Napisz co to jest układ antarktyczny

Układ Antarktyczny --- miedzynarodowa umowa  regulująca  polityczno-prawny status Antarktydy, jedynie nie zamieszkanego kontynentu.

Układ Antarktyczny, podpisany w 1959 roku przez 12 państw, miał wielkie znaczenie polityczne. Stworzył - m.in. poprzez wygaszenie roszczeń terytorialnych - możliwości szerokiej międzynarodowej współpracy w badaniach Antarktyki. Polska, która 25 lat temu - w 1977 roku – uruchomiła własną stację polarną na wyspie Króla Jerzego w Szetlandach Południowych i podjęła samodzielne badania naukowe w Antarktyce stała się, po spełnieniu tych warunków 13 pełnoprawnym członkiem Układu Antarktycznego. Należy do niego już 30 państw, a kilkanaście stara się o przyjęcie. Polska działalność w Antarktyce była od początku ukierunkowana – zarówno w sferze polityczno-prawnej jak i naukowej - na poznanie i ochronę środowiska Antarktyki. Polska była współautorem międzynarodowej Konwencji o zachowaniu żywych zasobów morskich w Antarktyce. Do jej opracowania wykorzystano m.in. wyniki badań biologicznych prowadzonych przez polskie ekspedycje i stację polarną. Inną polską inicjatywą było utworzenie w rejonie stacji Arctowskiego dwóch rezerwatów SSSI-8 i SSSI-34 (Sites of Special Scientific Interest) przekształconych w Antarktyczne Specjalne Rejony Chronione oraz strefy specjalnej Antarctic Special Management Area - ASMA obejmującej Zatokę Admiralicji i przyległy pas lądu. Kontrole i zarządzanie tymi strefami Układ powierzył Polsce. Polska podjęła przed kilku laty wspólnie z Wielką Brytanią pionierskie wówczas badania nad wpływem turystyki na środowisko. Kilkadziesiąt statków zawijających do Zatoki Admiralicji, 12 tysięcy turystów rocznie – to potencjalne źródło śmieci i zanieczyszczeń. Niepokojenie zwierząt, możliwość zawleczenia obcej fauny i flory, a szczególnie bakterii np. salmonelli to zagrożenia ze strony coraz popularniejszej turystyki polarnej. „Obecnie wchodzimy w nowy etap badań związanych ze środowiskiem - ocieplanie klimatu i zmiany pokrywy lodowej, wzrost emisji ultrafioletu spowodowany powiększającą się dziurą ozonową, zaburzenia w hydrosystemie Antarktyki wynikające z deglacjacji, zagrożenie inwazją obcych gatunków, przystosowanie biosfery antarktycznej do nowych warunków. Prace te wiążą się z wejściem Polski do Unii Europejskiej i włączeniu się w nurt VI Programu Ramowego. UE przywiązuje wielką wagę do badań polarnych” – powiedział prof. Stanisław Rakusa-Suszczewski z Zakładu Biologii Antarktyki PAN.