Wścieklizna, ugryzienia, ukąszenia - pierwsza pomoc

Każdej ranie kąsanej towarzyszy ból, zakażenie oraz mniej lub bardziej intensywne krwawienie. Wygląd rany zależy od budowy uzębienia i wielkości szczęki zwierzęcia, które pogryzło poszkodowanego. Rana zadana ostrymi zębami kota, wiewiórki chomika lub małego psa może przypominać ranę kłutą. Lisy i duże psy pozostawiają rany przypominające ranę szarpaną z ubytkiem tkanki. Pogryzienia ostrymi siekaczami są podobne do ran ciętych, natomiast rany po ugryzieniu konia przypominają ranę miażdżoną.

Przed udzieleniem I POMOCY w każdym przypadku– usunąć poszkodowanego z obszaru zagrożenia; *obfite przemywanie ran wodą z mydłem (najlepiej szarym) przez 20-30 minut (woda utleniona, rywanol lub nadmanganian potasu) NIE WOLNO STOSOWAĆ JODYNY ANI SPIRYTUSU (koagulacja białek) *opatrunek jałowy, *przewóz rannego do szpitala lub w inny sposób zapewnić fachową pomoc medyczną. NIE WOLNO UNOSIĆ KOŃCZYN POSZKODOWANEGO PRZY OPATRYWANIU RAN KĄSANYCH!!! *zanotować czas od zdarzenia i rodzaj zranienia

Ugryzienia zwierząt
W razie pogryzienia przez psa, kota, konia lub inne zwierzę, zasięgnij porady lekarza, ponieważ bez szybkiej interwencji większość ran może ulec zakażeniu. Potrzebny bywa zastrzyk przeciwtężcowy i/lub założenie szwów. Jeśli zostaniesz ukąszony przez zwierzę dziko żyjące, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza; może zaistnieć konieczność zastosowania zastrzyków przeciw wściekliźnie.

Charakterystyka wirusa wścieklizny
Wścieklizna (lyssa) jest ostrą chorobą wirusową o niemalże światowym zasięgu. Atakuje system nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) ssaków, w tym także ludzi. Wirus obecny jest w płynie rdzeniowym chorych zwierząt, a w końcowym stadium choroby - w ślinie. W przeciwieństwie do innych wirusów, nigdy nie pojawia się w krwi, moczu czy stolcu (a w każdym razie nie jest to udokumentowane). Nie leczona, wścieklizna prawie zawsze prowadzi do śmierci. Teoretycznie wszystkie ssaki mogą zachorować i stać się roznosicielami choroby, najczęściej są to jednak nietoperze, lisy i inne zwierzęta leśne, a także psy i koty. Ptaki, gady i ryby nie chorują na wściekliznę.
W jaki sposób dochodzi do zakażenia?
Ponieważ wirus powodujący wściekliznę znajduje się w ślinie, najczęściej do zakażenia dochodzi wskutek ugryzienia przez zainfekowane zwierzę, a także poprzez kontakt z jego śliną, gdy kontakt ten następuje w miejscu skaleczenia, zadrapania lub jeśli ślina chorego zwierzęcia dostanie się do naturalnych otworów ludzkiego ciała np. do nosa lub oczu. Zadrapanie przez zwierzę również może być przyczyną zakażenia, jeśli wcześniej lizało ono swoje łapy, nie jest to jednak całkowicie udowodnione. Wirus wścieklizny przechodzi ze śliny wściekłego zwierzęcia do mięśni jego ofiary. Poprzez tkankę nerwową wędruje do mózgu, gdzie rozmnaża się, a następnie tą samą drogą (tkanka nerwowa) przedostaje się do śliny, gdzie gotów jest ponownie zarażać.
Co robić, aby uchronić się przed zakażeniem?
Aby ograniczyć ryzyko zakażenia, należy przestrzegać kilku prostych zasad:
· Dzikie zwierzęta obserwować wyłącznie z oddali
· Nie karmić obcych zwierząt
· Nie głaskać ich i nie dotykać, bez względu na to, jak bardzo wydają się nam przyjazne
· Regularnie szczepić zwierzęta domowe
· Nie pozwalać psom i kotom biegać samotnie
· Jeżeli zwierzę domowe wróci do domu pogryzione (zakrwawione), natychmiast udać się do weterynarza
· Nie pozostawiać psa uwiązanego na podwórzu - jeśli zaatakuje go chore zwierzę, nie będzie mógł uciec
· Unikać dziwnie zachowujących się zwierząt - zarówno domowych, jak i dzikich. Ponieważ jednak wścieklizna może być zaraźliwa, zanim jeszcze wystąpią jakiekolwiek objawy, najlepiej w ogóle unikać kontaktów ze zwierzętami - zarówno dzikimi, jak i samotnie wałęsającymi się psami i kotami.
· Nie próbować chwytać na własną rękę podejrzanie wyglądających zwierząt. Jeżeli podejrzewamy, że zwierzę może być wściekłe - powiadamiamy odpowiednie instytucje
· Nauczyć dzieci, aby przestrzegały tych zasad
Objawy wścieklizny u zwierząt.
Istnieją dwie formy wścieklizny:" agresywna" i "spokojna". Odmiana agresywna zwykła atakuje mózg i powoduje takie objawy, jak:
· Podniecenie, niepokój
· Agresywne zachowanie (zwierzęta domowe wykazują wyraźny wzrost agresywności - najpierw w stosunku do obcych, następnie do wszystkich - nie rozpoznają domowników)
· "Dzikie" spojrzenie
· Zwierzę może gryźć prawdziwe lub wyimaginowane obiekty, a także samo siebie
· Brak wrażliwości na ból
Wścieklizna "spokojna" zwykle atakuje rdzeń kręgowy i powoduje takie objawy, jak:
· Chwiejny krok, brak koordynacji ruchowej
· Niemożność uniesienia głowy i / lub wydania dźwięku, ponieważ szyja i mięśnie gardła są sparaliżowane
· Wrażenie duszenia się
· Dzikie zwierzęta wydają się przyjazne, uległe, oswojone
· Dzikie zwierzęta prowadzące nocny tryb życia, widywane są w dzień
Objawy wścieklizny u ludzi
Szacuje się, że każdego roku z powodu wścieklizny umiera na świecie 40 000 - 100 000 osób, z czego większość w krajach subtropikalnych i tropikalnych. W krajach wysoko rozwiniętych przypadki te są sporadyczne, np. w USA w 1990 roku z powodu wścieklizny zmarła jedna osoba, w 1991 dwie, w1992 jedna, w1993 trzy, w 1994 sześć i cztery osoby w 1995. Jak dotąd nie istnieją żadne testy, które mogłyby wykryć w organizmie człowieka obecność wirusa tuż po jego wniknięciu. Kiedy jednak pojawią się pierwsze objawy choroby, jest już za późno na leczenie. Można jedynie łagodzić cierpienie chorego. Do objawów wścieklizny u ludzi należą:
· Pieczenie lub swędzenie w miejscu ukąszenia
· Gorączka
· Silny ból głowy
· Brak apetytu
· Nadpobudliwość, nerwowość
· Wodowstręt spowodowany trudnościami z przełykaniem
· Konwulsje i halucynacje
· Dezorientacja
· Paraliż
Okres wylęgania
Okres wylęgania wścieklizny, czyli czas od momentu wniknięcia wirusa do zdrowego organizmu do pojawienia się pierwszych symptomów choroby waha się od kilku dni do kilku miesięcy, w przypadku ludzi nawet do roku, najczęściej jednak jest to 20 - 60 dni. Długość okresu wylęgania zależy od miejsca wniknięcia wirusa (zw. ugryzienia) oraz jego dawki.
Co robić w przypadku pogryzienia lub innego bliskiego kontaktu ze zwierzęciem podejrzanym o wściekliznę?
· Dokładnie umyć wodą i mydłem zranione miejsce
· Oczyścić ranę pozwalając, aby krwawiła
· Jak najszybciej wezwać lekarza a następnie dokładnie przestrzegać jego zaleceń
Złapanie i przebadanie zwierzęcia na obecność wścieklizny ułatwia odpowiednim instytucjom medycznym zapewnienie właściwego leczenia osobom, które zostały przez to zwierzę narażone na zetknięcie z wirusem. Jednak nie należy próbować łapać dzikiego zwierzęcia na własną rękę.

Ukąszenie przez węże
Po ukąszeniu przez żmiję pozostają symetryczne wkłucia wielkości łepka od szpilki, odległości 0,5-1 cm od siebie.
OBJAWY: silny ból, obrzęk wokół zranienia, zaczerwienienie, krwawa wybroczyna na skórze, ból głowy, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zawroty głowy zaburzenia w oddychaniu, dolegliwości sercowe.
I POMOC * unieruchomienie ułożenie poniżej poziomu serca ukąszonej kończyny, na ranę położyć bańkę gumową, ewentualnie przemyć okolice rany mydłem, podać płynny paracetamol założyć opatrunek i ściśle zabandażować

Użądlenia przez owady
Niektóre osoby są bardzo wrażliwe na jad owadów, dlatego też na przykład, kiedy dojdzie do użądlenia w jamie ustnej, lub w gardle, może dojść do uduszenia, wtedy należy podać kostkę lody do ssania, w celu złagodzenia bólu i bezzwłocznie udać się do szpitala
I POMOC wyjęcie żądła pęsetą (tuz przy powierzchni skóry), okład z roztworu sody oczyszczonej (roztwór amoniaku, sok cebuli), co przyniesie ulgę poszkodowanemu (neutralizacja kwasu mrówkowego.

Kleszcze należy usuwać w ciągu 24h od momentu wkłucia się w ciało. Dłuższe przebywanie zwiększa działanie ryzyka zakażenia organizmu wirusem (zapalenie opon mózgowych, borelioza), I POMOC *pokryć kleszcza kilkoma kroplami roztopionej parafiny (świecy) lub woskiem i po odczekaniu paru minut zdjąć parafinę a wraz z nią kleszcza. Jeśli kleszcz będzie tkwił nadal w skórze usunąć go pęsetą. Nie wolno smarować masłem ani pocierać spirytusem. Powoduje to podrażnienie owada, który zwiększa wówczas ilość wydzieliny do ciała człowieka. Ranę po kleszcze zdezynfekować i obserwować, czy nie wystąpi zaczerwienienie lub inne objawy.


Oparzenia przez meduzę.
Rzadko bywają niebezpieczne, chociaż mogą powodować pieczenie i obrzęk.
I POMOC Mieszanina tlenku cynku i wody wapiennej lub krem antyhistaminowy najlepiej likwidują te objawy.Zetknięcie z egzotycznymi meduzami czasem wywołuje poważniejszą reakcję. U ofiary może wystąpić zatrzymanie oddechu i omdlenie. Usuń resztki, które przywarły do skóry, stosując do tego suchy piasek. Ułóż ofiarę w pozycji bezpiecznej i w oczekiwaniu na pomoc okryj kocem.

Wstrząs uczuleniowy
Wstrząs uczuleniowy (anafilaktyczny) jest stanem zagrażającym życiu poszkodowanego. Występuje u osób uczulonych na niektóre leki, użądlenia owadów lub pewne pokarmy.
OBJAWY Ciśnienie spada, obrzęk twarzy i szyi (ryzyko uduszenia), opuchnięte okolice oczu, czerwona wysypka, przyspieszone tętno, czasem bezdech.
I POMOC Zorganizowanie natychmiastowego transportu do szpitala, pozycja siedząca z podparciem pleców (nieprzytomnego w pozycji bocznej ustalonej)