Dlaczego lasy nazywamy zielonymi płucami naszego kraju?
UWAGA! Od razu zaznaczam, że nauczycielom zadającym ten temat w większości nie chodzi o sam teren Zielonych Płuc Polski, a ogólnie dlaczego lasy są naszymi płucami.
Spis treści :
I. Lasy w Polsce - struktura
II. Historia lasów w Polsce
III. Odżywianie się roślin
IV. Ochrona przyrody; parki krajobrazowe i narodowe
V. Zagrożenia dla środowiska naturalnego
VI. Korzyści z lasu
VII. Omówienie tematu
VIII. Podsumowanie
I.
Polska leży w strefie umiarkowanej. Ze względu na to położenie większość lasów to lasy iglaste. Ogólnie lasy zajmują 28% pow. naszego kraju.Dominującymi drzewami są sosny (ok.65%), brzozy i olsze. Właśnie klimat spowodował, że w naszym kraju wyróżniamy głównie trzy lub cztery piętra roślinności. Przedstawię je na przykładzie lasu łęgowego - las ten rośnie na podmokłych terenach, nad rzekami. Najniższą warstwą tego lasu jest runo leśne. Składa się ono z roślin zielonych i drobnych krzewinek. W lesie łęgowym tworzą go paprocie i mchy, czworolisty, kokorycze, kukliki, ziarnopłony, firletki, kaczeńce, borówki jeżyny oraz grzyby i porosty, a także siewki drzew i krzewów. Średnią warstwą lasu jest podszyt. W skład podszytu wchodzą krzewy i młode drzewa. W lasach położonych nad rzekami (jak np.Wyżej opisany łę) do tej warstwy zaliczamy wierzby, czeremechy, porzeczki, dreń i czarny bez. Najwyższą warstwą, choć niewystępująca we wszystkich lasach są korony drzew. Tworzą je zazwyczaj (szczególnie w lasach podmokłych): jesiony, wiązy, topole,olsze, brzozy i jarzębiny.
Sa innego rodzaju rowniez lasy, ktore nie maja podszytu np. swierkowe i bukowe. Zwiazane jest to z tym, że te drzewa są zbyt wysokie, co nie sprzyja rozwojowi krzewów. Uwaga ! W niektórych lasach najniższą warstwą jest w ściółka - składają się na nią szczątki roślin i zwierzat.
II.
Wygląd prawie całego obszaru dzisiejszej Polski ukształtował się ok.15 tyś. lat temu po ostatnim zlodowaceniu. Jedynie na południu, na terenie dzisiejszych Tatr rozpościerała się już wtedy tundra. Rosły tam niskie zarośla złożone z mchów, porostów, i traw oraz karłowate wierzby i brzozy. Żyły tam zwierzęta dzisiaj zamieszkujące Daleką Północ. Pierwszymi roślinami, jakie pojawiły się po ustąpieniu lodowca były brzozy, następnie świerki i sosny, a na końcu dęby, graby i inne gatunki drzew liściastych. liściastych końcu niemal cały teren pokryty był puszczami. Ok. 6000 lat temu rozpoczęło się karczowanie lasów związane z pojawieniem się pierwszych ludzi. Skutkiem tego było wyginięcie prawie wszystkich lasów naturalnych. Zastąpiły je lasy iglaste – monokulturalne. Początkowo jednak większość lasów stanowiły lasy liściaste. W dolinach rzek występowały wierzby i topole, na bagnach – olsze. Największy udział lasów stanowiły – grądy. Składały się na nie dęby, graby, lipy a również buki, świerki i jawory.
III.
Przez cały czas w roślinach zachodzi proces zwany fotosyntezą. Rośliny odżywiają się dzięki trzem składnikom: wodzie(H2O) – pobieranej z gleby przez korzenie, dwutlenkowi węgla (CO2) – pobieranym z powietrza (CO2 wydalają ludzie w czasie procesu oddychania) oraz energii słonecznej (E). Korzystnym produktem fotosyntezy dla roślin jest cukier prosty – glukoza. Inną substancją, która jest wytwarzana jest tlen – gaz bez którego nie możemy funkcjonować. Roślinom tlen nie est potrzebny. Działania te zapewniają nieprzerywalny obieg życia w przyrodzie. W Polsce ze względu na klimat i mniejszą ilość promieni słonecznych część roślin obumiera na jesień i zimę -szczególnie drzewa liściaste. Z drzew iglastych igły nie spadają co roku, lecz raz na kilka lat i to rotacyjnie. Wyjątkiem jest tu modrzew.
IV.
Ze względu na wiele zagrożeń związanych z działalnością człowieka w Polsce tworzone SA parki krajobrazowe, narodowe i rezerwaty. Obecnie w Polsce mamy 23 parki narodowe, kolejne są projektowane. Poza tym w płn.-wsch. Polsce drugim terenie pod względem ilości parków narodowych tworzony jest obszar Zielonych Płuc Polski – najczystszych terenów naszego kraju.
Najcenniejszymi terenami leśnymi w Polsce są:
- Puszcza Białowieska – jest ona jedynym zachowanym fragmentem lasu naturalnego w Europie. Tamtejsze drzewa dożywają naturalnej śmierci i są budulcami dla nowych. Rosną tam również „drzewa giganty”. Dęby lipy i sosny osiągają ponad 40 m wysokości, a świerki nawet 50 m. Tylko takie drzewa mogą przetrwać. Inne, mniejsze będą eliminowane ze względu na mały dostęp do promieni słonecznych.
- Bieszczady – równie duży teren (drugi po Puszczy Białowieskiej pod względem wielkości). Jeszcze do końca lat 50. XX wieku były całkowicie niezagospodarowane, a część terenów aż do lat 80. Do dziś można tam znaleźć wiele urokliwych i dzikich miejsc, których człowiek jeszcze nie dotknął.
V.
Najbardziej skażonymi terenami naszego kraju są obszary zagrożenia ekologicznego:
- Górnośląski
- Legnicko – Głogowski
- Krakowski
- Szczeciński
- Tarnobrzeski
- Gdański.
Większość terenów zagrożenia ekologicznego podobnie jak GOP zlokalizowanych jest w okolicach dużych ośrodków przemysłowych. Ciekawostką jest również to, że największe polskie miasto – Warszawa nie jest znaczącym obszarem zagrożenia ekologicznego. Całkowicie wolnymi od skażeń terenami są Warmia, mazury i Podlasie, czyli tzw. Zielone Płuca Polski. Jednym z największych i najbardziej znanych terenow zagrożenia ekologicznego jest Górny Śląsk, który opiszę.
Źródła zanieczyszczenia Górnego Śląska musimy szukać już w XIII w., kiedy zaczęto wydobywać tu pierwsze surowce mineralne. W XX w. gwałtownie wzrastała liczba mieszkańców (obecnie ok.4 mln). Powstało wiele kopalni. Odpady z wielkich zakładów przemysłowych niszczono tworząc z nich hałdy, które obecnie są naturalnym składnikiem górnośląskiego krajobrazu. W związku z rozwojem powstało wiele miast, które stworzyły jedna całość poprzez połączenie ich drogami oraz komunikacją miejską. Powstała aglomeracja katowicka w skład, której wchodzą min. Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Rybnik, Tychy, Bytom. Śląsk połączony jest ze stolicą drogą szybkiego ruchu. Przejeżdżają tu tysiące samochodów, oddawane do powietrza są duże ilości dwutlenku siarki (SO2), czego skutkiem są kwaśne deszcze. Coraz częściej katowiczanie podejmują próby odciążenia miast np. redukcja linii autobusowych, budowanie obwodnic. Ciekawostką jest, że w okolicach hut i kopalni jest bardzo dużo zieleni.
VI.
Jeszcze do niedawna jedynymi korzyściami lasu było drewno i zwierzęta leśne. Skutkiem tego było niszczenie pięknych lasów czy ogromna strata jaką było wybijanie zwierząt leśnych (np. zabicie ostatniego żubra w Białowieży w 1919 roku). Dla wykorzystania jeszcze lepiej bogactw lasu, a drugiej strony nie niszczenia ich już dwa wieki temu zaczęto chronić przyrodę. Oto ważniejsze wydarzenia związane z ochroną przyrody w Polsce:
1886 r. – pierwszy rezerwat na terenie Polski „Pamiątka Pieniacka” (starodrzew w Złotowskiem)
1919 r. – ostatni żubr ginie w Białowieży
1921 r. – założenie pierwszego parku narodowego – w Białowieży (obecny park został reaktywowany w 1947 r.)
1952 r. – ocalenie żubrów – wydanie ich na wolność
1957 r. – pierwszy mały żubr rodzi się na wolności
1989 r. – dziś – ogromne zmiany w ochronie środowiska, coraz nowocześniejsze urządzenia przemysłowe, likwidacja wielkich zakładów („trucicieli”).
Obecnie las wykorzystujemy na szeroką skalę do agroturystyki. Lasy (szczególnie w okolicach miast) stają się miejscem niedzielnych pikników rodzinnych. Tworzone są tam szkółki leśne, centra rekreacji bez dużej ingerencji w środowisko (np. Myślęcinek pod Bydgoszczą).
VII.
Lasy polskie nazywamy Zielonymi Płucami Kraju gdyż :
→ lasy są coraz częściej eksploatowane bez naruszenia ich ekosystemu
→ w kraju ,w którym dbamy o środowisko jest jednak dużo miejsc skażonych jak w/w Górny Śląsk. Dlatego szczególnie dla mieszkańców miast takie podmiejskie lasy są płucami, w których mogą oddychać czystym powietrzem. Dobrym przykładem jest Trójmiejki Park Krajobrazowy – ogromny kompleks leśny przy granicy 750 – tysięcznej aglomeracji.
→ lasy są także płucami dla zwierząt, które tam żyją ,gdyż tam mają swobodne życie
→ lasy są ratunkiem dla wielu ludzi, którzy borykają się z chorobami
→ w dużych miastach pojawia się coraz więcej drzew, parków, skwerów i lasków. To one często pobierają spaliny a wydalają tlen. Takie rośliny są naturalnymi filtrami powietrza dla mieszkańców wielkich miast. Bez nich ulice „tonęłyby” w smogu (co się dzieje np. w Atenach)
VIII.
1.W Polsce panuje klimat umiarkowany.
2.Zazwyczaj wyróżniamy 3 lub 4 piętra roślinności (ściółka, runo leśne, podszyt, korony drzew).
3.Pierwotnie lasy polskie były liściaste, później wskutek karczowania i zmian w ekosystemie przeobraziły się w iglaste.
4.W roślinach zachodzi proces fotosyntezy, dzięki temu rośliny odżywiają się i wydalają niezbędny nam tlen.
5.W Polsce mamy 23 parki narodowe.
6.Wiele obszarów w Polsce jest zagrożonych skażeniem.
7.Lasy coraz częściej wykorzystujemy w sposób ekologiczny, nie niszcząc lasów.
8.Lasy są niezbędne do normalnego funkcjonowania ludzi.
9.Ludzie powinni rozwijać i pielęgnować nasze lasy.
10.Ludnośc coraz częściej zamieszkuje w ekologicznie „czystych” miejscach.