Oko- budowa narządu wzroku, ze szczególnym uwzględnieniem wad wzroku i ich korygowania.

Żaden ze zmysłów nie dostarcza nam, tak wielu bogatych informacji i wrażeń jak oko. Nic w tym dziwnego, bo jest to jeden z najbardziej skomplikowanych narządów, jakim dysponujemy. Narząd wzroku- oko jest najważniejszym naszym zmysłem umożliwiającym nam funkcjonowanie w świecie zewnętrznym. Nasze oczy to bardzo delikatny narząd posiadający niestety różne defekty i schorzenia wywołane chorobami bądź wadami wrodzonymi lub nabytymi. Wady te i schorzenia takie jak na przykład: astygmatyzm, zaćma, krótko i dalekowzroczność, zez, jaskra, choroby gruczołów łzowych, ślepota zmierzchowa, nieprawidłowe ustawienie powiek, jęczmień i gradówka oraz nowotwory, można je leczyć lub przynajmniej nie dopuścić do dalszego ich rozwoju. Postaram się, przybliżyć przyczyny schorzeń i wad oczu oraz możliwości współczesnej medycyny w ich korygowaniu i leczeniu. Oko jest narządem dostarczającym informacje do mózgu. Dopiero w mózgu, obrazy z obu oczu zostają ponownie odwrócone i zarejestrowane jako obraz. Można, więc powiedzieć, że „widzimy mózgiem”.
BUDOWA OKA;
Gałka oczna = rogówka, tęczówka, soczewka, ciało szkliste, siatkówka, twardówka i nerwy wzrokowe.
Działanie oka- oko składa się z trzech elementów: układu optycznego w gałce ocznej, nerwów wzrokowych przekazujących obraz do mózgu i układu pomocniczego, umożliwiającego sprawne funkcjonowanie oka i poruszanie nim. Działanie oka można porównać do działania aparatu fotograficznego.
UKŁAD OPTYCZNY-gałka oczna mająca 2,5 cm średnicy, otoczona trzema błonami-twardówką, naczyniówką i siatkówką. Do zewnętrznej- twardówki- przyczepionych jest sześć mięśni, które kierują okiem. Z przodu twardówka przechodzi w przezroczystą rogówkę. Rogówka, wypełnione przezroczystym płynem wodnistym gałki ocznej oraz soczewka mają działanie obiektywu w aparacie fotograficznym. Przed soczewką oka znajduje się tęczówka ze źrenicą. Przy silnym świetle zwęża się chroniąc w ten sposób niezwykle wrażliwe komórki wzrokowe. Od znajdujących się w tęczówce barwników zależy „kolor oczu”. Za soczewką znajduje się ciałko szkliste. W naczyniówce znajdują się naczynia krwionośne, które doprowadzają składniki pokarmowe do komórek oka. Najbardziej wysuniętą jej częścią jest tęczówka ze źrenicą w środku. W siatkówce są zakończenia nerwów wzrokowych i na niej to powstaje obraz.
NERWY WZROKOWE znajdują się z tyłu gałki ocznej w siatkówce, na której umieszczone są właściwe komórki wzrokowe; miliony „pręcików” i „czopków”. Pręciki odpowiadają za widzenie o ciemku, a czopki za postrzeganie barw i ostrość widzenia przy dobrym oświetleniu. Najwrażliwsza na barwę i światło jest umieszczona centralnie na siatkówce plamka żółta. Po drodze do mózgu nerwy obu oczu krzyżują się. Obrazy są projektowane jeden na drugim, dzięki czemu możliwe jest widzenie przestrzenne,
NARZĄDY POMOCNICZE powieki wraz z rzęsami chronią oko przed urazami. Brwi zatrzymują kropelki potu spływającego z czoła. Gruczoły łzowe wydzielają łzy, których zadaniem jest ochrona przed kurzem i brudem. Powieki rozprowadzają łzy na rogówce, dzięki czemu pozostaje ona czysta i wilgotna oraz nie jest szorstka i nie mętnieje.
WADY I SCHORZENIA OCZU;
 ASTYGMATYZM inaczej Niezborność- to wiązka światła wpadająca
równolegle do oka, ogniskowana jest przez rogówkę i soczewkę do jednego punktu na siatkówce. Powstaje wtedy odwrócony obraz, który zostaje przekazywany i opracowywany jest następnie przez nerw wzrokowy i mózg. Astygmatyzm polega na tym, że nie następuje prawidłowe zogniskowanie padających wiązek światła. Przyczynę stanowi nieprawidłowa krzywizna rogówki, która nie pozwala na punktowe połączenie promieni światła. Zamiast tego powstaje pogrubiona wiązka promieni, co sprawia, że osoba dotknięta niezbornością nie otrzymuje wyraźnego obrazu. Astygmatyzm to najczęściej wada wrodzona, a jej przyczyną jest nieprawidłowa krzywizna rogówki, która nie pozwala promieniom świetlnym spotkać się w jednym punkcie.
Odbiegająca od normy krzywizna rogówki może mieć różne przyczyny, w związku z tym astygmatyzm dzieli się na „regularny” i „nieregularny”.
ASTYGMATYZM REGULARNY jest powszechnie spotykaną formą tego schorzenia. Najczęściej zdarza się u noworodków i zazwyczaj jest dziedziczony. – PRZYCZYNA- Szczególnie charakterystyczna jest nieprawidłowo zakrzywiona rogówka, choć jej krzywizna jest regularna. Mimo to, wszystkie padające promienie nie mogą spotkać się w jednym punkcie na siatkówce.
ASTYGMATYZM NIEREGULARNY, w tym przypadku powierzchnia rogówki nie ma równego sklepienia, co powoduje, że nieprawidłowa z zasady krzywizna jest dodatkowo sama w sobie nierówna. Nieregularna niezborność zazwyczaj pojawia się w latach późniejszych życia.
- PRZYCZYNY- Może być konsekwencją uszkodzenia rogówki, na której pojawiły się blizny. Zdarza się, że do jego powstania przyczynia się tzw. stożek rogówki- chorobliwe stożkowate uwypuklenie rogówki.
-OBJAWY- Dorośli powinni udać się do lekarza okulisty zawsze wtedy, gdy zauważą, że pogarsza się u nich ostrość widzenia oraz gdy męczącym staje się dla nich oglądanie przedmiotów z bliska, a także czytanie i pisanie.
-KORYGOWANIE – nieostre widzenie spowodowane jest często równoczesnym wystąpieniem astygmatyzmu z nadwzrocznością lub krótkowzroczności. Istnieją także formy mieszane –tzn. takie, kiedy w jednym oku na różnych płaszczyznach rogówki występuje zarówno krótkowzroczność jak i nadwzroczność. Lekką niezborność koryguje się szkłami cylindrycznymi. Są one tak szlifowane, aby padające światło załamywało się pod kątem i umożliwiło punktowe odbicie obrazu na siatkówce. Jeżeli wada jest bardzo silna i nie pomagają szkła korekcyjne, jedynym wyjściem jest transplantacja rogówki. Pobiera się wtedy od dawcy [osoby zmarłej] fragment rogówki wielkości około 4-5 milimetrów i umieszcza oku pacjenta. Odpowiedni „materiał” można znaleźć w „Banku Dawców”.
Trudno mówić o typowym przebiegu tej choroby, ale jedno jest pewne; im wcześniej zostanie ona rozpoznana, tym lepsze są możliwości korekcji wzroku. Niestety, nawet nosząc okulary można z czasem odczuć pogorszenie widzenia, szczególnie przy astygmatyzmie nieregularnym.
 ZAĆMA inaczej Katarakta, może wystąpić u człowieka w każdym wieku.
Przy zaćmie soczewka traci swą elastyczność, która jest odpowiedzialna za ostrość widzenia. Wszelkie urazy, skaleczenia i stany zapalne mogą powodować zmętnienie soczewki i pogorszenie widzenia.
-PRZYCZYNA – najczęstszą przyczyną zmętnienia soczewki są procesy degeneracyjne, starzenia się organizmu. Zaćma może być również skutkiem leczenia preparatami sterydowymi, może towarzyszyć cukrzycy, być efektem wtórnym jaskry lub pojawić się pod wpływem silnego promieniowania radioaktywnego lub ultrafioletowego, albo też uwarunkowana genetycznie lub powstać wskutek infekcji podczas ciąży, palenie papierosów, alkoholizm oraz niedobór witamin również zaliczają się do czynników powstawania zaćmy.
-OBJAWY- to między innymi, stopniowe pogorszenie się zdolności widzenia, nieostre widzenie, zwłaszcza przy ostrym świetle, zmętnienie soczewki i utrata jej zdolności przestawiania się z dali na bliż i odwrotnie.
-KORYGOWANIE- w początkowym stadium choroby można podjąć działania, które pozwolą na jakiś czas zachować zdolność widzenia. Mowa tu o częstej zmianie i dopasowywaniu szkieł optycznych. W późniejszym stadium rozwoju zaćmy, soczewka zostaje operacyjnie usunięta, a jej funkcja zastąpiona w sposób sztuczny. Obok noszenia okularów lub soczewek kontaktowych, istnieje możliwość wszczepienia sztucznej soczewki podczas jednej operacji [usunięcie soczewki i wszczepienie sztucznej]. Operacja ta pozwala uniknąć noszenia grubych i niewygodnych szkieł optycznych. Po operacji zaćmy mogą wystąpić powikłania w postaci astygmatyzmu, jak i może wystąpić również zaćma wtórna spowodowana zmętnieniem pozostałych w oku resztek soczewki. Do leczenia zaćmy wtórnej wykorzystuje się techniki laserowe.
 KRÓTKOWZROCZNOŚĆ -Nadwzroczność w oku krótkowidza
Soczewka staje się zbyt okrągła, co powoduje, że promienie świetlne przy patrzeniu w dal zbiegają się przed siatkówką, zamiast na plamce żółtej. Rozerwanie siatkówki nie jest bolesne, ale jest skutkiem krótkowzroczności.
-KORYGOWANIE [leczenie] – rozerwanej siatkówki polega na zastosowaniu lasera. Krótkowzroczność koryguje się za pomocą okularów lub soczewek rozpraszających [minus] wklęsłych po obu stronach.
 DALEKOWZROCZNIŚĆ inaczej Hiperopia i Nadwzroczność, jest wadą
wzroku. Jej istota polega na tym, że promienie świetlne ogniskują się poza siatkówką. W efekcie obraz znajdujący się w pobliżu przedmiotów jest zawsze niewyraźny.
-PRZYCZYNY- Dalekowzroczność spowodowana jest zbyt małym wymiarem przednio-tylnim gałki ocznej oraz zmniejszeniem elastyczności soczewki i zbyt małym jej uwypukleniem.
 STARCZOWZROCZNOŚĆ to odmiana nadwzroczności zwana również
Prezbiopią; starczowzroczność, wada ta polega na tym, że w zdrowym oku promienie świetlne padają równolegle i zbiegają się w jednym punkcie na siatkówce.
-PRZYCZYNA- do starczowzroczności dochodzi na skutek naturalnego twardnienia soczewki i w konsekwencji do zmniejszenia zdolności nastawniczej tzn. akomodacji oka. Dalekowzroczność spowodowana jest zbyt małym wymiarem przednio-tylnim gałki ocznej oraz zmniejszeniem elastyczności soczewki i zbyt małym jej uwypukleniem. Wzmagające się z wiekiem trudności widzenia z bliska powodują, że punkt bliższy oku stale się oddala. Jest to najbliższy oku punkt, który oko postrzega wyraźnie.
-OBJAWY- Pogorszenie widzenia (czytany test trzeba odsunąć lub przysunąć, ciągle zwiększając lub zmniejszając odległość), bóle głowy, uczucie zmęczenia bólu oczu na skutek ciągłego dostosowywania się soczewek.
KORYGOWANIE – przyczyn obu wad, dalekowzroczności i starczowzroczności nie można usunąć ani lekami, ani za pomocą chirurgii. Jedynym wyjściem są szkła wypukłe [soczewki skupiające -plus]. Od 60 roku życia należy zmieniać okulary, co dwa- trzy lata, ponieważ punkt bliższy nieustannie się oddala.
 ZEZ – ruchem oka kieruje sześć mięśni znajdujących się w
Oczodole. Nieprawidłowe ich działanie może być przyczyną między innymi zeza. Zez polega na tym, że przy patrzeniu w dal osie widzenia nie są ustawione równolegle, a przy patrzeniu na punkt bliski nie przecinają się w tym punkcie. W medycynie wyróżnia się kilka rodzajów zeza; utajony lub pozorny, występujący zazwyczaj przejściowo, który może się jednak przekształcić w wadę stałą. Kolejny to zez jednooczny, dotyczący tylko jednego oka, zez obuoczny oraz towarzyszący, przy którym oko zezujące towarzyszy ruchom zdrowego oka.
-PRZYCZYNA- w pierwszych miesiącach życia zezowanie występuje u niemal wszystkich dzieci. Dopiero w wieku 5 lat, pewne ośrodki mózgowe są już na tyle rozwinięte, że potrafią koordynować nadesłane obrazy. Tego rodzaju zez u dzieci znika zazwyczaj sam. Jest jednak pewna forma wrodzona zeza. Polega ona na tym, że mózg, aby nie otrzymywać stale podwójnego obrazu, jakby wyłącza funkcje jednego oka. Skutkiem tego jest osłabienie zdolności widzenia jednego oka lub nawet całkowita jej utrata. Przyczyną zeza w starszym wieku są najczęściej choroby oczu takie jak na przykład zapalenie, uszkodzenie mięśni oka.
-OBJAWY- to niesymetryczne ustawienie gałek ocznych, krzywe ułożenie głowy oraz zderzanie się jedną stroną ciała z przedmiotami.
-KORYGOWANIE- im wcześniej zostanie rozpoczęta terapia, tym większe są szanse na wyleczenie. Wadę tę można usunąć tylko w określonej, krótkiej fazie jej rozwoju. Dotyczy to również niemowląt, u których zaobserwowano zbyt częste lub stałe zezowanie. Najlepsze wyniki w leczeniu otrzymuje się, gdy dziecko nie ukończyło sześciu lat. Zeza koryguje się za pomocą specjalnych ćwiczeń wzrokowych. Jeśli doszło już do osłabienia wzroku, stosuje się metodę przysłonięcia okularem zdrowego oka, przez co zmusza się chore oko do pracy. Jeżeli te środki nie pomagają wówczas stosuje się zabiegi chirurgiczne mające na celu naprężenie lub rozluźnienie odpowiednich mięśni oka. Wprowadzono również nową bezoperacyjną metodę leczenia zeza. Polega ona na wstrzykiwaniu toksyny botulinowej A, tzw. „Oculinum” do mięśni zewnętrznych oka. Metoda ta jest bezpieczna i wygodna dla pacjenta, ponieważ nie wymaga hospitalizacji.
Nie leczony zez jest przyczyną upośledzenia zdolności widzenia, co w wieku dorosłym utrudnia na przykład podjęcie pracy w wielu zawodach oraz wykonywanie czynności wymagających widzenia przestrzennego. Oprócz tego może powodować skrzywienie kręgu szyjnego i nieprawidłowe ustawienie głowy
 ŚLEPOTA ZMIERZCHOWA popularnie zwana Kurzą ślepotą i
Niedowidzeniem zmierzchowym. Najważniejszą zdolnością ludzkiego oka jest umiejętność dostosowania się do różnych stopni natężenia światła. Na siatkówce umieszczone są komórki światłoczułe dwojakiego rodzaju- czopki i pręciki.
Czopki odpowiadają za widzenie w świetle dziennym, zawierają trzy rodzaje pigmentów wzrokowych [substancje wrażliwe na światło], natomiast pręciki tylko jeden – czerwień wzrokową [rodopsynę]. Substancja ta umożliwia widzenie o zmroku i w ciemności. Jeżeli oko nie dysponuje odpowiednią ilością rodopsyny [pigment z pręcika], to o zmierzchu i ciemności zaczyna brakować wzrokowi bystrości, co może prowadzić do całkowitej ślepoty.
-PRZYCZYNĄ ślepoty zmierzchowej- czerwień wzrokowa pręcików składa się z ciała białkowatego [opsyny] i substancji pokrewnej karotynie i witaminie A [retyniny]. Pod wpływem światła rodopsyna na drodze licznych reakcji, w trakcie, których powstaje impuls nerwowy, ulega rozkładowi na opsynę i retyninę. Aby bodźce wzrokowe mogły być ponownie odebrane, musi dojść do ponownej regeneracji rodopsyny. Jeżeli występuje brak witaminy A lub jej ilość jest niewystarczająca, ponowne złożenie czerwieni wzrokowej zostaje zahamowane. Dochodzi do ślepoty zmierzchowej. Przyczyny niedoboru witaminy A są bardzo różne. Ślepota zmierzchowa jest też uwarunkowana genetycznie, może być także następstwem niewłaściwego odżywiania. Dochodzi również do niej wtedy, kiedy przyswajanie witaminy A jest zakłócone i gdy ma miejsce przewlekły nieżyt żołądka lub przewlekłe schorzenia wątroby. Przytrafia się także przy okazji wielu innych chorób oczu.
- OBJAWY- pierwszym z objawów jest złe widzenie o zmroku i w ciemności, później pełna ślepota, wysychanie skóry i jej rogowacenie w niektórych częściach ciała, np.: na ramionach, udach i pośladkach, plecach czy brzuchu oraz skłonność do biegunek.
-KORYGOWANIE-ślepotę zmierzchową nie zawsze da się wyleczyć lub ograniczyć to schorzenie. Ogólnie rzecz biorąc leczenie polega jedynie na dostarczeniu organizmowi odpowiedniej dawki witaminy A. Dokonuje się tego za pomocą leczenia podstawowych dolegliwości [np. schorzeń żołądkowo-jelitowych] lub dzięki preparatom witaminy. Dostarczenie witaminy A czy prowitaminy karotyny działa często zaskakująco szybko.
 JASKRA to choroba, przy której dochodzi do niebezpiecznego
Zwiększenia ciśnienia we wnętrzu gałki ocznej. Skutkiem tego jest uszkodzenie nerwów wzrokowych oraz zmniejszenie pola widzenia. Jaskra może występować w postaci przewlekłej i ostrej. W postaci ostrej jaskra atakuje zazwyczaj tylko jedno oko. Ciśnienie bardzo szybko wzrasta, pojawia się ból i zaczerwienienie oka. Jaskra przewlekła z początku jest prawie niezauważalna. Zdolność widzenia obojga oczu zmniejsza się stopniowo w miarę upływu czasu, a proces ten trwa przez wiele lat. Pierwszym zauważalnym objawem jest pojawienie się przezroczystej mgiełki w oku. Nienaturalnie powiększa się też tzw. Ślepy punkt, czyli obszar, którego oko nie obejmuje swoim zasięgiem. W przedniej komorze oka, leżącej przed soczewką, dochodzi do wzrostu ciśnienia. Znajduje się tutaj wodnista, uboga w białko ciecz, którą oczy ciągle wydzielają do swoich komór. Aby uniknąć wzrostu ciśnienia w oku, nadmierna jej ilość jest odprowadzana z oka maleńkimi kanalikami.
-PRZYCZYNA- prawdopodobną przyczyną jaskry jest niedostateczny dopływ wodnistej cieczy, przez co wzrasta ciśnienie w oku. Dochodzi wówczas do uszkodzenia nerwów wzrokowych, a nawet do ich obumierania.
-OBJAWY- jako jeden z pierwszych to ograniczenie pola widzenia, „luki” w obrazach odbieranych przez oko, bóle głowy i oczu, łzawienie oczu, widzenie jakby przez mgłę, nudności oraz widzenie kolorowych pierścieni przy patrzeniu w kierunku światła.
-JAK LECZYĆ JASKRĘ? Podczas leczenia pacjent otrzymuje leki, które zmniejszają lub wydzielanie wodnistej cieczy lub zwiększają proces jej odpływu z oka. W przypadku jaskry przewlekłej chory musi przyjmować leki do końca swego życia. Czasem w celu usunięcia jaskry konieczny jest zabieg operacyjny. Polega on na wykonaniu niewielkiego nacięcia tęczówki, co umożliwia odpływ wodnistej cieczy. Na szczęście w większości przypadków wystarcza zażywanie odpowiednich leków obniżających ciśnienie cieczy. Nie można jej zapobiec, a nieleczona może być przyczyną utraty wzroku. Rozpoczęcie leczenia we wczesnym etapie jej rozwoju zazwyczaj przynosi całkowite wyleczenie.
 MROCZKI W POLU WIDZENIA są typowym, wczesnym
Symptomem jaskry, ale i innych chorób takich jak na przykład: nowotwory mózgu. Pole widzenia to obszar widziany nieporuszającym się okiem podczas patrzenia na wprost. Zwężenie pola widzenia może wystąpić tylko w jednym oku i wtedy zawęża się w określonych miejscach, podczas gdy oko zdrowe widzi cały obszar. Zwężenie pola widzenia może ograniczyć się tylko do określonych kolorów i wtedy pacjent w pewnym obszarze nie widzi np. barwy zielonej.
-PRZYCZYNY- Siatkówka wyściełająca wnętrze gałki ocznej jest zaopatrzona w czopki i pręciki [wyspecjalizowane nerwy-receptory], które przejmują obraz z zewnątrz i przekazują go poprzez nerw wzrokowy do mózgu. U osób starszych dochodzi do odwarstwienia siatkówki. Oderwany obszar jest bezużyteczny i dlatego pole zwęża się, występują mroczki przed okiem i „migotanie” przedmiotów. Choroba ta występuje najczęściej u krótkowidza. Odwarstwienia siatkówki mogą towarzyszyć również takim chorobą jak; powodującym uszkodzenie naczyń krwionośnych np. cukrzyca lub nadciśnienie. Również urazy oka, jaskra, nowotwory a także zaburzenia pracy nerwu wzrokowego.
-OBJAWY- pewne obszary, które wcześniej znajdowały się w polu widzenia, teraz są niewidoczne lub widoczne jak przez mgłę.
-KORYGOWANIE- Przy leczeniu mroczków w polu widzenia stosuje się głównie metody operacyjne, polegające na zmniejszeniu gałki ocznej tak, aby wyściełająca ją siatkówka skleiła się z podstawą. W tym celu stosuje się także leczenie laserem. W przypadku nowotworów mózgu powodujących mroczki w polu widzenia leczenie jest przede wszystkim skierowane na usunięciu guza.
 GUZY OKA: NOWOTWORY OCZODOŁU –guzy tego rodzaju nie
należą do nowotworów oka ,prowadzą jednak do poważnych problemów związanych z tym narządem. Poza łagodnymi guzami gałki ocznej takimi jak: znamiona, naczyniaki, nerwiaki czy gruczolaki, występują również nowotwory złośliwe jak; siatkówczak- nowotwór siatkówki i czerniak- nowotwór środkowej błony gałki ocznej.
-PRZYCZYNY- jak w przypadku wszystkich nowotworów, tak i na rozwój guzów oka mają wpływ różne czynniki.
-OBJAWY- siatkówczak zarodkowy; nieruchome, rozszerzone źrenice, połyskujące od barwy żółtoszarej do czerwonej dna oka- podczas badania, zez.
-LECZENIE- pierwszym krokiem przy leczeniu nowotworów jest zawsze próba operacyjnego usunięcia guza. W przypadku złośliwych guzów takich jak siatkówczak i czerniak, konieczne jest często usunięcie oka, aby można było uratować ludzkie życie. W dalszym leczeniu raka stosuje się chemioterapię i naświetlania jak również wykorzystuje się technikę laserową.
DALTONIZM – oko człowieka odbiera fale światła widzialnego w postaci różnych kolorów. Łącząc barwy podstawowe tj. czerwoną, zieloną i niebieską można otrzymać różnorodne odcienie kolorów. Za odbiór kolorów odpowiadają czopki znajdujące się na siatkówce oka. Trzem podstawowym barwom przypisane są trzy rodzaje czopków, które rozróżniają różne długości fal. Widzenie barwne jest możliwe tylko w oświetleniu. Z widzenie w ciemności, tzw. widzenie czarno-białe odpowiadają, pręciki, które rozróżniają tylko stopień natężenia jasności.
-PRZYCZYNY- źródłem zaburzeń w rozpoznawaniu barw jest najczęściej defekt genetyczny np. w przypadku ślepoty na barwę zieloną [Deuteranopia]-uszkodzenie chromosomu X. Daltonizm jest najczęściej uwarunkowany genetycznie, natomiast jako wada nabyta powstaje wskutek procesów degeneracyjnych plamki żółtej.
-OBJAWY- to zmęczenie oczu pod wpływem barwnych bodźców.
DALTONIZMU NIE MOŻNA KORYGOWAĆ.
WADY I SCHORZENIA NARZĄDÓW POMOCNICZYCH OKA
 JĘCZMIEŃ I GRADÓWKA to ropne stany zapalne gruczołu
łojowego lub potowego, pojawiające się na górnej lub dolnej powiece. Można wyróżnić;
Zewnętrzny jęczmień-zapalenie dotyczy wtedy gruczołu mieszka włosowatego rzęsy. Jęczmień zewnętrzny opróżnia się na zewnątrz.
Jęczmień wewnętrzny-, czyli infekcję gruczołu łojowego rzęsy [gruczoł Meiboma]. Jęczmień ten pęka do worka spojówkowego.
Podobnie jak przy jęczmieniu, tak i przy gradówce zainfekowane są gruczoły Meiboma. Zapalenie przyjmuje postać przewlekłą.
Gradówka w przeciwieństwie do ostrej infekcji ropnej, powstaje w wyniku zamknięcia przewodu odprowadzającego wydzielinę łojową z gruczołu. Towarzyszy temu niewielki stan zapalny, który prowadzi do obrzęku a następnie do tworzenia twardego, niebolesnego guzka pod skórą powieki.
Podobnie jak przy jęczmieniu, tak i przy gradówce zainfekowane są gruczoły Meiboma. Zapalenie przyjmuje postać przewlekłą.
- PRZYCZYNY- Stany zapalne tego typu związane są najczęściej z obniżoną odpornością organizmu. Jęczmień spowodowany jest ostrą infekcją bakteryjną i powstaje w gruczole łojowym lub potowym powiek.
Gradówka w przeciwieństwie do ostrej infekcji ropnej, powstaje w wyniku zamknięcia przewodu odprowadzającego wydzielinę łojową z gruczołu. Towarzyszy temu niewielki stan zapalny, który prowadzi do obrzęku a następnie do tworzenia twardego, niebolesnego guzka pod skórą powieki
-OBJAWY- bolesne zaczerwienienie i obrzęk, uczuci napięcia, wytworzenie się małego czopu ropnego, obrzęk limfatyczny w okolicy ucha
-LECZENIE- przy leczeniu jęczmienia i gradówki, stosuje się suche, ogrzewane powietrze [przy użyciu lampy podczerwieni lub poduszki elektrycznej] można przyspieszyć kolejne fazy zapalenia, uzyskując szybsze dojrzewanie i samoistne opróżnianie ropnia. Ulgę przyniosą również ciepłe kompresy. Z reguły zdrowienie następuje szybko, bez tworzenia się blizny. Przy gradówce szansa na samoistne wyleczenie jest nikła, w większości wypadków wykonuje się niewielki zabieg operacyjny polegający na wyłuskaniu guzka.
 NIEPRAWIDŁOWE USTAWIENIE POWIEK najczęstszą wadą
Nieprawidłowe ustawienia powiek jest;
Ektropia –wywinięcie powieki na zewnątrz. Wywinięta powieka powoduje utratę łez i wysychanie gałki ocznej. Ponieważ spojówka nie jest dostatecznie nawilżona dochodzi do jej zapalenia.
Entropia, –czyli podwinięcie powieki do wewnątrz, jest o wiele rzadsza. W takim ustawieniu rzęsy są zwrócone w kierunku gałki ocznej. Cały czas ocierając o spojówkę powodują jej zapalenie.
-PRZYCZYNY- Wywinięcie powieki spowodowane przez osłabienie mięśni i tkanki łącznej. Dlatego występuje najczęściej u osób w starszym wieku. Przyczyną wywinięcia powieki może być również blizna po urazie lub porażenie nerwów twarzy.
Podwinięcie powieki do wewnątrz także często występuje u starszych osób. Powieki zawierają mięsień okrężny oka, który w takim przypadku kurczy się. Włókna mięśniowe znajdujące się w powiece z latami skracają się i wywijają powiekę do wewnątrz. Również blizny po oparzeniu termicznym lub chemicznym mogą powodować podwinięcie powieki.
-OBJAWY- wywinięcie na zewnątrz; wywinięta dolna powieka, zaczerwienienie i ból spojówek ( zapalenie spojówek)i ciągłe łzawienie. Podwinięcie do wewnątrz; podwinięta dolna powieka, rzęsy dotykają gałki ocznej oraz zaczerwienienie i ból spojówek.
-KORYGOWANIE- początkowo leczenie ma na celu uniknięcie operacji. Stosując krople do oczu można zapobiec rozprzestrzenianiu się zapalenia spojówek. Przy podwinięciu powieki do wewnątrz można spróbować odwinąć ją stosując specjalny plaster utrzymujący powiekę we właściwym miejscu. Dawny kształt powieki na ogół może być przywrócony tylko poprzez zabieg operacyjny. Przy wywinięciu trzeba usunąć fragment dolnej powieki. Dzięki temu uzyskuje się naprężenie i prawidłowe jej ustawienie. Także podwinięcie powieki do wewnątrz można leczyć operacyjnie. Mięśnie powieki zostają rozdzielone, natomiast mięśnie znajdujące się nieco dalej od powieki są napinane.
Przy wywinięciu powieki na zewnątrz operacja nie jest tak pilna jak przy podwinięciu do wewnątrz. W tym ostatnim przypadku mechaniczne drażnienie spojówki i rogówki może wywołać duże szkody, prowadzące nawet do utraty wzroku. Na ogół przebieg choroby jest dość łagodny.
 CHOROBY GRUCZOŁÓW ŁZOWYCH – narząd łzowy składa się z
gruczołu łzowego i dróg łzowych. Gruczoł łzowy umiejscowiony jest w górnej-bocznej części oczodołu, a ujście jego przewodu wyprowadzającego znajduje się w zewnętrznym kąciku oka, w worku spojówkowym. Drogi łzowe mają swoje ujście na brzegach powiek. Poza tym w spojówce oka są jeszcze inne mniejsze gruczoły, których wydzielina zawiera pewien enzym nawilżający rogówkę. W ten sposób oko jest stale oczyszczane i chronione przed ewentualnym zapaleniem. Ruch powieki zapewnia równomierne rozprowadzanie płynu na całej powierzchni oka.
-PRZYCZYNA- systemem tym mogą zachwiać najróżniejsze czynniki, które spowodują zbyt małą lub zbyt dużą produkcję cieczy łzowej. Przyczyną chorób gruczołów łzowych jest postępująca z wiekiem mniejsza niż normalnie ilość wydzieliny. Ten sam problem mogą wywołać u kobiet zmiany hormonalne w okresie menopauzy. Chorobliwe zmniejszanie produkcji łez jest charakterystyczne dla tzw. zespołu Sjogrena. Jest to przewlekła choroba typu reumatycznego, objawiająca się miedzy innymi zmianami w śluzówce oka.
Zwiększenie ilości wydzielanych łez następuje, podczas płaczu. Taką samą reakcję wywołuje podrażnienie oka, np. ciałem obcym, krojenie cebuli, zranienie i zadrapanie, silne światło słoneczne lub zimno. Ostry stan zapalny gruczołów łzowych może występować w ramach innych chorób jak zapalenie przyusznic, szkarlatyna lub grypa. Bezbolesne, ale długotrwałe obrzmienie gruczołów świadczy o chorobie chronicznej, np. o gruźlicy lub o chorobie węzłów chłonnych i komórek krwi.
-OBJAWY- to obrzmienie powieki górnej, bolesne przy zapaleniu, podczas innych chorób przewlekłych nie powoduje bólu. Uczucie „mokrego oka”, tarcia i piasku pod powiekami.
-LECZENIE chorób gruczołów łzowych – mniejszą ilość łez uzupełnia się stosując maści lub krople. Ten tak zwany film należy aplikować kilka razy dziennie do worka spojówkowego; kolejne mrugnięcia powieką rozprowadzają lekarstwo równomiernie na spojówce i pacjent nie odczuwa już podrażnienia i pozbywa się uczucia ciała obcego. Zapalenie gruczołów łzowych leczy się okładami z substancji dezynfekujących i aplikowaniem do worka spojówkowego maści z antybiotykiem.
Chroniczne choroby, powodują zmniejszenie ilości wydzieliny łzowej i bezbolesne obrzmienia trwają bardzo długo i są uciążliwe. Samo tylko zapalenie gruczołów łzowych, prawidłowo leczone zaraz po wystąpieniu objawów, ustępuje dość szybko- nie leczone może prowadzić do uszkodzenia wzroku.
Z chorobami oczu nie ma żartów. Należy być wręcz przesadnie ostrożnym i w razie najmniejszych zaburzeń udać się do lekarza. Dotyczy to szczególnie chorych na cukrzycę, dzieci i osoby starsze, ale i osoby młode powinny, co jakiś czas badać wzrok, bo wiele chorób może wystąpić niezależnie od wieku. W wypadku jakichkolwiek zaburzeń wzrokowych czy innych objawów należy jak najszybciej udać się do lekarza, bowiem ewentualne wady mają szanse być wtedy stwierdzone odpowiednio wcześnie i można zacząć im przeciw działać a wszelkie schorzenia mogą być całkowicie wyleczone.