Młoda Polska - szybka powtórka na maturę.

1. Dekadentyzm i jego odbicie w utworach epoki
. DEKADENTYZM-pojęcie to wywodzi się od tytułu francuskiego pisma literackiego „Decadent. Termin ten w szerszym sensie oznacza schyłek, rozpad jakiejś kulturowej formacji, wyraża przekonanie o nieuchronności schyłku kultury, starzeniu się społeczeństw, o bankructwie dotychczasowych ideałów i wyczerpaniu się zdolności do tworzenia nowych.
„KONIEC WIEKU XIX” Kazimierz Przerwa- Tetmajer
Wiersz ten jest głęboko pesymistyczny, rysujący sylwetkę dekadenta, dla którego życie jest udręką i wobec którego jest bezsilny. Poeta stawia 10 pytań będących propozycjami a raczej możliwościami przyjęcia określonej postawy wobec życia, postawy te są różnorakiej wartości: przekleństwo, ironia, przyjęcie idei, modlitwa, wzgarda, walka, rozpacz, czy rezygnacja. Każda z nich spotyka się z negatywną postawą człowieka końca wieku, przekonanego o bezskuteczności jakiegokolwiek czynu, jakiejkolwiek reakcji na rzeczywistość.
„Nie wierzę w nic” (Tetmajer)
Wiersz ten jest klasycznym przykładem wyznania niewiary. Dawne marzenia i ideały na przełomie wieków straciły swój sens, można nimi tylko i wyłącznie pogardzać. Utwór jest także wyznaniem bezsilności i apatii. Jakiekolwiek działanie napawa podmiot liryczny wstrętem. Jedyne co pozostało to pragnienie Nirwany. Życie ludzkie straciło sens do tego stopnia, że w człowieku silniejsze jest pragnienie niebytu, nieistnienia niż wola życia.

2.Styl życia rodziny i jej moralność w świetle „Moralności pani Dluskiej”
Pani Dulska szczyci się tym, że pochodzi z rodziny z tradycjami. W swoim domu jest właściwie głową rodziny - rządzi domownikami, sama decyduje o tym, co jest dla nich słuszne. Podporządkowuje sobie całkowicie męża. Wydziela mu pieniądze, nakazuje mu spacerować wokół stołu, by zawsze mieć go na oku. Bardzo dba o dobry obraz swojej rodziny w oczach postronnych osób. Takiego postępowania chce nauczyć również własne dzieci.Jej syn - Zbyszek próbuje się wyzwolić spod jej władzy. Nie chce być obłudnym i zakłamanym mieszczuchem. Niestety wybiera złą drogę do wyzwolenia. Prowadzi hulaszcze życie, by zrobić na złość matce. Uwodzi młodą służącą - Hankę. Nie wie, że matka celowo ją zatrudniła, by syn nie szukał kochanek poza domem. Dulska chce w ten sposób mieć nad nim kontrolę. Gdy sprawy posuwają się za daleko i Hanka zachodzi w ciążę, Zbyszek ulega namowom Juliasiewiczowej i wyrzeka się kochanki. Myśli tylko o sobie. Mieszczańskie zakłamanie jest zbyt głęboko zakorzenione w psychice Zbyszka. Dulska jest skąpa i chciwa. Dla pieniędzy jest w stanie bardzo wiele zrobić. Nie przeszkadza jej fakt, że w jej kamienicy mieszka dama lekkich obyczajów, gdyż płaci ona wysoki czynsz. Jednocześnie Dulska jest do tego stopnia bezduszna, że wymawia mieszkanie kobiecie, która podjęła nieudaną próbę samobójczą po tym, jak mąż ją zdradził. Wszystkie wady swej matki odziedziczyła Hesia. Jest zarozumiała i arogancka. Wynosi się ponad innych. Myśli tylko o własnej wygodzie. Jest nieczuła na ludzką krzywdę. Chce szybko się usamodzielnić. Wzorem niezależności i dojrzałości jest dla niej hulaszczy tryb życia Zbyszka.. Z kolei jej siostra - Mela ma zupełnie inny charakter. Jest wrażliwą dziewczynką. Bardzo przejmuje się losem Hanki. Jest niewinna i delikatna. Naiwnie wierzy w dobre intencje Zbyszka. Nie dostrzega obłudy i fałszu swej matki. Nie jest świadoma tego, że jej najbliżsi wyrządzają innym krzywdę. Przez swą naiwność nieświadomie godzi się na taki stan rzeczy. Dulscy są przedstawicielami zakłamanych, obłudnych mieszczan. Żyją na pokaz, starannie ukrywając przed innymi swe wady. Głową tej rodziny jest egoistyczna, chciwa materialistka - Aniela Dulska. Pod sztandarem mieszczańskiej moralności krzywdzi uczciwych ludzi. Jest zepsuta i zakłamana i w tej atmosferze wychowuje swe dzieci. Podporządkowuje sobie całkowicie wszystkich domowników. Decyduje o ich postępowaniu.

3. Najważniejsze wartości w życiu Tomasz Judyma
Zdaje on sobie sprawę z tego, że nędza i brud sprzyjają chorobom i dlatego nie chce leczyć skutków, ale likwidować przyczyny. Jego zamiary są oczywiście słuszne, więc przedstawia je warszawskim lekarzom, lecz jego referat spotyka się ze śmiechem, pogardą, a nawet oburzeniem słuchaczy. Otwiera własną praktykę, co kończy się niepowodzeniem. Jednak nie załamuje się i wyjeżdża do uzdrowiska Cisy, gdzie pracuje jako lekarz. Zakłada nawet mały szpital. Nikt nie czyni mu przeszkód w jego działalności, ale ostatecznie dochodzi do konfliktu, gdy Judym żąda zlikwidowania stawów rybnych, które zamulają potok - jedyne źródło wody pitnej dla mieszkańców wsi. Rozpoczyna się kolejny etap jego życia – praca lekarza zakładowego przy kopalni „Sykstus” w Sosnowcu, gdzie poznaje niezwykle trudne warunki pracy górników. Postanawia z tym walczyć. Z tego powodu rozstaje się z Joasią, mimo tego, iż darzy ją głębokim uczuciem. Chce jednak wszystkie swoje siły poświęcić potrzebującym. Postawił sobie cel w życiu – pomaganie biednym ludziom, a jako lekarz mógł się w pełni realizować.
4. Joasia Podborska i jej losy, plany, marzenia itp.
Bezdomna. Sierota, po stracie rodziców mieszkała u ciotki w Kielcach. Tam się uczyła, ale nie mogła liczyć na uczucia. Po skończeniu gimnazjum pojechała do Warszawy. Pani Niewadzka zatrudniła ją jako guwernantkę. Bezdomnością jest strata majątku, domu rodzinnegio. Tuła się ona po innych domach. Joanna nie czuje przynależności do żadnej klasy społecznej. Stara majątku, brak akceptacji ze strony ziemiaństwa. Wyobcowana. Jest ona samotna, nikt nie akceptuje jej poglądów (prócz Judyma, który ma poodobne). Widzi ona na świecie zło i stara się z nim walczyć, ale jej zapał jest lekceważony lub traktowany z pobłażliwością. Nie znajduje poplecznika, który by wraz z nią działalność tą kontynuował. Jest bezdomna bo zostaje odtrącona przez Tomasza i traci nadzieję na dom rodzinny. Jej bezdomnością jest emancypacja. Jest to uznawane za niecodzienny przejaw kobiecości. Zakochuje się w Tomaszu Judymie i ma nadzieję na szczęśliwą przyszłość u jego boku. Pragnie go wspierać, pomagać mu, nie boi się trudów, biedy, ciężkiej pracy. Niestety, misja Judyma i jego przekonanie o konieczności samotnej walki staje temu marzeniu na przeszkodzie
5. Moralność, wierzenia i obyczaje mieszkańców „Lipiec” – W.S. Reymont „Chłopi”
Obyczaj przecież decydował nawet o zajmowanych miejscach w kościele w czasie nabożeństwa. że pierwsze ławki najbliżej ołtarza zajmowali najbogatsi i najznamienitsi gospodarze we wsi. Mniej zamożni zajmowali miejsca w tyle kościoła, a tłum parobków, najmitów i komorników cisnął się stojąc w bocznych nawach. Po święcie zmarłych Dzień Zaduszny, Kuba i Witek obchodzą zapomniane groby swoich bliskich i znajomych. Jednak prócz odwiedzin, Kuba i Witek przynoszą na groby okruszyny chleba, które rozsypują na mogiłach. Tymi okruchami posilić się rzekomo mają pokutujące za grzechy chrześcijańskie dusze. Innym pogańskim jeszcze obyczajem, któremu hołdują chłopi w Lipcach jest prastary obrzęd "zamawiania" noworodka. Kiedy po chrzcinach najmłodszego dziecka Hanki goście wracają do domu z kościoła, stara Dominikowa przed wejściem do chaty zabiera od nich dziecko, żeby "zamówić je od złego". Obchodzi z niemowlakiem dom dookoła, przystając przy każdym rogu w celu wymówienia magicznej formuły. Ma to ustrzec dziecko w życiu przed wszelkim możliwym złem. Szereg obrzędów i obyczajów chłopskich ukazane jest przy okazji zaślubin Macieja Boryny i Jagny Dominikówny. Nim jednak do ślubu doszło, wydarzenie to poprzedzone zostało szeregiem wcześniejszych rytuałów. Mimo że sprawa nieformalnie została przez zainteresowane strony ustalona już dużo wcześniej i wiadomo było, że do ślubu dojdzie, tradycji musiało stać się zadość. Dlatego Maciej posyła zgodnie ze zwyczajem do matki Jagny bogate swaty. Oferta kawalera zostaje przyjęta i może dojść do zaręczyn, które, zgodnie z utartą tradycją, są kolejnym, po swatach, krokiem do ślubnego kobierca.
6. Postawy ludzi, ich moralność oraz skutki działań w opowiadaniu „doktor Piotr”
Nowela Doktor Piotr przedstawia nam pozornie typowego bohatera utworów Żeromskiego na początku drogi życiowej. Piotr Cedzyna decyduje się na pozostawienie ojca i wyjazd z kraju, ponieważ musi spłacić „dług przeklęty”. Chce zwrócić pieniądze, które ojciec wydał na jego wykształcenie, zmniejszywszy uprzednio dniówkę robotnikom. Doktor Piotr, prawdziwy pozytywista, nie może pogodzić się z niesprawiedliwością i pragnie wynagrodzić robotnikom ich krzywdę. Będzie pracował za granicą i wszystko zwróci.
Naprawdę jednak nowela zawiera o wiele więcej problemów, niż tylko prezentacja bohatera. Ciekawą postacią jest jego ojciec, Dominik Cedzyna. To zubożały szlachcic, dla którego najważniejszy w życiu jest syn. To dla niego godzi się pracować u Bijakowskiego. To dla niego godził się na różne upokorzenia, pocieszając się tylko refleksją: „ja i tak pan, ty i tak cham”. To dla niego zmniejszył wynagrodzenie robotnikom. Takich jak on w tym okresie dziejowym, po upadku powstania styczniowego, było sporo: dawni właściciele ziemscy, bez majątków po carskich represjach popowstaniowych, a więc bez środków do życia. Jedyną ich umiejętnością jest pański sposób bycia, umiejętność kierowania ludźmi i zmuszania ich do wysiłku. Te umiejętności starego Cedzyny wykorzystuje Bijakowski. Cedzyna zaś marzy o powrocie syna i o wspólnym gospodarzeniu na roli, którą zdobędą dzięki wykształceniu syna i własnej ciężkiej pracy. W sumie postać sympatyczna. Rozumiemy pobudki jego działania, rozumiemy, że nie ma sobie nić do zarzucenia, ponieważ dla okolicznych chłopów praca nawet za obniżoną dniówkę i tak jest błogosławieństwem, Bijakowski sam mu proponuje taki sposób dorobienia sobie. A że robi to wszystko dla syna, robi bezinteresownie. Rozumiemy, że ten szlachcic jeszcze niedawno wyzyskujący chłopów pańszczyźnianych, nie widzi ludzkiej krzywdy.
Jego syn jest postacią mniej sympatyczną. Jego bezkompromisowość jest odrobinę podejrzana. Przecież od początku nie chciał zostać w kraju. Planował ściągnięcie ojca do Anglii, do Hull. Był człowiekiem nowych czasów, inżynierem–chemikiem, nie dla niego była praca na szlacheckim folwarku, nawet gdyby nie wiem jak kochał ojca. Ale czy go rzeczywiście kochał? Żeromski nie udziela nam jasnej odpowiedzi.
6. Jan Kasprowicz i jego poezja
Jan Kasprowicz (ur. 12 grudnia 1860 w Szymborzu, zm. 1 sierpnia 1926 w Poroninie) – poeta, dramaturg, krytyk i tłumacz; czołowy przedstawiciel Młodej Polski.:
Z chałupy (1887)
Poezje (1889)
Chrystus (1890)
Z chłopskiego zagonu (1891)
Świat się kończy (1891)
Anima lachrymans i inne nowe poezje (1894)
Miłość (1895)
Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach (1898)
Ginącemu światu (1901)
Salve Regina (1902)
Ballada o słoneczniku (1908)
Chwile (1911)
Księga ubogich (1916)
Hymny (1921)
Sita
Od 1870 uczył się w pruskich gimnazjach w Inowrocławiu, Poznaniu, Opolu, Raciborzu w latach 1882-1883, w 1884 otrzymał maturę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Studiował filozofię i literaturoznawstwo na niemieckich uniwersytetach w Lipsku oraz we Wrocławiu. Podczas studiów uprawiał publicystykę i poezję, współpracując z różnymi polskimi czasopismami. Za działalność w kółkach socjalistycznych był dwukrotnie aresztowany przez pruską policję i osadzony na pół roku w więzieniu. W latach 1921-1922 był rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza.

7. Obraz nędzy ludzkiego życia w opowiadaniach S. Żeromskiego

„Zmierzch” przedstawia losy małżeństwa Gibałów – Walka i jego żony. Gibała był fornalem na miejscowym dworze, ale został wyrzucony z pracy za kradzież owsa, a ponieważ dziedzic wystawił mu złą opinię, nie mógł nigdzie znaleźć stałej pracy. Małżeństwo żyje więc w skrajnym ubóstwie, z małym dzieckiem, chwytając się każdej możliwości zarobku. Gdy dziedzic traci swój majątek i przychodzi nowy pan, Gibałowie zgłaszają się do pracy przy wywozie torfu z bagna, gdzie chce on zrobić stawy rybne. Ponieważ z początku rządca dał wysokie wynagrodzenie i dużo chłopów chciało u niego pracować, postanowił je zmniejszyć. Walek Gibała rozzłoszczony tym poszedł do karczmy i się upił, a z rana zbił żonę. Tego dnia, podczas pracy, gdy już zmierzchało, Gibałowa obserwując nadchodzącą mgle, w której widzi dziwne kształty, zaczyna martwić się o pozostawione w chacie, bez opieki, małe dziecko. Prosi męża, aby pozwolił jej wrócić do niego, ale Gibała nie puszcza jej gdyż muszą skończyć zaplanowaną robotę. Okazuje jednak „grubiańską dobroć” – sam ładuje swoje taczki i każe tak samo robić żonie, dzięki czemu szybciej wykonają prace i będą mogli wrócić do chaty.

W opowiadaniu „Zapomnienie” Żeromski również przedstawia nam trudną sytuację życiową chłopa. Jest nim Wincenty Obala. Stary, zmizerniały, ubrany w podarte i pocerowane łachmany człowiek, zostaje złapany w lesie, gdy kradnie deski z tartaku. Bardzo ostro traktuje go gajowy Lelewicz. Bije go i kopie z wielką zawziętością i czyni to, chcąc pokazać dziedzicowi, jakim on jest wiernym i oddanym sługą. Dziedzic w czasie rozmowy z Obalą mówi mu, że jeśli nie zapłaci grzywny, to pójdzie do więzienia. Wincenty prosi o łaskę i stwierdza, że nie kradł tych desek z chęci zysku, ale dlatego, że zmarł mu jedyny syn, a on jest na domiar złego wdowcem. Deski te miały być przeznaczone na zrobienie trumny.
Dziedzic sprawdza tę informację, udając się do stodoły, gdzie spoczywają zwłoki młodego Obali. Przed odejściem mówi jednak dalej o karze pieniężnej i o datku na kościół.

8. Postawy bohaterów w powieści „Chłopi”

Antek Boryna to najstarszy syn Macieja, mieszka w ojcowskiej chałupie wraz z żoną Hanką i dwojgiem małych dzieci. W momencie rozpoczęcia powieści jest już człowiekiem dojrzałym i niezwykle ciąży mu to, że ojciec nie chce na niego przepisać gruntu, choć on pracuje tak ciężko. Czuje się wyrobnikiem albo parobkiem, a nie gospodarskim synem. W dalszej części utworu dowiadujemy się o jego romansie z piękną Jagną, przyszłą żoną Macieja – ta sytuacja sprawia, ze konflikt między synem a ojcem pogłębia się, stary Boryna w końcu wyrzuca syna wraz z rodziną z domu – wtedy Antek staje się już prawdziwym wyrobnikiem, który musi walczyć o każdy grosz. Antek to mężczyzna przystojny i postawny. Cechuje się niezwykła siłą, co udowodnił między innymi walcząc z Mateuszem. Młody Boryn ma wiele cech wspólnych z ojcem: upór, dumę, odwagę i hardość. Choć pozornie nie liczy się z opinią innych, to wewnątrz boleśnie odczuwał odrzucenie przez lipiecką gromadę, spowodowane związkiem z piękną macochą. Kolejne nieszczęścia i niepowodzenia powodują w nim ogromną przemianę. Najpierw chorobliwie rozkochany w Jagnie, zapomina o rodzinie, przesiaduje z najgorszymi w karczmie i przepija wszystkie pieniądze. W końcu po pobycie w więzieniu i śmierci ojca dochodzi do wniosku, że jest niezwykle związany z ojcowską ziemią, a normy określające współżycie w gromadzie również okazują się dla niego ważne. Pomimo tego, że wciąż darzył uczuciem Jagnę, nie potrafił przeciwstawić się woli tłumu, żądającego wypędzenia dziewczyny:.Antek odzyskuje poważanie we wsi, akceptuje przyjętą moralność, docenia żonę. Młody Boryny to również człowiek, w którym narodziła się świadomość narodowa i nie boi się jej wyrażać głośno
HANKA – jedna z najwspanialszych postaci w Chłopach. Hanka to córka biednego Bylicy, który mieszka wraz z drugą córką – Weronką, w podupadającej chacie na końcu wsi. Kobieta weszła do rodziny Borynów, za sprawą małżeństwa z Antkiem. Poznajemy ją jako zahukaną, pokorną żonę i matkę dwójki dzieci
Hanka nie jest kobietą zbyt urodziwą, znać na niej ciężką pracę i kolejne ciąże. Nie przeszkadzało jej jednak to, dopóki między nią a Antkiem nie pojawiła się piękna Jagna. Hanka to postać dynamiczna, przechodzi wielką przemianę na kartach powieści. Po tym jak mąż ją zdradził i sponiewierał, jak została wypędzona wraz z nim z Borynowej chałupy i przyszło jej borykać się z prawdziwą nędzą, wykształciła w sobie prawdziwą wolę przetrwania. Uniezależniła się od Antka, który zupełnie przestał troszczyć się o rodzinę. Hanka zawsze bardzo dumna, w chwili rozpaczy umiała się pogodzić z teściem, dostrzec jego dobro. Potem kiedy Antek był w więzieniu, ona troskliwie opiekowała się chorym Boryną i doglądała gospodarki. Okazała się niezwykle mocną kobietą, która nawet tuż po połogu nie spuszczała oczu z gospodarki. Co nie znaczy, ze Hanka nie cierpiała. Miała ku temu wiele powodów: zdrady i pijaństwo męża, bieda, ciągłe kłótnie w domu, ciężka praca, potem jeszcze osadzenia Antka w więzieniu. Hanka raczej się nie skarżyła, powierzała wszelkie cierpienia Jezusowi. Często w samotności modliła się do Boga, prosząc o rozwiązanie problemów, o ulgę. Latem, kiedy jej problemy się już rozwiązały poszła na pielgrzymkę do Częstochowy.
9. Chłopsko – inteligenckie wesele i jego bohaterowie. Co się działo na weselu:

Uczestnicy wesela pojawiają się kolejno po dwie, trzy osoby w izbie przytanecznej i prowadzą między sobą krótkie rozmowy. W dalszych rozmowach między gośćmi weselnymi padają wypowiedzi pod adresem chłopów i inteligencji. Chłopi są silni, zdrowi i chętni do walki, tylko trzeba nimi pokierować. Pod adresem inteligencji padają słowa krytyki. Rachela chce poetyczności i proponuje, by zaprosić na wesele wszystkie dziwy, kwiaty, krzewy, brzęczenie, a Poeta podpowiada, że i chochoła, co też Młodzi Państwo czynią wśród śmiechów i żartów. O północy pojawia się Chochoł, zapowiadający przybycie gości. Widzi go i wypędza z izby mała Isia. Po nim ukazują się kolejno następne zjawy.
Marysi pojawia się Widmo, które chce ją zobaczyć, chce zatańczyć z nią. Po nim Dziennikarzowi objawia się Stańczyk, witając go słowami „Salve bracie" i przeprowadza z nim długą rozmowę. Stańczyk opowiada z kolei o zawieszeniu dzwonu Zygmunta, który kiedyś był symbolem dumy narodowej, a dziś oznajmia tylko wiadomości o pogrzebach. Panu Młodemu ukazuje się Hetman, który mówi że polska to hołota, która chce tylko złota.
Dziadowi ukazuje się Upiór i prosi o wiadro wody, aby się obmyć z krwi, Gospodarzowi objawia się Wernyhora i nakazuje, aby przed świtem rozesłał wici oraz zgromadził uzbrojony lud przed kościołem, gdzie wszyscy mają nadsłuchiwać tętentu od krakowskiego gościńca czy nie nadjeżdża on z Archaniołem. Wernyhora przekazuje Gospodarzowi złoty róg, którego głos ma porwać naród do walki o niepodległość. Gospodarz misję zwołania chłopów do powstania powierza Jaśkowi, wręczając mu złoty róg, który otrzymał od Wernyhory, ale on go zgubił. Wreszcie Gospodarz budzi się, przytomnieje, przypomina sobie Wernyhorę oraz jego polecenia i czeka, a wraz z nim goście weselni i tłum uzbrojony na dziedzińcu. Wszyscy wypatrują znaków i nadsłuchują. Wreszcie słychać tętent. Chochoł, który wszedł za nim do izby, wyjaśnia im, że Janek zgubił róg w momencie, gdy schylał się po czapkę z pawich piór, Bezradny, posłuszny Jasiek wykonuje polecenia Chochoła, który zaczyna grać na skrzypcach. Weselnicy w takt muzyki Chochoła wiodą w milczeniu powolny i monotonny taniec

10. Zjawy i ich przesłanie – „Wesele” Wyspiański

89. Widmo - symbol miłości romantycznej. Narzeczony Marysi, który zmarł na suchoty. Malarz francuski. Jego duch przybył na wesele. Rozpamiętuje chwile gdy byli razem, gdy istniała między nimi jakaś więź. Jest to upostaciowanie wnętrza Marysi. Z jednej strony cieszy się ona z jego przybycia, a z drugiej obawia. Pogodziła się z jego śmiercią. Jest to symbol utraconej miłości. Marysia przypomina sobie te chwile i boi się stabilizacji z mężem. Nie wie czy ma zostać z Wojtkiem,. Wesele sprowokowało ją do tych rozważań. Raz się cieszy z przybycia ukochanego, a raz nie.
Rycerz (Zawisza Czarny)Symbol honoru i patriotyzmu. Jest uosobieniem pragnień poety. Poeta ma odczucie siły. Dekadentyzm, a poeta tęskni do mocy i siły. Rycerz jako symbol mocy, odwagi i zwycięstwa. Zwiastun odrodzenia. Nazywa poetę nędzarzem. Poeta cierpi bo to co tworzy jest odzwierciedleniem ducha czasu. Rycerz przypomina czasy Jagiełły. Poeta ma szansę prowadzenia ludu do walki. Osądzona jest zdegenerowana poezja młodo polska. Poeta nie chce napisać wielkiego dzieła. Poeta nie jest w stanie podołać przywództwu narodu. Rycerz to symbol siły poezji oddziałującej na społeczeństwo.
Upiór - Jakub Szela stanął na czele powstania chłopskiego. Jest cały we krwi, gdyż wielu zabił. Chce się obmyć wodą. Dziad stara się go odpędzić. Upiór jako zimny trup. Dla Szeli ważne są dobra materialne. Przypomina, że bratanie się chłopów i szlachty jest niedorzeczne. Jest symbolem krwawej zemsty na panach.
90. Dzięki ukazaniu scen symbolicznych autor chciał przekazać istotne treści o charakterze społeczno - politycznym dotyczące polskiego społeczeństwa. Wyspiański w tych scenach ukazał wady Polaków oraz ich postępowania, które są przyczyną braku jedności i solidarności w polskim społeczeństwie.

Chochoł rzuca czar na zebranych, budzą się w nich ukryte uczucia. Uosobienia utajnionych pragnień
Stańczyk to symbol mądrości. Głos wewnętrzny dziennikarza.
Hetman Uznawany za symbol zdrady narodowej. Duch hetmana Branickiego, który gardził chłopami. Symbol fałszu, zdrady, magnackiego egoizmu. I to mu zarzuca pan młody.
Wernyhora Ofiarowuje złoty róg gospodarzowi, a Janek go zgubił Przewiduje przyszłość. Zwiastun czynu i niepodległości. Złoty róg to symbol walki narodowo - wyzwoleńczej, on bowiem miał dać sygnał wzywający do powstania,


Także w pliku ;)