lodowce
Lądolody i lodowce górskie.
glacjologia-nauka o lodowcach i lądolodach
Powstanie lodowców i lądolodów określają odpowiednie warunki klimatyczne: przede wszystkim obfite opady atmosferyczne w postaci śniegu i ujemne temp. powietrza i zagłębienia terenu. Warunki takie panująca obszarach górskich oraz w wysokich szerokościach geogr. kuli ziemskiej. Na tych terenach w ciągu roku, więcej śniegu przybywa niż w rzeczywistości topnieje.
elementy lodowca: pole firnowe, jęzor lodowcowy i czoło. Granice wiecznego śniegu – granice powyżej której mogą powstać lodowce. Ich wysokość zależy od temp. i warunków lokalnych.
Ok. 85% obszarów zlodowaciałych kuli ziemskiej przypada na Antarktydę, 12% na Grenlandię, 3% stanowią lodowce górskie.
Współcześnie istniejące masy lodowcowe dzielimy na:
-lodowce górskie występują w wysokich górach świata
-czapy lodowcowe zwane lodowcami fieldowymi powstają na obszarach płn. Europy(Islandia, Norwegia)
-lądolody(lodowce kontynentalne)-potężne wypukłe pokrywy lodowe, poruszające się szerokim frontem we wszystkich kierunkach, spływający lód tworzy tzw. lody szelfowe, które załamują się dają początek górom lodowym. Zjawisko to nosi nazwę cielenia się lodowca. Największy lodowiec szelfowy na ziemi tworzy Bariera Rossa. Drugi co do wielkości obszar pokryty lądolodem to Grenlandia.
Działalność lądolodów i lodowców
1.DZIAŁALNOŚĆ EROZYJNA:
*detersja – wygładzanie podłoża skalnego
*detrakcja –wyorywani bloków i okruchów z podłoża skalnego
*egzaracja –zdzieranie materiału różnego pochodzenia przez czoło nasuwającego się lądolodu.
#Formy działalności erozyjnej=rysy, bruzdy, zadziory, wygłady, mutomy (doskonale wygładzone podłużne garby i pagórki o kierunku zgodnym z ruchem lodowca), barnice.
2.DZIAŁALNOŚĆ TRANSPORTOWA:
~moreny: materiał pochodzący zarówno ze zniszczenia ścian skalnych wznoszących się ponad powierzchnią lodowca, jak też zniszczenia podłoża:
*morena powierzchniowa-bloki, głazy, okruchy i pyły nagromadzone na powierz. lodowce
*morena wew –materiał pochodzi przeważnie z obszaru firnowego, jest na ogół nierównomiernie rozmieszczony w masie lodowcowej.
*morena boczna-ciągnie się po obu stronach jeziora lodowego, w postaci wałów. Jest to materiał pochodzący z niszczenia, głównie odpadania zwietrzeliny ze ścian skalnych.
*morena denna-bywa różnie wykształcona, w zależności od termicznego typu lodowca. Znajdują się ona w spodniej części lodowca.
*morena czołowa–(na niżu Polski)ciągi pagórków i wzgórz o wys. od kilku do kilkudziesięciu m., które powstały w czasie jego dłuższego postoju. Materiał akumulowany jest bezpośrednio przy krawędzi lądolodu -> morena czołowa akumulacyjna. Materiał wyciśnięty lub pchnięty przez czoło lądolodu->morena czołowa spiętrzona.
3.DZIAŁALNOŚĆ WÓD LODOWCOWYCH:
*pola sandrowe(sandry)-rozległe piaszczysto–żwirowe stróżki napływowe wód wypływających na przedpole lodowca
*ozy–długie, wąskie i zwykle kręte wały lub ciągi wzgórz, niejednokrotnie o dł. kilku lub kilkunastu km, odpowiadają one rzekom płynącym w tunelach lądowych
*kemy-okrągławe lub wydłużone pagórki lub wzgórza o wys. od kilku do kilkudziesięciu m., które powstały w wyniku osadzenia terenu w obrębie szczelin i rozpadu lodowca
*drumliny – niewysokie owalne pagórki i wzgórza wydłużone zgodnie z kierunkiem ruchu lądolodu. Tworzyły się w wyniku erozji glacjalnej starszych osadów lodowcowych tzw. pola drumlinowe
*jeziora rynnowe- powstają w wyniku erozji wód płynących pod lodowcem.
Lądolody i lodowce górskie.
glacjologia-nauka o lodowcach i lądolodach
Powstanie lodowców i lądolodów określają odpowiednie warunki klimatyczne: przede wszystkim obfite opady atmosferyczne w postaci śniegu i ujemne temp. powietrza i zagłębienia terenu. Warunki takie panująca obszarach górskich oraz w wysokich szerokościach geogr. kuli ziemskiej. Na tych terenach w ciągu roku, więcej śniegu przybywa niż w rzeczywistości topnieje.
elementy lodowca: pole firnowe, jęzor lodowcowy i czoło. Granice wiecznego śniegu – granice powyżej której mogą powstać lodowce. Ich wysokość zależy od temp. i warunków lokalnych.
Ok. 85% obszarów zlodowaciałych kuli ziemskiej przypada na Antarktydę, 12% na Grenlandię, 3% stanowią lodowce górskie.
Współcześnie istniejące masy lodowcowe dzielimy na:
-lodowce górskie występują w wysokich górach świata
-czapy lodowcowe zwane lodowcami fieldowymi powstają na obszarach płn. Europy(Islandia, Norwegia)
-lądolody(lodowce kontynentalne)-potężne wypukłe pokrywy lodowe, poruszające się szerokim frontem we wszystkich kierunkach, spływający lód tworzy tzw. lody szelfowe, które załamują się dają początek górom lodowym. Zjawisko to nosi nazwę cielenia się lodowca. Największy lodowiec szelfowy na ziemi tworzy Bariera Rossa. Drugi co do wielkości obszar pokryty lądolodem to Grenlandia.
Działalność lądolodów i lodowców
1.DZIAŁALNOŚĆ EROZYJNA:
*detersja – wygładzanie podłoża skalnego
*detrakcja –wyorywani bloków i okruchów z podłoża skalnego
*egzaracja –zdzieranie materiału różnego pochodzenia przez czoło nasuwającego się lądolodu.
#Formy działalności erozyjnej=rysy, bruzdy, zadziory, wygłady, mutomy (doskonale wygładzone podłużne garby i pagórki o kierunku zgodnym z ruchem lodowca), barnice.
2.DZIAŁALNOŚĆ TRANSPORTOWA:
~moreny: materiał pochodzący zarówno ze zniszczenia ścian skalnych wznoszących się ponad powierzchnią lodowca, jak też zniszczenia podłoża:
*morena powierzchniowa-bloki, głazy, okruchy i pyły nagromadzone na powierz. lodowce
*morena wew –materiał pochodzi przeważnie z obszaru firnowego, jest na ogół nierównomiernie rozmieszczony w masie lodowcowej.
*morena boczna-ciągnie się po obu stronach jeziora lodowego, w postaci wałów. Jest to materiał pochodzący z niszczenia, głównie odpadania zwietrzeliny ze ścian skalnych.
*morena denna-bywa różnie wykształcona, w zależności od termicznego typu lodowca. Znajdują się ona w spodniej części lodowca.
*morena czołowa–(na niżu Polski)ciągi pagórków i wzgórz o wys. od kilku do kilkudziesięciu m., które powstały w czasie jego dłuższego postoju. Materiał akumulowany jest bezpośrednio przy krawędzi lądolodu -> morena czołowa akumulacyjna. Materiał wyciśnięty lub pchnięty przez czoło lądolodu->morena czołowa spiętrzona.
3.DZIAŁALNOŚĆ WÓD LODOWCOWYCH:
*pola sandrowe(sandry)-rozległe piaszczysto–żwirowe stróżki napływowe wód wypływających na przedpole lodowca
*ozy–długie, wąskie i zwykle kręte wały lub ciągi wzgórz, niejednokrotnie o dł. kilku lub kilkunastu km, odpowiadają one rzekom płynącym w tunelach lądowych
*kemy-okrągławe lub wydłużone pagórki lub wzgórza o wys. od kilku do kilkudziesięciu m., które powstały w wyniku osadzenia terenu w obrębie szczelin i rozpadu lodowca
*drumliny – niewysokie owalne pagórki i wzgórza wydłużone zgodnie z kierunkiem ruchu lądolodu. Tworzyły się w wyniku erozji glacjalnej starszych osadów lodowcowych tzw. pola drumlinowe
*jeziora rynnowe- powstają w wyniku erozji wód płynących pod lodowcem.