Metale

Metale, dobrze przewodzące ciepło i elektryczność pierwiastki chemiczne, odznaczające się zazwyczaj kowalnością i charakterystycznym połyskiem. Mają najczęściej niską elektroujemność, w reakcjach chemicznych wykazują tendencję do oddawania elektronów. W temperaturze pokojowej wszystkie metale, z wyjątkiem rtęci, występują w stałym stanie skupienia (tworzą tzw. kryształy metaliczne).
Na 111 znanych obecnie pierwiastków 88 stanowią metale. Zależnie od gęstości metale dzieli się na metale lekkie oraz metale ciężkie. Z uwagi na położenie w układzie okresowym pierwiastków (wynikające z budowy ich atomów) można je podzielić na metale grup głównych, wraz z cynkowcami, oraz metale przejściowe.
Miedź (cuprum, Cu), metal półszlachetny, znany już w czasach prehistorycznych. Pierwiastek chemiczny należący do grupy I B (miedziowce) w układzie okresowym, l. at. 29, masa atomowa 63,55. Tworzy dwa trwałe izotopy. W przyrodzie spotykana w postaci metalicznej (miedź rodzima) i w licznych rudach miedzi (chalkozyn, chalkopiryt, kupryt, malachit, azuryt).
Miedź jest ciągliwym i kowalnym metalem o czerwonym połysku, stanowi najlepszy, po srebrze, przewodnik ciepła i elektryczności. Jest mniej szlachetna od srebra i złota - w wilgotnym powietrzu pokrywa się patyną. W związkach występuje na +1, +2 (najczęstszy i najtrwalszy) oraz +3 i +4 (wyjątkowo) stopniu utlenienia.
Do najważniejszych związków miedzi należą: ceglastoczerwony tlenek miedzi (I) Cu2O (kupryt, wg starej nomenklatury tlenek miedziawy), chlorek miedzi(I) CuCl (mający zdolność pochłaniania tlenku węgla, czyli czadu), jodek miedzi(I) CuI (powstający zawsze w reakcji soli miedzi(II) z jonami I- - reakcja ta służy często do ilościowego oznaczania miedzi), czarny tlenek miedzi(II) CuO (dawniej nazywany tlenkiem miedziowym), nierozpuszczalny w wodzie, niebieski wodorotlenek miedzi(II) Cu(OH)2 (tworzący z amoniakiem roztwór wodorotlenku tetraaminamiedzi(II), o intensywnie lazurowym zabarwieniu, mający zdolność rozpuszczania celulozy i stąd zastosowany w produkcji sztucznego jedwabiu), rozpuszczalne w wodzie sole miedzi(II), np. pięciowodny siarczan miedzi(II) CuSO4·5H2O (kamień siny, witriol miedzi), nierozpuszczalne w wodzie zasadowe węglany miedzi(II) (malachit i azuryt) oraz zasadowe octany miedzi(II) (stosowane dawniej jako farby - grynszpany). W odkrytych w 1986 tzw. miedziowych nadprzewodnikach wysokotemperaturowych stwierdzono obecność jonów miedzi(III), Cu3+.
Metaliczną miedź otrzymuje się, po wcześniejszej koncentracji rud (np. metodą flotacji), przez wytop produktu pośredniego, siarczku miedzi(I), następnie jego częściowe utlenienie do tlenku miedzi(I) i reakcję obu tych związków. Rudy tlenkowe i węglanowe redukuje się węglem (tzw. metody suche). Otrzymaną miedź oczyszcza się metodą elektrolityczną.
Zastosowania: metaliczna miedź do wyrobu przewodów elektrycznych, blach miedzianych, licznych stopów, m.in. brązów (brąz glinowy, czyli brązal, jest stosowany obecnie do bicia złocistych części monet 2 i 5 zł), mosiądzów, spiżów, manganinu, melchioru, miedzioniklu, tombaku, nowego srebra, nikielinu, konstantanu, stopu Monela, związki miedzi - w przemyśle farbiarskim, hutnictwie szkła i materiałów ceramicznych. W Polsce eksploatowane są złoża rud miedzi w zagłębiu lubińsko-głogowskim, zawierające także domieszki wielu innych cennych pierwiastków.
łoto, Au, aurum, pierwiastek chemiczny należący do grupy I B w układzie okresowym, liczba atomowa 79, masa atomowa 197,0. Znane są jego 32 izotopy, w tym 1 trwały: 197Au. W przyrodzie złoto występuje w stanie rodzimym oraz w minerałach: kalawerycie AuTe2, krenerycie (Au, Ag)Te2, sylwanicie (Au, Ag)Te4 i in. Towarzyszy także rudom niektórych metali, głównie miedzi i platynowców.
Złoto jest żółtym, błyszczącym, miękkim, kowalnym i ciągliwym metalem (można otrzymać folie złota o grubości 1 nm), o gęstości 19,3 g/cm3, temperatura topnienia 1063C. W parach złota stwierdzono obecność cząsteczek Au2. Bardzo dobrze przewodzi prąd i ciepło. W związkach chemicznych występuje na +1 i +3 stopniu utlenienia, sporadycznie także na -1, +5, +7.
Jest mało aktywne chemicznie, w temperaturze pokojowej wykazuje odporność na działanie większości kwasów. Rozpuszcza się w wodzie królewskiej i in. mieszaninach niektórych kwasów (np. siarkowego(VI) i azotowego(V)) oraz w roztworze cyjanku potasu (w obecności utleniaczy). Z rtęcią tworzy amalgamat. Silnie ogrzane ulega działaniu chloru i fluoru.
Do ważniejszych związków złota należą: AuCl, Au2S, AuCl3, Au(OH)3, Au2O3, Au2S3, HAuCl4, AuCN, AuF5, AuF7. Tworzy liczne związki kompleksowe, np. Na[Au(CN)2], K[AuCl4], K[AuF6].
Najczęstsze metody wydobycia: flotacja, amalgamacja (ekstrakcja rtęcią), metoda cyjankowa (ługowanie cyjankiem potasu). Sposoby wytapiania i oczyszczania złota znane są od starożytności.
Było i jest ono używane do wyrobu biżuterii i numizmatów, przyrządów precyzyjnych, leków przeciwreumatycznych. Służy do barwienia szkła i porcelany oraz złocenia w kąpielach galwanicznych, znajduje ponadto zastosowanie w technice fotograficznej i stomatologii.
W 1995 światowa produkcja złota wyniosła 1929 t, z czego ok. 60% pochodziło z RPA (głównie z kopalni w okolicach Johannesburga). Drugim światowym producentem złota jest Rosja, gdzie główne regiony wydobycia zlokalizowane są: w górnej części dorzecza Kołymy, nad dopływami Amuru i Ussuri, na Zabajkalu, na Półwyspie Czukockim i w centralnej części pustyni Kyzył-Kum.
Srebro, Ag, argentum, pierwiastek chemiczny należący do grupy I B w układzie okresowym, liczba atomowa 47, masa atomowa 107,9. Znanych jest 29 izotopów srebra, w tym 2 trwałe. W przyrodzie srebro występuje w stanie rodzimym oraz w minerałach: argentycie Ag2S, kerargirycie (srebro rogowe) AgCl, pirargirycie Ag3SbS3, stefanicie Ag5SbS4, prustycie Ag3AsS3, embolicie Ag(Cl, Br), bromargirycie (AgBr) i in.
Towarzyszy także rudom innych metali, głównie ołowiu i miedzi. W zależności od surowca stosuje się różnorodne metody wydzielania metalicznego srebra. Sposoby jego wytapiania i oczyszczania znane są od starożytności.
Srebro jest białym, kowalnym i ciągliwym metalem, gęstość 10,49 g/cm3, temperatura topnienia 961,8C. Bardzo dobrze przewodzi prąd i ciepło. W związkach chemicznych występuje na +1 i +2 stopniu utlenienia. Jest mało aktywne chemicznie, w temperaturze pokojowej wykazuje odporność na działanie większości kwasów.
Na gorąco ulega działaniu chloru, fluoru, stężonego kwasu azotowego, siarki i siarkowodoru, roztworów cyjanków metali alkalicznych, stopionych soli. Silnie ogrzane reaguje z kwasem siarkowym. Większość soli srebra jest trudno rozpuszczalna w wodzie (sole srebra są trujące).
Do ważniejszych związków srebra należą: AgBr, AgCl, AgNO3, AgCN, Ag2O, AgO, Ag2S. Srebro jest używane jako katalizator w syntezie chemicznej, surowiec do wyrobu: biżuterii, części elektronicznych, akumulatorów, aparatury chemicznej, monet, luster. Jest składnikiem wielu technicznie ważnych stopów, służy również do antykorozyjnej ochrony innych metali.
Związki srebra są ważnymi odczynnikami chemicznymi, odgrywają zasadniczą rolę w procesach fotograficznych, w lecznictwie (lapis, kolargol, czyli srebro koloidalne). Srebro było stosowane od starożytności w rzemiośle artystycznym do wyrobu przedmiotów zbytku, monet, obiektów kultowych, a w następnych epokach także sprzętów powszechnego użytku, jak świeczniki, naczynia, sztućce.
Przy pracy w srebrze stosuje się rozmaite techniki, np.: odlewanie, repusowanie, filigran, cyzelowanie. Produkcja światowa srebra wynosi 12,7 tys. t (1994), w Polsce 1064 t (1994), w tym eksport 979 t.
Aluminium, metaliczny glin otrzymywany głównie z boksytów metodą Bayera. Z wyprażonego i zmielonego boksytu, dzięki ługowaniu, wydziela się wodorotlenek glinu, przetwarzany następnie na tlenek glinowy. Ten ostatni poddawany jest elektrolizie w stopionym kriolicie Na3AlF6.
Cynk, Zn, pierwiastek chemiczny należący do grupy II B w układzie okresowym, liczba atomowa 30, masa atomowa 65,37. Znanych jest kilkanaście izotopów cynku.
W przyrodzie cynk występuje w minerałach - blendzie cynkowej i wurcycie ZnS, smitsonicie ZnCO3, kalaminie Zn2SiO4H2O oraz franklinicie (Fe,Zn,Mn)O(Fe,Mn)2O3.
Jest otrzymywany metodą pirometalurgiczną (prażenie rudy do wydzielenia ZnO z następną redukcją węglem) lub metodą hydrometalurgiczną (prażenie rudy, po którym odbywa się ługowanie kwasem siarkowym i elektroliza otrzymanego roztworu).
Cynk jest niebieskawosrebrzystym metalem, gęstość 7,13 g/cm3, temperatura topnienia 419,4C. W związkach chemicznych występuje na +2 stopniu utlenienia. Warstewka tlenku, wytwarzająca się na powierzchni cynku, chroni go przed działaniem czynników atmosferycznych.
Rozpuszcza się w mineralnych kwasach (powstają sole cynkowe Zn+2), stężonych, gorących roztworach wodorotlenków (powstają czterohydroksocynkany [Zn(OH)4]2-) i amoniaku. Z tlenem tworzy biały tlenek ZnO (krystalizuje w układzie heksagonalnym), który - podobnie jak wodorotlenek Zn(OH)2 - ma własności amfoteryczne.
Znany jest także nadtlenek ZnO2, rozkładający się wybuchowo. Siarczek ZnS występuje w odmianie a (wurcyt. Krystalizuje w układzie heksagonalnym) i odmianie b (blenda cynkowa. Krystalizuje w układzie regularnym).
Cynk tworzy związki z wodorem - ZnH2, azotem Zn3N2, fosforem Zn3P2 i fluorowcami - halogenki ZnX2. Znane są liczne sole kwasów tlenowych. Do najważniejszych należą: siarczan ZnSO47H2O, węglan ZnCO3, azotan Zn(NO3)26H2O. Metaliczny cynk jest stosowany do produkcji blach cynkowych, elektrod w ogniwach galwanicznych oraz w metalurgii złota i srebra.
Cynk jest składnikiem wielu stopów (mosiądze, brązy, tombak). W skali laboratoryjnej cynk bywa stosowany jako środek redukujący lub czynnik do wydzielania wodoru. Związki cynku służą do produkcji farb cynkowych, farmaceutyków oraz do impregnacji drewna.

Dodaj swoją odpowiedź
Chemia

Metale

Metale (zaznaczone w układzie kolorem niebieskim) są to substancje, które w stanie skondensowanym odznaczają się obecnością swobodnych, nie związanych z określonymi atomami elektronów zdolnych do poruszania się w całej objętości metalu...

Chemia

Metale ciężkie - rodzaje, znaczenie i ich rola wśrodowisku i życiu człowieka

Metale ciężkie to pierwiastki o masie właściwej większej od 4,5 g/cm,3 które w reakcjach chemicznych wykazują tendencję do oddawania elektronów, tworząc proste kationy. W stanie stałym i ciekłym charakteryzują się dobrą przewodności�...

Chemia

Metale

Wydaje nam się, że wiemy, co to jest metal. Okazuje się jednak, że chemik może określić mianem metalu większość pierwiastków nie wszystkie pasują do naszych wyobrażeń.

Co to jest metal? Pytanie z pozoru wydaje nam się banaln...

Fizyka

Metale i ich zastosowanie

METALE

Uwzględniając własności fizyczne jak i chemiczne pierwiastków chemicznych , w znaczeniu substancji prostych możemy podzielić je na dwie grupy :
1. metale ,
2. niemetale .
CHARAKTERYSTYKA METALI .

Meta...

Chemia

Metale

Uwzględniając własności fizyczne jak i chemiczne pierwiastków chemicznych , w znaczeniui substancji prostych możemy podzielić je na dwie grupy :
1. metale ,
2. niemetale .

CHARAKTERYSTYKA METALI .

Metale są to subst...

Fizyka

Wypisz: -trzy najlżejsze metale -trzy najcięższe metale -trzy metale o najwyższej temperaturze topnienia -trzy metale o najniższej temperaturze topnienia -trzy metale o najwyższej temperaturze wrzenia -trzy metale o najniższej temperaturze wrzenia

Wypisz: -trzy najlżejsze metale -trzy najcięższe metale -trzy metale o najwyższej temperaturze topnienia -trzy metale o najniższej temperaturze topnienia -trzy metale o najwyższej temperaturze wrzenia -trzy metale o najniższej temperatu...