Labirynt klasyczny jest sam w sobie nicią Ariadny - interpretacja słów Umberto Eco

Umbert Eco zajmował się semiotyką, głosił teorię dzieła „otwartego” i wieloznacznego, które skłaniałoby odbiorcę do własnych refleksji. Jego słowa „labirynt klasyczny jest sam w sobie nicią Ariadny” są właśnie jednych z przykładów tej teorii.

Styl klasyczny wywodzi się ze starożytności, a labirynt to miejsce, w którym człowiek czuje się nie swojo, gubi się. Jest on czymś zadziwiającym, a jednocześnie przerażającym. „Labirynt klasyczny” może być rozumiany bardzo różnie; może to być na przykład ogrom dorobku starożytnych cywilizacji, który współczesnych ludzi przyprawia o zawrót głowy. Żeby poruszać się po labiryncie potrzebujemy przewodnika. Może nim być kultura, która będzie nas „oprowadzać” po całym dorobku ludzkości. Nić ariadny to właśnie ten przewodnik, który ma nas bezpiecznie doprowadzić do celu. Kolebką naszej kultury jest kultura śródziemnomorska. Antyczni architekci, budowniczowie, rzeźbiarze i pisarze stworzyli piękne dzieła, na których opiera się współczesna kultura . Aby poznać kulturę starożytnych cywilizacji i zrozumieć ich osiągnięcia, potrzebujemy dobrego przewodnika, który oprowadzi nas po tym niezwykłym świecie. Takim przewodnikiem jest niewątpliwie kultura starożytnych Greków.

Antyczna literatura to prawdziwy labirynt skojarzeń, postaci, wątków i stylów. Żeby go poznać jest nam potrzebujemy sporej wiedzy, która niczym klucz otworzy nam poszczególne wrota lub jak nić rozwinie się, wskazując nam drogę. Tylko dzięki niej będziemy w stanie zrozumieć tamten świat. Niedoświadczony czytelnik, który nie posiada wystarczającej wiedzy zostanie „zjedzony” przez Minotaura. Moja przenośnia oznacza, że odbiorca ten nigdy nie zrozumie antycznych dzieł i zawartych w nich symboli, stanowiących podstawy dzisiejszej literatury. To właśnie Minotaur czyha na niedoświadczonych czytelników, a żeby się przed nim obronić potrzebujemy nici Ariadny. Dlatego „labirynt jest sam w sobie nicią Ariadny”. Mitologia grecka stworzyła archetypy europejskiej kultury, do których należą: archetyp samotnego buntownika – Prometeusza, Syzyfa- symbol niewykonalnej pracy, Antygony- wzór kobiety broniącej własnych przekonań, która jest gotowa zginąć w obronie wartości, Dedala i Ikara, czyli marzyciela i realisty i wiele innych. Archetypy te tworzą skomplikowany labirynt, którym przesycona jest sztuka i literatura. Do mitologii odwoływali się wielcy rzeźbiarze greccy, tacy jak: Fidiasz – twórca posągu Zeusa, Praksyteles – autor Afrodyty Knidyjskiej, czy Poliklet, który wyrzeźbił Herę. Do mitologii sięgali też tacy twórcy jak : Tycjan, Boticello, Rafael.
Na wątkach mitologicznych oparte są dzieła Homera- „ Iliada” i „ Odyseja”, tragedie antyczne Sofoklesa oraz utwory późniejszych autorów : Jana Kochanowskiego „ Odprawa posłów greckich”, Zbigniewa Herberta „Dlaczego klasycy”, Wisławy Szymborskiej „ W rzece Heraklita” , czy Jarosława Iwaszkiewicza „ Do Tadeusza Zielińskiego”. Autorzy poszukują w nim wzorców estetycznych i etycznych, takich jak ideału piękna, cnoty, czy honoru. Odwołując się do dorobku kultury antycznej twórcy wprowadzają czytelników w inny świat, który niczym labirynt przeraża, obezwładnia i zmusza do intelektualnego wysiłku.

Czytelnik zaś uważnie czytając dzieło podąża w głąb labiryntu, wciela się w bohaterów, żyje ich życiem i wspólnie z nimi musi znaleźć drogę, która doprowadzi go do wyjścia, w przeciwnym bowiem razie zostanie pożarty przez Minotaura.