymentu "socjalizmu z ludzką twarzą" miało konsekwencje międzynarodowe. System komunistyczny po raz kolejny pokazał swoje brutalne oblicze. Okazywało się, iż przemoc i dominacja radziecka były jego elementami integralnymi. Po 1968 roku zyskało to nawet swoiste prawne uzasadnienie w postaci tzw. doktryny Breżniewa, zakładającej prawo państw "wspólnoty socjalistycznej" do zbrojnego występowania w obronie zagrożonego socjalizmu w poszczególnych "państwach bloku". Osłabione też zostały partie komunistyczne na Zachodzie, gdyż wielu ludzi przestało wierzyć w to, że realny socjalizm nie musi być represyjny, że jest reformowalny i może mieć ludzkie oblicze. Zdarzenia te miały istotny wpływ na rozłam komunizmu w Europie środkowo – wschodniej, co prowadziło do formowania sie opozycji demokratycznych i KBWE. Stłumienie wolnościowego zrywu Czechów i Słowaków oraz proklamowanie doktryny Breżniewa w dłuższym czasie nie wpłynęły na zahamowanie procesu odprężenia w stosunkach Wschód-Zachód. Proces ten wymagał dobrej woli ze strony obu supermocarstw, ale dziś nie ulega już wątpliwości, że na zdecydowanie większe ustępstwa szedł wówczas Zachód. Apogeum polityki odprężenia wyznaczał rok 1975. l sierpnia przywódcy 33 państw europejskich oraz Kanady i Stanów Zjednoczonych podpisali w Helsinkach Akt Końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Na czele delegacji państw realnego socjalizmu stali przywódcy partyjni. KBWE nie tylko sankcjonowała pojałtański ład w Europie, ale także podejmowała kwestię tzw. trzeciego koszyka, to znaczy problematykę przestrzegania praw człowieka i obywatela. Wiele uwagi poświęcał tym zagadnieniom nowy prezydent Stanów Zjednoczonych Jimmy Carter. Jego wypowiedzi na ten temat stanowiły zachętę do działania dla środowisk dysydenckich i opozycyjnych w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych najprężniej rozwijała się opozycja demokratyczna w Polsce.

Pierwszym gwoździem do trumny komunizmu stało sie wybranie na papieża polskiego kardynała Karla Wojtyłę. Jego pierwsza pielgrzymka do Polski uruchomiła lawinowo procesy wolnościowe, które nie zdołał już zatrzymać skostniały i nieefektywny system władzy komunistycznej. Ludzkość w XX wieku odebrała bardzo bolesną lekcję totalitaryzmu, który swoją skalą i ingerencją w życie człowieka nie ma sobie równych. Komunizm niewątpliwie wyniszczał całe narody. Trzeba mieć tylko nadzieje, że my ludzie mądrzy i współcześni nie doprowadzimy do podobnego scenariusza w przyszłości.